Ο Κοραής Δαμάτης στο Χ-τύπο: “Ανήκω στη γενιά του υπερσυναισθήματος”

Έχει συνδέσει το όνομά του με έναν “θησαυρό” θεατρικών παραγωγών στις οποίες έχει καταπιαστεί με κάθε καλλιτεχνικό κομμάτι από αυτό της σκηνοθεσίας και της συγγραφής μέχρι αυτό της επιμέλειας κίνησης.

Ο Κοραής Δαμάτης αποτελεί αναμφισβήτητα μια από τις πιο εμβληματικές μορφές του ελληνικού θεάτρου και μέσα από κάθε έργο αναδεικνύει το πάθος και το αστείρευτο ταλέντο που διαθέτει.

Σε μια εκ βαθέων εξομολόγηση ο ίδιος μας ταξιδεύει στα πρώτα χρόνια της καλλιτεχνικής του πορείας, μιλά για την επανέκδοση του μυθιστορήματός του “Το Σπίτι Μόνο” αλλά και την εμπειρία του μέσα από τη σκηνοθεσία της επιτυχημένης παράστασης “Χαρίκλεια Καβάφη” , ενώ παίρνει θέση για όσα βιώνει ο καλλιτεχνικός χώρος το τελευταίο διάστημα.

Αρχικά να σας ευχαριστήσουμε πολύ για την τιμή που μας κάνετε να φιλοξενήσουμε τη συνέντευξή σας. Είναι γεγονός ότι είστε από τις αυθεντίες του ελληνικού θεάτρου με μια αξιοζήλευτη πορεία. Εσείς νιώθετε ικανοποίηση για το πώς έχουν εξελιχθεί τα πράγματα; Υπάρχει κάτι που θα αλλάζατε;

Ευγνωμοσύνη για τα μέχρι τώρα. Παρόλα αυτά, αν μπορούσα να κρατήσω την εμπειρία και να γύρναγα πίσω για να αλλάξω κάτι, θα άλλαζα πολλά και θα το έκανα με χαρά. Ζήτημα περιέργειας για καινούργια κι αδοκίμαστα, παρά συσσωρευμένη δυσαρέσκεια ή διόρθωση λαθών.

Κάνοντας μια αναδρομή στην πορεία σας, ποια σημεία θα ξεχωρίζατε;

Το διάστημα που χόρευα. Μαθητεία, πρόβες, υπερπροσπάθειες να φτάσεις το ζητούμενο, παραστάσεις στην Ελλάδα, σε άλλες χώρες… Χρόνια ενθουσιασμού, μαγείας, ανακαλύψεων, συνειδητοποίησης πραγμάτων που καθόρισαν την μετέπειτα ζωή μου. Χρωστάω πολλά στους δασκάλους και στους χορογράφους που μαθήτευσα δίπλα τους. Μετά… ήταν οι συναντήσεις με σπουδαίους ηθοποιούς και συντελεστές στις σκηνοθεσίες μου στο Εθνικό και στο ελεύθερο θέατρο και τα έργα που ανέβασα μαζί τους. Περισσότερο μιλάω για την δημιουργική περίοδο των προβών, όχι για την καλλιτεχνική επιτυχία ή την εμπορικότητα της παράστασης.

Πότε καταλάβατε ότι η τέχνη του θεάτρου είναι αυτό με το οποίο θέλετε να ασχοληθείτε στη ζωή σας;

Πρέπει να είχα κλείσει τα 14, αλλά ήταν ακόμα μπερδεμένα στο μυαλό μου. Το όνειρο ήταν ο χορός, ο χορός μαζί με θέατρο. Ένα θέατρο που να χορεύει. Δεν εννοώ μιούζικαλ. Δεν ήξερα ακριβώς τι ήθελα… ένα θέατρο που το σώμα, η κίνηση να πρωταγωνιστεί μαζί με το λόγο, να έχουν ισοδύναμο ρόλο.

Έχετε πρότυπα στη δουλειά, αλλά και στη ζωή σας;

Σαν έφηβος τότε που ονειρευόμουν, που αναρωτιόμουνα αν θα μπορούσα και εγώ… τότε είχα πρότυπα, -κι όχι μόνο απ’ το χώρο της τέχνης- θαύμαζα κάποιους ανθρώπους… ήθελα και εγώ όταν μεγαλώσω να γίνω σας κι αυτούς. Ανήκω στη γενιά του υπερσυναισθήματος, ό,τι μας μάγευε το αποθεώναμε με πάθος και αρκετή αφέλεια μερικές φορές. Ροκ μουσική, σύγχρονη ηλεκτρονική μουσική, καινούργια ρεύματα στην τέχνη του χορού, στις εικαστικές τέχνες, στα θεατρικά έργα, στη λογοτεχνία… Εποχή πειραματισμού… όχι φορεμένου, στείρου και ψεύτικου,… “να το κάνω διαφορετικό απ’ τους άλλους για να δείχνω καλύτερος”… Μια μεγάλη πλατφόρμα πειραματισμού σε όλες τις τέχνες που προέκυψε από ανάγκη, -απόρροια ίσως της συνειδητοποίησης των τόσων εύκολων και μαζικών θανάτων απ’ τους δύο παγκόσμιους πολέμους- από ανάγκη, λοιπόν, για να δει κανείς τα δεδομένα από άλλη πλευρά του πρίσματος… όχι ένας καπελωμένος “πειραματισμός” από ματαιοδοξία, ναρκισσισμό και επιθετικό εξυπνακισμό. Όσο για την ζωή, πρότυπο και μέτρο σύγκρισης ο καθημερινός αγώνας αγαπημένης τετραπληγικής μου φίλης.

