Ψηφιακός μετασχηματισμός, η θέση της γυναίκας και ενεργειακή κρίση: Τα συμπεράσματα του 13ου Forum Τοπικής Αυτοδιοίκησης

Με σημαντική συμμετοχή αιρετών της Τοπικής Αυτοδιοίκησης αλλά και βουλευτών της κεντρικής πολιτικής σκηνής πραγματοποιήθηκε το 13ο Forum Τοπικής Αυτοδιοίκησης στον Πόρο στις 2-3-4 Σεπτεμβρίου έπειτα από πρωτοβουλία της Ένωσης Δημάρχων Αττικής σε συνεργασία με την Περιφερειακή Ένωση Δήμων Αττικής.

Τα συμπεράσματα που προέκυψαν από τις συζητήσεις ανάλογα με τις θεματικές ενότητες του Forum έχουν ως εξής:

Θέμα 1^ο

Εργαζόμενοι στη Τ.Α. – Ψηφιακός Μετασχηματισμός

Γενικές Παραδοχές

• Οι χρήστες των υπηρεσιών των Δήμων θα πρέπει να παρέχουν δεδομένα για μία φορά και οι Διοικήσεις θα πρέπει να ανακτούν και να ανταλλάσουν αυτά τα δεδομένα για την εξυπηρέτηση του χρήστη στη συνέχεια.
• Η Αυτοδιοίκηση δεν μπορεί να αποτελεί μια Βαβέλ διαδικασιών, πρωτοβουλιών και ανταγωνιστικών διεκδικήσεων.
• Η διαλειτουργικότητα φορέων και υπηρεσιών είναι επιβεβλημένη την εποχή των δικτύων.
• Η ικανοποίηση του πολίτη προϋποθέτει, συνέπεια της Αυτοδιοίκησης προς τις δεσμεύσεις, οι υπάλληλοι και οι αιρετοί να βάζουν τον εαυτό τους στη θέση του συναλλασσόμενου με την υπηρεσία και απρόσκοπτη και συνεχή παροχή υπηρεσιών.
• Για να επιτευχθεί η ικανοποίηση του πολίτη απαιτείται, παρακολούθηση – καταγραφή – επεξεργασία της εμπειρίας του προσωπικού πρώτης γραμμής, χαρτογράφηση των διαδρομών των πολιτών, έλεγχοι και ανάληψη χρηστικότητας.
• Ο ψηφιακός μετασχηματισμός μετατρέπει μια υπάρχουσα διαδικασία από υλική σε ψηφιακή, κατανοεί τα προβλήματα, βρίσκει καινοτόμες λύσεις.
• Ο ψηφιακός μετασχηματισμός εστιάζει στο αποτέλεσμα και όχι στην τεχνολογία.
• Επιβάλλεται επαναπροσδιορισμός των επιχειρηματικών μοντέλων.
• Υπάρχει γενική παραδοχή αιρετών και υπαλλήλων για την ανάγκη ψηφιακής μετάβασης.
• Αδύνατο σημείο είναι η κατάρτιση των υπαλλήλων στη χρήση των νέων τεχνολογιών
• Εμπόδια στον ψηφιακό μετασχηματισμό είναι η μη καταγεγραμμένη στρατηγική έξυπνης πόλης και η έλλειψη ψηφιακών δεξιοτήτων
• Επίσης εμπόδια είναι η γραφειοκρατία, η έλλειψη ψηφιακών υποδομών, η έλλειψη συνεργασίας εντός του Δήμου (διαλειτουργικότητα).

