Μαθήματα πολιτικής ιστορίας: Το ηχηρό μήνυμα τριών πυρκαγιών και ενός σεισμού

Νέα δεδομένα διαμορφώνουν οι καταστροφικές πυρκαγιές με τον Κ. Μητσοτάκη και τον Α. Τσίπρα να επιχειρούν να διαμορφώσουν τη δική τους ατζέντα ενόψει ενός πολύ θερμού φθινοπώρου.

Οι εξελίξεις δείχνουν πιο απρόβλεπτες από ποτέ και το βέβαιο είναι, ότι ουδείς μπορεί να αποκλείσει την αναδιάταξη δυνάμεων αλλά και τις αλλαγές στους πολιτικούς συσχετισμούς. Ο πρωθυπουργός μπορεί να έχει αποκλείσει το ενδεχόμενο των πρόωρων εκλογών, είναι όμως σαφές ότι όλα πλέον είναι διαφορετικά σε σχέση με το διάστημα πριν από τις πυρκαγιές.

Το επιτελικό κράτος του Κ. Μητσοτάκη δέχτηκε ένα ισχυρότατο πλήγμα, το πολιτικό του κεφάλαιο έχει τρωθεί και ο Α. Τσίπρας, επιχειρεί να στείλει το μήνυμα της ήρεμης δύναμης.

Η συνέντευξη Τύπου του προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ και η παρουσία του στην προ ημερησίας διατάξεως συζήτηση στη Βουλή, ανέδειξαν ένα νέο μοντέλο αντιπολιτευτικής στρατηγικής.

Η κριτική ασφαλώς και ήταν σε υψηλούς τόνους αλλά συνοδευόταν πάντα από προτάσεις, προκειμένου να γίνει σαφές ότι τόσο ο ίδιος όσο και ο ΣΥΡΙΖΑ μπορούν να αναλάβουν τα ηνία της διακυβέρνησης.

Πηγές της Κουμουνδούρου, έλεγαν με νόημα ότι «ο κ. Τσίπρας δεν “επένδυσε” στην καταστροφή όπως έκανε ο κ. Μητσοτάκης στο Μάτι, αλλά στο πως θα γίνει καλύτερη η επόμενη ημέρα».

Η στρατηγική που έχει επιλέξει ο κ. Τσίπρας σχετίζεται άμεσα με το «αντισύριζα» μέτωπο που υπάρχει στην κοινωνία, καθώς είναι ακόμη νωπές οι μνήμες της δικής του διακυβέρνησης.

Αυτό λοιπόν που επιχειρεί να κάνει με τη συγκεκριμένη στρατηγική είναι να βελτιώσει τόσο τη δική του εικόνα όσο και του κόμματος του στην κοινωνία, προκειμένου να ανακτήσει την ηγεμονία.

Το ζήτημα ωστόσο είναι εάν προλαβαίνει να αλλάξει τα δεδομένα, καθώς ο πρωθυπουργός και η κυβέρνηση έχουν την πρωτοβουλία των κινήσεων και αυτοί είναι που θα σφραγίσουν τις εξελίξεις.

Η ανάκτηση της πολιτικής ηγεμονίας δεν είναι εύκολη υπόθεση και το παρελθόν έχει αποδείξει ότι το πολιτικό κεφάλαιο των ηγετών είναι αυτό που σφραγίζει τις εξελίξεις, μετά από μια μεγάλη κρίση.

Ας δούμε τι έχει συμβεί στο πρόσφατο παρελθόν και ίσως κατανοήσουμε τους λόγους για τους οποίους ο Α. Τσίπρας έχει αποφύγει στην παρούσα φάση τη μετωπική σύγκρουση με τον Κ. Μητσοτάκη.

• Φωτιές του 1980

Πρωθυπουργός της χώρας είναι ο Γεώργιος Ράλλης και αρχηγός της αντιπολίτευσης ο Ανδρέας Παπανδρέου. Η θεωρία των κουκουναριών με την οποία η τότε κυβέρνηση επιχείρησε να εξηγήσει τις πυρκαγιές δεν έπεισε κανέναν. Το ΠΑΣΟΚ του Ανδρέα Παπανδρέου κέρδισε με άνεση τις εκλογές του 1981 και η Ν.Δ. γνώρισε τη συντριβή. Ωστόσο, για τους περισσότερους αναλυτές η ήττα της Ν.Δ. είχε προεξοφληθεί. Το ΠΑΣΟΚ είχε κατακτήσει προ πολλού την ηγεμονία στην κοινωνία και οι πυρκαγιές εκείνης της εποχής δεν ήταν παρά το κερασάκι στην τούρτα.