Ασχολείστε φυσικά και με τη συγγραφή. Από πού αντλείτε την έμπνευσή σας όταν γράφετε;

Από σκέψεις, απορίες, συμπεριφορές, γεγονότα… από τα προσωπικά μου αναπάντητα… Και πρέπει να σας πω ότι αυτόν τον καιρό νοιώθω ευχαρίστηση μεγάλη γιατί θα επανεκδοθεί το πρώτο μου βιβλίο, “Το Σπίτι Μόνο”. Είχε εξαντληθεί εδώ και καιρό, -έκλεισε ο εκδοτικός οίκος που πρωτοβγήκε- και τώρα οι εκδόσεις Βακχικόν αποφάσισαν να το επανεκδώσουν.

Το προηγούμενο διάστημα ξεχώρισε η παράσταση σας “Χαρίκλεια Καβάφη”. Πέρα από την σκηνοθεσία είστε κι ο συγγραφέας του έργου. Απ’ ότι έχουμε καταλάβει δεν πρόκειται για ένα αμιγώς βιογραφικό έργο. Πώς διαλέξατε πού θα σταματάνε τα πραγματικά γεγονότα και πού θα ξεκινάει η μυθοπλασία;

Κοιτάξτε, ο θεατρικός μονόλογος που έγραψα για την μητέρα του Ποιητή, στηρίχτηκε σε ελάχιστα ιστορικά στοιχεία για την οικογένεια, τις μετακινήσεις της, τον πόλεμο της Αιγύπτου εκείνη την εποχή και τις συνέπειας που είχε για την οικογένεια Καβάφη, οπότε ο χαρακτήρας και η ψυχοσύνθεση της Χαρίκλειας Καβάφη, ανήκουν εξ ολοκλήρου στην μυθοπλασία. Και έτσι δημιουργήθηκε μια προσωπικότητα που δεν ξέρουμε αν μοιάζει με την Χαρίκλεια, ή, τέλος πάντων, αν έχει κάποια κοινά στοιχεία με την κείνην. Την είδα και την μέτρησα σαν γυναικά ισχυρή, ανεξάρτητη, μπροστά απ’ την εποχή της, με δυναμικές πρωτοβουλίες και αποφασιστικότητα. Παλαιάς κοπής άνθρωπος με βαθιά ενστικτώδη γνώση της ζωής, συμφιλιωμένη με το πένθος και τον θάνατο, με προχωρημένες αντιλήψεις για τις όποιες ερωτικές σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων, με τρυφερή αναπόληση κάθε τόσο για τον άντρα της Πέτρο Καβάφη, με αγάπη και έγνοια για όλα της τα παιδιά, αλλά περισσότερο για τον μικρότερο της, που τον ξεχώριζε και που του είχε μεγάλη αδυναμία, τον Κωνσταντίνο Π. Καβάφη…

Διδάσκετε θέατρο εδώ και πολλά χρόνια και έχετε δημιουργήσει μιας από τις πιο δημοφιλείς θεατρικές ομάδες. Παρατηρείτε διαφορές από γενιά σε γενιά όσον αφορά τη σχέση τους με το θέατρο και την αντιμετώπισή τους ως προς την τέχνη;

Μα και βέβαια. Δεν θα μπορούσε να είναι τίποτα το ίδιο με τις παλαιότερες γενιές. Έχουν αλλάξει τόσα πολλά. Οι ανάγκες καινούργιες. Η διαδικτυακή, κυρίως, πληροφόρηση, -πέρα απ’ τη θολούρα που μπορεί να φέρει, και εδώ θέλει προσοχή- δίνει πολλές δυνατότητες στα νέα παιδιά να μάθουν τι γίνεται αλλού, σε άλλες χώρες, τα μαθήματα, το σύστημα που ακολουθούν,… μπορούν να γνωρίσουν, να συγκρίνουν…

Κλείνοντας, θα θέλαμε εάν το επιθυμείτε να κάνετε ένα σχόλιο σχετικά με την πρόσφατη συζήτηση που προέκυψε όσον αφορά την εξίσωση των πτυχίων δραματικών σχολών με απολυτήρια Λυκείου.

Την υποβάθμιση της παιδείας και γενικότερα της εκπαίδευσης την έχουν ξεκινήσει εδώ και χρόνια και ειδικά με αυτό το καινούργιο διάταγμα για τα πτυχία έβαλαν μπροστά την τελική υποβάθμιση όλων των παραστατικών τεχνών. Άλλωστε αυτό ήταν το ζητούμενο. Περιθωριοποίηση. Δεν τους ενδιαφέρει η τέχνη εκτός μουσείων. Καθόλου. Δεν είναι στις προτεραιότητές τους γι’ αυτό την απαξιώνουν κλείνοντας ένα σοβαρό θέμα δεκαετιών, χωρίς διάλογο, χωρίς να λάβουν υπόψιν τους τα αιτήματα, τις ανάγκες του κάθε κλάδου χωριστά.