Ο Τραμπ μεταξύ Αθήνας, Άγκυρας και Λευκωσίας

Νέους συσχετισμούς δυνάμεων σε παγκόσμιο επίπεδο αναμένεται να φέρει η μεγαλειώδης νίκη του Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος μετά από τέσσερα χρόνια επιστρέφει στο τιμόνι των Ηνωμένων Πολιτειών.

Ο νέος ένοικος του Λευκού Οίκου αναλαμβάνει καθήκοντα τον Ιανουάριο του 2025 και το ερώτημα που θέτουν οι περισσότεροι είναι κατά πόσο θα επηρεαστούν οι ελληνοτουρκικές σχέσεις και το Κυπριακό.
Ο Τζο Μπάιντεν στα χρόνια της προεδρίας του, είχε εκφραστεί υπέρ των ελληνικών θέσεων, ενώ αποτελούσε κοινό μυστικό, ότι δεν είχε τις καλύτερες των σχέσεων με τον Πρόεδρο της Τουρκίας.
Το γεγονός ότι ο ΤαγίπΕρντογάν ήταν από τους πρώτους που έσπευσαν να τον συγχαρούν αποκαλώντας τον φίλο του, διαμόρφωσε την αίσθηση ότι το νέο τοπίο θα είναι πιο φιλικό για την Τουρκία.
Οι διεθνείς σχέσεις ωστόσο, διαμορφώνονται με βάση άλλα κριτήρια και είναι κάτι παραπάνω από σαφές ότι δεν επηρεάζονται από τις προσωπικές σχέσεις, αλλά από τα συμφέροντα των χωρών.
Υπ’ αυτό το πρίσμα και με δεδομένο ότι ο πόλεμος στη Μέση Ανατολή, επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό τις ισορροπίες στην περιοχή, Αθήνα, Άγκυρα και Λευκωσία θα πρέπει να αναπροσαρμόζουν τις στρατηγικές τους.
Άλλωστε, όλοι γνωρίζουν ότι ο νεοεκλεγείς πρόεδρος των ΗΠΑ είναι απρόβλεπτος ως χαρακτήρας, ενώ πολλά θα κριθούν από τα πρόσωπα που θα αναλάβουν τα κρίσιμα χαρτοφυλάκια των υπουργείων Εξωτερικών και Άμυνας.

Ισραήλ- Κουρδικό
Η άποψη ότι το νέο περιβάλλον είναι πιο φιλικό για την Τουρκία, δεν έχει και μεγάλη βάση, λόγω του πολέμου στη Μέση Ανατολή, όπου οι ΗΠΑ, έχουν δείξει τη στήριξη τους στον Ισραηλινό παράγοντα.
Ο Ταγίπ Ερντογάν από την πλευρά του έχει ταχθεί υπέρ της Χαμάς και κατά του Ισραήλ, γεγονός που καθιστά σαφές ότι τίποτα δεν θα είναι το ίδιο στις σχέσεις των Ηνωμένων Πολιτειών με την Τουρκία.
Το γεγονός ότι ο υπουργός Εξωτερικών ΧακάνΦιντάν δήλωσε ότι το εκλογικό αποτέλεσμα δεν θα οδηγήσει σε σοβαρή αλλαγή της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής, είναι δηλωτικό του πως αντιμετωπίζει η Άγκυρα τη νίκη Τραμπ.
Σε όλα αυτά θα πρέπει να προσθέσει κανείς και την αμερικανική υποστήριξη προς τους Κούρδους της Συρίας, από την οποία ο Τραμπ είχε δηλώσει στο παρελθόν ότι θα αποσύρει τα αμερικανικά στρατεύματα χωρίς πάντως να το κάνει
Το πλέον πιθανό είναι ότι δεν θα το πράξει ούτε τώρα, με δεδομένο ότι ο κ. Τραμπ στηρίζει το Ισραήλ και μία αμερικανική απόσυρση από τη Συρία είναι βέβαιο ότι θα το αποδυνάμωνε.
Το πρόβλημα αποκτά ακόμη μεγαλύτερες διαστάσεις εάν σκεφτεί κανείς ότι ο νέος Υπουργός Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο, είχε ταχθεί ενάντια στην τουρκική εισβολή στη Συρία και εναντίον της αποχώρησης των αμερικανικών δυνάμεων από τις κουρδικές περιοχές.