• Φωτιές του 2007

Πρωθυπουργός είναι ο Κώστας Καραμανλής που βρίσκεται αντιμέτωπος με μια άνευ προηγουμένου τραγωδία στην Ηλεία, με δεκάδες νεκρούς. Η μεγάλη πυρκαγιά σημειώνεται μεσούσης της προεκλογικής περιόδου και για πολλούς ήταν η μεγάλη ευκαιρία του Γιώργου Παπανδρέου να κερδίσει τις εκλογές. Ωστόσο το πολιτικό κεφάλαιο του Καραμανλή δεν είχε τρωθεί και ο Γ. Παπανδρέου δεν είχε κερδίσει την πολιτική ηγεμονία στην κοινωνία. Στις εκλογές, η Ν.Δ. θα κερδίσει με άνεση και ο κ. Παπανδρέου θα βρεθεί αντιμέτωπος με την εσωκομματική αμφισβήτηση.

• Φωτιές του 2018

Πρωθυπουργός είναι ο Α. Τσίπρας, που θα βρεθεί αντιμέτωπος με τον εφιάλτη στο Μάτι και τους 102 νεκρούς. Όσο και εάν προσπάθησε να πείσει ότι για όλα έφταιγαν τα αυθαίρετα και η κλιματική αλλαγή δεν τα κατάφερε. Το πολιτικό του κεφάλαιο είχε τρωθεί και είχε χάσει την ηγεμονία στη μεσαία τάξη, που αναζητούσε στο πρόσωπο του Κ. Μητσοτάκη, λιγότερους φόρους και καλύτερες ημέρες. Η τραγωδία στο Μάτι απλά επιτάχυνε τις εξελίξεις, οι ευρωεκλογές του 2019 έδειξαν ότι ο ΣΥΡΙΖΑ είχε τελειώσει ως κυβέρνηση και οι εκλογές που έγιναν τον Σεπτέμβριο του ίδιου χρόνου επιβεβαίωσαν το τέλος εποχής.

• Σεισμός του 1999

Το ΠΑΣΟΚ έχει αλλάξει ηγεσία και στο τιμόνι της χώρας βρίσκεται ο Κώστας Σημίτης, όταν ο σεισμός του Σεπτεμβρίου χτυπά την Αττική και αφήνει πίσω του δεκάδες νεκρούς.

Ο Μιλτιάδης Έβερτ δεν είχε καταφέρει να αντιμετωπίσει ιδεολογικά το δόγμα του εκσυγχρονισμού που κυριαρχούσε εκείνη την εποχή και το ΠΑΣΟΚ κέρδισε με άνεση τις εκλογές.

Και τώρα τι;

Ο Α. Τσίπρας έχει αντιληφθεί ότι ο Κ. Μητσοτάκης παραμένει ισχυρός σε επίπεδο κοινωνίας, κάτι που σημαίνει ότι η επιθετική στρατηγική εναντίον του δεν θα πείσει τη μεσαία τάξη.

Στο πλαίσιο αυτό προτίμησε μια προγραμματική αντιπολίτευση ηπίων τόνων, με την ελπίδα ότι η κοινωνία θα εκτιμήσει τη στάση του στις πρόσφατες πυρκαγιές.

Το εάν θα αποδώσει αυτή η στρατηγική ουδείς μπορεί να το πει με βεβαιότητα από τώρα, αφού ο πρωθυπουργός είναι αυτός που έχει την πρωτοβουλία των κινήσεων.

Το βέβαιο είναι ότι τα πάντα θα κριθούν από την υλοποίηση των δεσμεύσεων που έχει αναλάβει η κυβέρνηση για τους πυρόπληκτους, τον κορονοϊό, αλλά και συνολικά την οικονομία.