Νίκος Ανδρουλάκης: “Σε σημείο καμπής οι Ευρωτουρκικές σχέσεις”

Η Σύνοδος Κορυφής Μαρτίου, που έτυχε να συμπίπτει με την 200η επέτειο της έναρξης της Ελληνικής Επανάστασης ολοκληρώθηκε σχεδόν αδιάφορα για την πλειοψηφία του κόσμου. Αν και από τον Δεκέμβριο είχε προαναγγελθεί μία εις βάθος συζήτηση για τις Ευρωτουρκικές σχέσεις, βάσει και της σχετικής Έκθεσης Μπορρέλ, το αποτέλεσμα δε δικαιώνει την προσμονή.

Η συμμετοχή Αμερικάνου Προέδρου στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, θα είναι ίσως ένας από τους μόνους λόγους για να θυμάται κανείς αυτή την σύντομη Σύνοδο. Ο ίδιος ο Τζο Μπάιντεν φάνηκε να είναι περισσότερο έτοιμος «να σπάσει αυγά» στο θέμα της Τουρκίας, υιοθετώντας σκληρή γλώσσα και επαναλαμβάνοντας την προβληματική κατάσταση τόσο στο εξωτερικό της χώρας και στην Ανατολική Μεσόγειο, όσο και στο εσωτερικό και την καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Άλλωστε, οι ΗΠΑ, ιδιαίτερα μετά τις εκλογές και με αφορμή το ζήτημα της αγοράς των S 400 από την Τουρκία, έχουν βάλει τα θέματα του περιορισμού των εξοπλισμών και του τερματισμού των κοινών εξοπλιστικών προγραμμάτων με την Τουρκία, κίνηση πρωτόγνωρη μέχρι πριν από λίγα χρόνια.

Το μήνυμα της μετάβασης σε ένα πλαίσιο εμπάργκο όπλων από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού προς την Τουρκία, δεν έχει φτάσει ακόμα στα μέρη μας, καθώς κράτη όπως η Γερμανία και η Ισπανία, συνεχίζουν να εξοπλίζουν έναν διεθνή ταραξία όπως είναι ο Ερντογάν. Παρά το γεγονός ότι το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ήδη από τον Σεπτέμβριο έχει ψηφίσει με μεγάλη πλειοψηφία την τροπολογία μου που ζητούσε την επιβολή εμπάργκο όπλων στην Τουρκία, η πρόταση αυτή δεν περιλαμβάνεται καν στην Έκθεση Μπορρέλ.

Αλλά ούτε και στην Κοινή Δήλωση υπάρχει κάπου σαφής αναφορά του τι είναι έτοιμη η Ένωση να πράξει στην περίπτωση που η γειτονική χώρα συνεχίσει τις προκλήσεις. Το κείμενο κάνει απλώς λόγο για «τα μέσα και τις επιλογές» που έχει η Ευρώπη για να υπερασπιστεί τα συμφέροντά της και εκείνα των κρατών μελών της, αποφεύγοντας ακόμα και τον όρο κυρώσεις. Είναι χαρακτηριστικό ότι ενώ είχε προηγηθεί η αποχώρηση της Τουρκίας από τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης για τα δικαιώματα των γυναικών και έχει δρομολογηθεί η απαγόρευση του φιλοκουρδικού κόμματος HDP, από το αρχικό σχέδιο της Δήλωσης απουσίαζε κάθε αναφορά στις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και συμπεριελήφθη μόνο μετά από την απαίτηση αρκετών κρατών. Επιπλέον, ήδη πριν από τη Σύνοδο, οι Πρόεδροι της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου ανακοίνωσαν την πρόθεσή τους να επισκεφθούν την Τουρκία, παρά τις προκλήσεις και πολύ σύντομα, στις 6 Απριλίου θα βρίσκονται στην Άγκυρα . Η τακτική αυτή αποδεικνύει ότι συγκεκριμένες χώρες βάζουν τα οικονομικά συμφέροντά τους πάνω από την υπεράσπιση των ευρωπαϊκών αξιών και αρχών, δίνοντας την ευκαιρία στον Ερντογάν να κάνει παζάρι κατά το δοκούν.

Όλα αυτά πρέπει να ληφθούν σοβαρά υπόψιν ενόψει τόσο της προγραμματισμένης συνάντησης Δένδια – Τσαβούσογλου στις 14 Απριλίου, όσο και της πενταμερούς για το Κυπριακό, που ακολουθεί.

Η Ελλάδα, παρά την απουσία ουσιαστικών μέτρων και κυρώσεων κατά της Τουρκίας εμφανίζεται ευχαριστημένη τόσο από το αποτέλεσμα της Συνόδου όσο και από την Έκθεση Μπορρέλ. Η εφαρμογή της θετικής ατζέντας δημιουργεί μία ευκαιρία για την Ελληνική διπλωματία που δεν πρέπει να μείνει ανεκμετάλλευτη. Μέχρι τον Ιούνιο που θα συζητηθεί ξανά ο τρόπος με τον οποίο θα εφαρμοστεί θα πρέπει να πείσουμε τη σύνδεσή της με συγκεκριμένα βήματα με χρονοδιάγραμμα που οφείλει να κάνει η Τουρκία. Το ίδιο βέβαια χρονοδιάγραμμα θα πρέπει να υπάρχει από την πλευρά της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην περίπτωση που διολισθήσει ξανά σε προκλήσεις. Τέλος η Κυβέρνηση πρέπει να ξεκαθαρίσει αν η στρατηγική της είναι η λύση των θεμάτων ή το πάγωμά τους. Αν έχει κάνει τη δεύτερη επιλογή, οι κυβερνώντες πρέπει να γνωρίζουν ότι ο χρόνος δεν είναι σύμμαχος, όπως έχει αποδείξει και η ιστορία όταν και πάλι η συντηρητική παράταξη έκανε μία παρόμοια επιλογή, αποποιούμενη το κεκτημένο του Ελσίνκι.

*Ο Νίκος Ανδρουλάκης είναι Ευρωβουλευτής ΠΑΣΟΚ – Κίνημα Αλλαγής.