Προτάσεις

• Εφαρμογή τριπτύχου ΔΙΑΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑ – ΜΕΤΡΗΣΗ ΙΚΑΝΟΠΟΙΗΣΗΣ του ΠΟΛΙΤΗ – ΜΕΤΡΗΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ των ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ στους ΟΤΑ.
• Επιμόρφωση αιρετών και εργαζομένων στις νέες τεχνολογίες
• Ανάλυση – σχεδιασμός – υλοποίηση – αξιολόγηση παρεχόμενου έργου από τους ΟΤΑ.
• Στόχοι – χρονοδιαγράμματα των εφαρμοζόμενων πολιτικών
• Δημιουργία ψηφιακής κουλτούρας με εκπαίδευση – σεμινάρια – σύσταση ομάδων εργασίας
• Αξιοποίηση όλων των χρηματοδοτικών εργαλείων

Συμπέρασμα

• Την εποχή των δικτύων επιβάλλεται η διαλειτουργικότητα φορέων και υπηρεσιών, η μέτρηση ικανοποίησης του πολίτη και η αξιολόγηση των παρεχόμενων υπηρεσιών για μια σύγχρονη Τ.Α.
• Ο ψηφιακός μετασχηματισμός δεν είναι επιλογή είναι αναγκαιότητα.
• Ψηφιακός μετασχηματισμός δεν είναι η ψηφιοποίηση της γραφειοκρατίας, αλλά ριζική αλλαγή του τρόπου λειτουργίας των ΟΤΑ.

Θέμα 2^ο

Γυναίκες στην Τ.Α.

Γενικές Παραδοχές

• Η Τοπική Αυτοδιοίκηση είναι «γένους αρσενικού» στην ελληνική πραγματικότητα.
• Τα ποσοστά συμμετοχής και εκλογής γυναικών στην Τ.Α. είναι πολύ χαμηλά
• Γυναίκες υποψήφιοι Δ.Σ., στους 332 Δήμους είναι 180 (ποσοστό 11%) έναντι 1955 (ποσοστό 89%) των ανδρών
• Ποσοστά εκλεγμένων Γυναικών Δημάρχων 5,7% (19 έναντι 313 ανδρών) πανελλαδικά και 3% (3 έναντι 66 ανδρών) στην Αττική.
• Το θέμα εστιάζεται στον πολλαπλό ρόλο της γυναίκας στην ελληνική οικογένεια.
• Ιδίως η εργαζόμενη μητέρα αδυνατεί να ασχοληθεί με τα κοινά σε τοπικό και εθνικό επίπεδο.
• Υπάρχει ο φόβος της έκθεσης λόγω στερεοτυπικών αντιλήψεων
• Παράγοντας της μειωμένης συμμετοχής είναι και η απαξίωση της πολιτικής και των πολιτικών.
• Τα καλά παραδείγματα σε Δήμους με γυναίκες Δημάρχους λειτουργούν ευνοϊκά για την αντιμετώπιση των υποψηφίων γυναικών από τους Δημότες.
• Προτεραιότητα πολλών γυναικών είναι ο ρόλος της μητέρας, με διάθεση επαρκούς χρόνου για την ανατροφή των παιδιών.
• Υπάρχει συμμετοχή ικανοποιητική γυναικών σε κοινωνικές, πολιτιστικές, γονεϊκές, εθελοντικές δραστηριότητες, δυσανάλογη με την συμμετοχή στα κοινά της Τ.Α.
• Το μέτρο της ποσόστωσης ελάχιστα λειτουργεί στην προσέλκυση γυναικών στην Τ.Α.

Προτάσεις

• Επιβάλλεται αλλαγή του μοντέλου της ελληνικής πατριαρχικής κοινωνίας (επιμόρφωση)
• Ισοβαρής καταμερισμός των οικογενειακών υποχρεώσεων.
• Εναρμόνιση οικογενειακής – επαγγελματικής ζωής (προγράμματα στήριξης)
• Προγράμματα επιμόρφωσης – ευαισθητοποίησης των παιδιών – εφήβων για την θέση της γυναίκας στη σύγχρονη ελληνική κοινωνία.