F-35 & Μπράνσον
Σε κάθε περίπτωση, η σχέση του ΤαγίπΕρντογάν με τον Ντόναλντ Τραμπ, με βάση και την εμπειρία από την προηγούμενη θητεία του στην προεδρία των ΗΠΑ, πέρασε από χίλια κύματα.
Ποιος άλλωστε ξεχνάει τις βαριές οικονομικές κυρώσεις και την αναδίπλωση του κ. Ερντογάν, λόγω της υπόθεσης του πάστορα Μπράνσον, μετά την απειλή Τραμπ, ότι εάν δεν τον απελευθερώσει “θα βουλιάξει την τουρκική οικονομία”
Και ουδείς ασφαλώς ξεχνάει ότι ο κ. Τραμπ ήταν αυτός που υπέγραψε το διάταγμα που αφορά στην επιβολή κυρώσεων βάσει της νομοθεσίας για τον αποκλεισμό της Τουρκίας από τα F-35.

Εθνικός χαρακτήρας
Το νέο τοπίο διαμορφώνεται έχει προκαλέσει συναγερμό στην Αθήνα, κάτι που έγινε σαφές από την τηλεφωνική επικοινωνία που είχε ο πρωθυπουργός με τον Ντόναλντ Τραμπ, η οποία ήταν σε πολύ καλό κλίμα.
Κυβερνητικές πηγές, τονίζουν ότι πρόκειται για ένα σημαντικό βήμα στις σχέσεις Αθήνας Ουάσιγκτον και υπενθυμίζουν τη δήλωση του Κυριάκου Μητσοτάκη, ότι οι ελληνοαμερικανικές σχέσεις δεν έχουν χαρακτήρα παραταξιακό αλλά εθνικό.

Εγγυήσεις ασφαλείας
Σε κάθε περίπτωση, η Αθήνα δεν είχε ιδιαίτερα προβλήματα στην σχέση της με την προηγούμενη κυβέρνηση Τραμπ, ο οποίος είχε συναντηθεί τόσο με τον Αλέξη Τσίπρα, όσο και με τον Κυριάκο Μητσοτάκη στον Λευκό Οίκο.
Οι ίδιες πηγές υπενθυμίζουν την επίσκεψη του τότε υπουργού Εξωτερικών ΜάικΠομπέο στα Χανιά και την υπογραφή του πρωτοκόλλου τροποποίησης της αμυντικής διμερούς συμφωνίας που έγινε στις 5 Οκτωβρίου του 2019.

Οι πρωτοβουλίες που είχαν αναληφθεί επί προεδρίας Τραμπ, είχαν ως αποτέλεσμα:
– τη γνωστή επιστολή Πομπέο με τις εγγυήσεις ασφάλειας των ΗΠΑ για την χώρα μας και την στήριξη στην ειρηνική επίλυση των διαφορών,
– την έγκριση της εμπλοκής των ΗΠΑ στις υποθέσεις της Ανατολικής Μεσογείου με την συμμετοχή και του Πομπέο στο σχήμα της τριμερούς συνεργασίας Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ (3+1) στην συνάντηση που έγινε στο Τελ Αβίβ το 2019.

“Όπλο” Αθήνας
Η εκτίμηση που κυριαρχεί στην Αθήνα, είναι ότι η νέα αμερικανική κυβέρνηση θα στηρίξει κάθε κίνηση που εκτονώνει διαφορές μεταξύ συμμάχων και συμβάλει στην ενίσχυση της σταθερότητας στην περιοχή.
“Όπλο” της Αθήνας είναι η βαθιά στρατηγική σχέση που έχει κτισθεί με τις ΗΠΑ η οποία πλέον δεν περιορίζεται σε μια στενή στρατιωτική συνεργασία, αλλά έχει ένα ευρύτερο αποτύπωμα.

Η κίνηση του ΓΓ του ΟΗΕ
Θεαματικές πρωτοβουλίες στο Κυπριακό δεν θα πρέπει να αναμένονται, είναι όμως σαφές ότι οι ΗΠΑ θα περιμένουν την κίνηση του γενικού γραμματέα του ΟΗΕ και είτε τυπικά είτε ουσιαστικά εκτιμάται ότι θα είναι παρούσες.
Η Λευκωσία εκτιμά ότι ο στρατηγικός διάλογος με τις ΗΠΑ δεν θα επηρεαστεί καθώς πρόκειται για μια μακρά διαδικασία η οποία δεν είχε να κάνει μόνο με τη διακυβέρνηση Μπάιντεν αλλά είχε τη σύμφωνο γνώμη και των Ρεπουμπλικανών.
Σε κάθε περίπτωση κλειδί των εξελίξεων είναι το Ισραήλ καθώς όλα εξαρτώνται από τις εξελίξεις εκεί και την πορεία που θα πάρουν τα πράγματα σε σχέση με τα γεγονότα που αφορούν και στο Ιράν.