“Θετική η αποκλιμάκωση με Τουρκία, αλλά τέθηκε χαμηλά ο πήχης”, του Γιώργου Κατρούγκαλου

Ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ θεωρεί ότι δεν πρέπει να βάζουμε το πρόβλημα των ελληνοτουρκικών σχέσεων «στη γυάλα», για να το παραλάβει ο επόμενος. Αυτή η συγκυρία όπου η Τουρκία επιδιώκει να επανέλθει με νέους όρους στο διεθνές πλαίσιο και ευελπιστεί να έχει μία αναβαθμισμένη θετική ατζέντα στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, είναι η κατάλληλη στιγμή για να προωθήσουμε ουσιαστικά τις εθνικές μας θέσεις, μέσω της ένταξης τους στο ευρωτουρκικό πλαίσιο.

Οι συναντήσεις των Υπουργών Εξωτερικών και Ερντογάν-Μητσοτάκη απετέλεσαν θετικό γεγονός, γιατί συντελούν στην αποκλιμάκωση της έντασης. Η αποκλιμάκωση και ο στόχος για ένα «ήσυχο καλοκαίρι» αποτελούσε, όμως, σκοπό και της Τουρκίας, αφενός για λόγους σχετικούς με την οικονομία και τον τουρισμό της, αφετέρου -και κυρίως- επειδή θέλει αυτήν την περίοδο να δίνει την εικόνα στη Δύση του «καλού παιδιού» που σέβεται διεθνές δίκαιο και διάλογο. Θα έπρεπε, λοιπόν, σε αυτή τη συγκυρία, η δική μας πλευρά να μην θέσει ως μοναδικό στόχο την εκτόνωση, αλλά να επιδιώξει την έναρξη ουσιαστικού διαλόγου με σκοπό τη λύση.

Διαφορετικά, η Τουρκία θα αναβαθμίσει την εικόνα της στη Δύση χωρίς κόστος. Θα πρέπει να είναι ξεκάθαρο, επίσης, ότι η Άγκυρα δεν έχει εγκαταλείψει την αναθεωρητική στρατηγική της και θα επανέλθει στη γνωστή επιθετικότητα μόλις βρει ένα νέο σημείο ισορροπίας με Ευρώπη και ΗΠΑ. Άλλωστε, ακόμη και την περίοδο αυτή, δεν λείπουν  προκλήσεις, όπως τα δύο πρόσφατα περιστατικά παρενόχλησης ακταιωρών του Πολεμικού μας Ναυτικού από τουρκικά περιπολικά στη Λέσβο.

Με δεδομένο, μάλιστα, ότι στο επικείμενο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο η ΕΕ συζητά μια πολύ σημαντική θετική ατζέντα με την Τουρκία, θα υπάρξει σημαντική βλάβη για τα συμφέροντα μας, εάν δεν διασυνδεθεί πλήρως η διαφορά μας με την Τουρκία με αυτή. Δυστυχώς κάτι παρόμοιο φαίνεται σήμερα δύσκολο να ανατραπεί, λόγω της αδράνειας του κ. Μητσοτάκη. Το προσχέδιο των Συμπερασμάτων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του Ιουνίου ρητά προαναγγέλλει την έναρξη διαπραγματεύσεων για την αναβάθμιση της Τελωνειακής Ένωσης ΕΕ-Τουρκίας, χωρίς καμία δέσμευση έναντι της χώρας μας για οτιδήποτε, πέραν της γενικής και αόριστης πρόβλεψης περί «αναστρεψιμότητας», που συμπεριλήφθηκε στα Συμπεράσματα του Μαρτίου. Πρέπει να είναι σαφές ότι δεν είναι επαρκές όφελος «ένα ήσυχο καλοκαίρι» για την ενεργοποίηση μιας αναθεωρημένης τελωνειακής ένωσης δεκάδων δισεκατομμυρίων που θα δώσει φιλί ζωής στον Τούρκο Πρόεδρο. Ούτε προστατεύει τα συμφέροντα μας και την ειρήνη στην περιοχή μια αφηρημένη έννοια “αναστρεψιμότητας”, χωρίς την πρόβλεψη συγκεκριμένων κυρώσεων. Είδαμε πόσο αδύναμη ήταν η Κυβέρνηση στην ΕΕ όταν η Τουρκία έφτανε στα 6 ναυτικά μίλια από το Καστελλόριζο.

Συνεπώς, αποτελεί πλήγμα για τα εθνικά συμφέροντα το ότι έθεσε ο πρωθυπουργός τον πήχη τόσο χαμηλά. Επειδή όμως δεν θέλουμε απλώς να ασκούμε κριτική, ο Αλέξης Τσίπρας έχει καταθέσει μια πολύ συγκεκριμένη και ρεαλιστική πρόταση: να εξαρτηθεί η ενεργοποίηση της αναβάθμισης της τελωνειακής ένωσης ΕΕ-Τουρκίας με την υποχρέωση της τελευταίας να συμφωνήσει για την εκδίκαση της διαφοράς μας για τις θαλάσσιες οικονομικές ζώνες στη Χάγη.

Πρόκειται για ένα Ελσίνκι plus, με την έννοια ότι κρατά τα θετικά στοιχεία του Ελσίνκι, την ένταξη των ελληνοτουρκικών στο ευρωτουρκικό πλαίσιο, χωρίς τις σκιές στην αναφορά σε «συνοριακές διαφορές».

*Ο Γιώργος Κατρούγκαλος είναι πρώην Υπουργός Εξωτερικών, Τομεάρχης Εξωτερικών του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, Καθηγητής Δημοσίου Δικαίου και Βουλευτής ΣΥΡΙΖΑ Β1 Βόρειου Τομέα Αθήνας