Νέο σκληρό μπρα ντε φερ: «Κόκκινες» γραμμές στις διερευνητικές Αθήνας – Άγκυρας

Νέα δεδομένα διαμορφώνονται στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, καθώς στις 25 Ιανουαρίου, αρχίζει ο 61ος γύρος των διερευνητικών επαφών, μεταξύ Αθήνας και Άγκυρας.

Σε κάθε περίπτωση ζητούμενο είναι που το πάει ο Ταγίπ Ερντογάν και γιατί επέλεξε να αρχίσουν οι διερευνητικές πέντε χρόνια μετά την αποχώρηση της Τουρκίας από τον διάλογο.
Διπλωματικοί κύκλοι τονίζουν ότι η στροφή 180μοιρών της Άγκυρας δεν είναι τυχαία και συνδέεται με την προσπάθεια της να βγει από την διεθνή απομόνωση στην οποία έχει περιέλθει.
Η νέα στρατηγική Ερντογάν, συνδέεται με δύο βασικούς παράγοντες που έχουν σχέση με την έλευση του Τζο Μπαίντεν στην ηγεσία των ΗΠΑ και την κακή οικονομική κατάσταση της Τουρκίας.
Όπως γίνεται αντιληπτό, ο «σουλτάνος» είναι υποχρεωμένος να δείξει ένα νέο πρόσωπο που θα του δώσει τη δυνατότητα να διαδραματίσει έναν πιο πρωταγωνιστικό ρόλο στις εξελίξεις στην ανατολική Μεσόγειο.
Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο τούρκοι αξιωματούχοι είχαν ρίξει τους τόνους και εμφανίζονταν πιο διαλλακτικοί, προκειμένου να μην περνάει το μήνυμα ότι είναι η χώρα που ευθύνεται για την ένταση στην περιοχή.

Η νέα στρατηγική Ερντογάν γίνεται σαφής από:

• Την επίθεση γοητείας στις Βρυξέλλες που έχει ως βασικό στόχο την βελτίωση των σχέσεων με την Ε.Ε.
• Την προσπάθειά του να πείσει ότι θέλει διάλογο με την Ελλάδα και να κάνει μια νέα αρχή στις σχέσεις Αθήνας- Άγκυρας.

Oruc Reis
Στο πλαίσιο αυτό και σε μια προσπάθεια να φανούν αρεστοί, οι τούρκοι αξιωματούχοι δήλωναν όλο το προηγούμενο διάστημα πως επιθυμούν την επανέναρξη των διερευνητικών επαφών με την Αθήνα.
Χρησιμοποιούσαν μάλιστα ως επιχείρημα ότι απέσυραν το Oruc Reis από την Ανατολική Μεσόγειο αλλά μετέθεταν την ευθύνη για την καθυστέρηση στην επανέναρξη των διερευνητικών επαφών στην ελληνική πλευρά.

Συνέπεια, συνέχεια
Η Αθήνα σήκωσε το… γάντι, με τον πρωθυπουργό να στέλνει νέο ηχηρό μήνυμα στην Άγκυρα και προσωπικά στον Ταγίπ Ερντογάν με τη φράση «να σταματήσουμε να παίζουμε τις κουμπάρες».
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης δεν έκρυψε ότι οι διερευνητικές είναι ένα θετικό βήμα, αλλά έθεσε εξ’ αρχής την Άγκυρα προ των ευθυνών της, λέγοντας ότι «χρειάζεται συνέπεια και συνέχεια».

Επιφυλάξεις
Κοινό μυστικό είναι άλλωστε ότι η Αθήνα είναι εξαιρετικά επιφυλακτική για τη στάση της Άγκυρας, λόγω του ότι επιθυμία είναι ένας διάλογος εφ’ όλης της ύλης.
Κάτι τέτοιο όμως απορρίπτεται από την κυβέρνηση, αλλά και το σύνολο των πολιτικών δυνάμεων, που ξεκαθαρίζουν σε όλους τους τόνους, ότι διάλογος είναι μόνον για την ΑΟΖ και την υφαλοκρηπίδα.
Ο Νίκος Δένδιας μάλιστα φρόντισε να καταστήσει σαφές ότι «η Τουρκία του 2021 δεν είναι η Τουρκία του 2016», όταν και έγινε ο τελευταίος γύρος των διερευνητικών επαφών.