Συμπέρασμα

• Η αυξημένη συμμετοχή γυναικών στον θεσμό της Τ.Α. μπορεί να συμβάλλει στην αναβάθμισή του.
• Η δυνατότητα ισότιμης διεκδίκησης ανάληψης θέσεων ευθύνης όπως του/της Δημάρχου, επιβάλλει αλλαγή της αντίληψης της κοινωνίας και στήριξη της εργαζόμενης μητέρας από το Κράτος.

Θέμα 3^ο

Καθαρή Ενέργεια – ΑΠΕ

Γενικές Παραδοχές

• Οι ΑΠΕ είναι η φθηνότερη και καθαρότερη μορφή ενέργειας.
• Σχέδιο της Κομισιόν προβλέπει υποχρεωτική εγκατάσταση φωτοβολταϊκών σε νέα δημόσια και εμπορικά κέντρα (από ένα μέγεθος και πάνω) ως το 2026.
• Σχέδιο REPOWER (οδηγία της Ε.Ε.) προβλέπει για τους Δήμους άνω των 25.000 κατοικιών δημιουργία ενεργειακής κοινότητας με εγκατάσταση ΑΠΕ, προκειμένου οι Δήμοι να ασκήσουν Κοινωνική Ενεργειακή πολιτική.
• Στο νέο κλιματικό νόμο (Μάιος 2022) προβλέπεται ότι σε 4 μήνες όλα τα ειδικά κτίρια (50% και κάτω κατοικία) υποχρεωτικά φωτοβολταϊκά είτε ηλιακό θερμικό σύστημα.
• Τα Δημόσια κτίρια καταναλώνουν το 10% της ηλεκτρικής ενέργειας.
• Η ηλεκτροπαραγωγή στη χώρα μας βασίζεται κατά 50% περίπου στα Φυσικό Αέριο.
• Οι Δήμοι πρέπει να παράγουν οι ίδιοι σε υποδομές δικές τους ή σε υποδομές που ελέγχουν την ενέργεια με ένα φτηνό και καθαρό τρόπο.
• Δυνατότητα χρήσης από τους Δήμους και τα Νομικά της πρόσωπα όπως και τις ενεργειακές κοινότητες του λεγόμενου ΕΙΚΟΝΙΚΟΥ ΣΥΜΨΗΦΙΣΜΟΥ (δηλ. ρολόγια διάφορα που μπορεί να εξυπηρετείται η παραγόμενη ενέργεια ενός π.χ, Σχολεία).
• Δυνατότητα χρήσης ΑΥΤΟΠΑΡΑΓΩΓΗΣ με ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟ ΣΥΜΨΗΦΙΣΜΟ σύμφωνα με το υφιστάμενο θεσμικό πλαίσιο (πλεονάζουσα ενέργεια αποθηκεύεται για 3 χρόνια).
• Σημαντικό είναι να υπάρχει ταυτοχρονισμός μεταξύ παραγόμενης ενέργειας και καταναλισκόμενης.
• Σε τροπολογία στο νόμο 4981 ήρθησαν κάποια εμπόδια.
• Χρηματοδότηση από, ΄Ιδιους Πόρους, το Τ.Π. και Δανείων, πρόγραμμα ΗΛΕΚΤΡΑ, ΕΣΚΟ (Εταιρίες παροχής ενεργειακών υπηρεσιών) – πρόγραμμα PRODESA
• Οι ΟΤΑ ζητούν μεγαλύτερα οφέλη από την ανάπτυξη ΑΠΕ στην περιοχή τους
• Το συνολικό ενεργειακό κόστος των ΟΤΑ (συμπεριλαμβανομένων των καυσίμων) εκτιμάται στα 1,2 δις ευρώ. Αυτό μπορεί να μειωθεί στο 50% με κατάλληλα μέτρα και δράσεις εξοικονόμησης και αποδοτικότητας

Για τα φωτοβολταϊκά στέγης

• Υπάρχουν δύο (2) προγράμματα

α) σταθερή τιμή αποθήκευσης 8,7 λεπτά/kwh, μέγιστη ισχύς 6 Kw και διάρκεια 20 έτη

β) Αυτοπαραγωγή με ενεργειακό συμψηφισμό (net metering)

• Υπάρχει σημαντική μείωση του ενδιαφέροντος λόγω μη ελκυστικών συνθηκών απόσβεσης της επένδυσης για φωτοβολταϊκά στις στέγες
• Υπάρχουν τεράστιες δυνατότητες και χαμένες ευκαιρίες στη χώρα μας για αξιοποίηση του ήλιου, του αέρα και του νερού (Γεωθερμία – Αιολική ενέργεια – φράγματα)
• Υποστήριξη των αδύναμων νοικοκυριών απέναντι στην ενεργειακή φτώχεια

Προτάσεις

• Άρση όλων των γραφειοκρατικών εμποδίων και επίσπευση χρονικών διαδικασιών για την δυνατότητα ενεργοποίησης των Δήμων στον τομέα της αυτοπαραγωγής με ΑΠΕ.
• Κίνητρα με επιδότηση μέσω προγραμμάτων της αρχικής επένδυσης για εγκατάσταση Φ/Β στις στέγες και επέκταση των όρων (αύξηση ισχύος στα 20 Kw, αύξηση χρόνου σύμβασης στα 30 χρόνια, μη μεταβλητότητα των τιμών κλπ.)
• Χωροθετήσεις ΑΠΕ με σεβασμό στο περιβάλλον και τοπικές ιδιαιτερότητες σε συνεννόηση με την Τ.Α.
• Masterplan ενεργειακής μετάβασης σε κάθε Δήμο
• Υποστήριξη των αδύναμων νοικοκυριών απέναντι στην ενεργειακή φτώχεια μέσω ίδρυσης ενεργειακών κοινοτήτων.

Συμπέρασμα

• Η χρήση των ΑΠΕ έχει κοινωνική και περιβαλλοντολογική διάσταση Η απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα επιβάλλεται για λόγους οικονομικούς, εθνικούς και περιβαλλοντολογικούς. Η κρίση ενέργειας πρέπει να μετατραπεί σε μια ευκαιρία ενέργειας.

Θέματα ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ

Προτάσεις

1. Επανασχεδιασμός αστοχιών του Καλλικράτη ως προς τις συνενώσεις κυρίως ΟΤΑ με ανομοιογενή χαρακτηριστικά και μεγάλες αποστάσεις από την έδρα του νέου Δήμου.
2. Επαναφορά της χορηγίας στους Δημάρχους εκλεγέντες μετά το 2014 που καταργήθηκε με τον Νόμο Κατρούγκαλου, καταβαλλομένης από τον Δημοτικό προϋπολογισμό.
3. Επαναφορά του τρόπου υπολογισμού της χορηγίας Δημάρχου, με τον παλιό τρόπο υπολογισμού και απένταξη από τον ΕΦΚΑ ως μη έχοντες την ιδιότητα του δημοσίου υπαλλήλου.
4. Επαναφορά της διάταξης περί αριστείδην (άνευ ψήφου) εκλογής πρώην Δημάρχων (2 ανά συνδυασμό) με σύμφωνη γνώμη του επικεφαλής υποψηφίου Δημάρχου.
5. Επαναφορά της ειδικής δωσιδικίας για τους Δημάρχους (κατ’ αντιστοιχία των ισχυόντων για τους δικηγόρους).
6. Μεταβίβαση πλήρους αρμοδιότητας διενέργειας διαδικασιών πρόσληψης προσωπικού στους ΟΤΑ για την πλήρωση των θέσεων των Οργανισμών Εσωτερικών Υπηρεσιών τους (Ο.Ε.Υ.).
7. Ενίσχυση οικονομικής διαχείρισης των προέδρων κοινοτήτων για την αντιμετώπιση άμεσων αναγκών της κοινότητας.