Τι συζητάμε
Ζητούμενο όπως γίνεται αντιληπτό είναι εάν η Τουρκία έχει αποφασίσει να προχωρήσει σε αλλαγή σελίδας ή εάν η στάση της είναι τελείως προσχηματική για να φανεί αρεστή και να κερδίσει χρόνο για την οικονομία της.
Το μήνυμα που εκπέμπει η Αθήνα είναι ότι προσέρχεται στις διερευνητικές με τις κατευθύνσεις που έχει δώσει το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και δεν είναι άλλες από τη συνέχιση του διαλόγου εκεί που σταμάτησε το 2016.
Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι η Ελλάδα έχει «κόκκινες» γραμμές και συζητά με την Τουρκία, μόνον το θέμα του καθορισμού των θαλάσσιων ζωνών στο Αιγαίο και την ανατολική Μεσόγειο και τίποτα περισσότερο.

Σκληρές απαιτήσεις
Με δεδομένο όμως ότι η Άγκυρα θέλει διάλογο εφ’ όλης της ύλης γίνεται σαφές ότι η Αθήνα κρατά μικρό καλάθι ως προς τα αποτελέσματα που θα έχει η επανεκκίνηση των διερευνητικών.
Ουδείς μάλιστα μπορεί να αποκλείσει το ενδεχόμενο αδυναμίας ως προς τη συνέχιση των συζητήσεων εάν οι Τούρκοι εγείρουν απαιτήσεις οι οποίες δεν μπορούν να τεθούν σε διαπραγμάτευση.
Εάν για παράδειγμα η Άγκυρα εμείνει στην απαίτησή της για περιορισμό της ελληνικής υφαλοκρηπίδας στα 6 μίλια από τα νησιά, γίνεται σαφές ότι δύσκολα ο διάλογος θα μπορέσει να συνεχιστεί.
Κάτι ανάλογο θα γίνει εάν τεθούν θέματα περί αποστρατιωτικοποίησης νησιών του Αιγαίου, ή του σφετερισμού όλης της θαλάσσιας περιοχής ανατολικά του 28ου μεσημβρινού μέχρι την Κύπρο.

Κέρδος χρόνου
Το μόνο βέβαιο με βάση τα νέα δεδομένα που διαμορφώνονται, είναι ότι η Αθήνα κερδίζει χρόνο, καθώς για πέντε με έξι μήνες θα σταματήσουν οι τουρκικές προκλήσεις.
Η επανεκκίνηση των διερευνητικών έρχεται μετά από μια πολύμηνη περίοδο που υπήρξε τεράστια ένταση στις σχέσεις των δύο χωρών, όπου ουδείς μπορούσε να αποκλείσει το ενδεχόμενο ενός θερμού επεισοδίου.
Επίσης, η φράση του Μ. Τσαβούσογλου ότι «το Oruc Reis θα κάνει έρευνες σε άλλη περιοχή» καθιστά σαφές ότι τουλάχιστον έως και τον Ιούνιο θα μπει φρένο στις τουρκικές προκλήσεις.
Από την άλλη όμως, η φράση του τούρκου υπουργού Εξωτερικών μπορεί να ερμηνευτεί και ως τελεσίγραφο στην Αθήνα, με το σκεπτικό ότι αμέσως μετά θα αρχίσουν έρευνες μεταξύ Ρόδου και Καστελόριζου.
Με αυτό το σκεπτικό, οι διερευνητικές είναι δύσκολο να συνεχιστούν για μεγάλο χρονικό διάστημα, κάτι που οδηγεί σε ένα ιδιότυπο μπρα ντε φερ, με αβέβαιη κατάληξη.