Πολιτισμός

Ο Λεωνίδας Παπαδόπουλος στο Χ-τύπο: “Το θέατρο έχει ανάγκη να υπάρξει”

Published

2 years ago

19 November 2022

xtypos6

Ένα μοναδικό ταξίδι αναζήτησης με επίκεντρο την προβληματική της μετανάστευσης και των προσφύγων έχουν την ευκαιρία να βιώσουν οι θεατές της παράστασης “Pass-Port – Ταξίδια στη θάλασσα στην Αρχαία Ελληνική Τραγωδία” που ανεβαίνει στο Θέατρο Αργώ, και βασίζεται στη διδακτορική έρευνα του σπουδαίου σκηνοθέτη Λεωνίδα Παπαδόπουλου η οποία εκπονήθηκε στο King’s College London.

Ο ίδιος έχοντας μια αξιοθαύμαστη πορεία μέχρι στιγμής στα καλλιτεχνικά δρώμενα, μας αποκαλύπτει τα πάντα πίσω από το εγχείρημα αυτό, αλλά και γενικά τον τρόπο με τον οποίο συνθέτει δημιουργικά τα έργα με τα οποία καταπιάνεται, ενώ επισημαίνει την ανάγκη στήριξης του θεάτρου από την πολιτεία στη χώρα μας. Ακόμη, αποτυπώνει την αποδοχή του θεατρικού κοινού στο πρώτο αθηναϊκό ανέβασμα της παράστασης “Μια μέρα όταν ήμασταν νέοι” στην οποία επίσης επιμελήθηκε τη σκηνοθεσία, σε μια πολύ ενδιαφέρουσα συνέντευξη.

Να ξεκινήσουμε από την παράσταση “Μια μέρα όταν ήμασταν νέοι” η οποία ολοκλήρωσε τον κύκλο της για πρώτη φορά στην Αθήνα. Ποια ήταν η ανταπόκριση του κοινού;

Ήταν πολύ θερμή η αποδοχή. Στην τελευταία παράσταση που βρέθηκα ήταν γεμάτο το θέατρο και αυτό ήταν κάτι πολύ όμορφο. Πρόκειται για ένα πολύ τρυφερό έργο. Τα παιδιά ήρθαν από την Καβάλα και πιστεύω ότι παρόλο που ήταν για 4 μόνο ημέρες, η παράσταση βρήκε το χώρο της μέσα σε όλη αυτή την αθηναϊκή ποικιλομορφία με την πληθώρα των παραστάσεων, τις πρεμιέρες κ.λπ.

Το “Pass-Port”, στο οποίο έχετε επιμεληθεί και το κείμενο και τη σκηνοθεσία συνεχίζεται μέχρι και τις 27 Νοεμβρίου. Τι θέλετε να πείτε με αυτή την παράσταση;

Είναι μια πιο εξειδικευμένη παράσταση ως προς τη θεματική. Αφορά τα ταξίδια στη θάλασσα και θέματα προσφύγων και περιπλάνησης στην αρχαία ελληνική τραγωδία. Δεν έχει τη μορφή αφήγησης με αρχή, μέση και τέλος. Ωστόσο, θα το χαρακτήριζα σαν μια performance που χρησιμοποιεί και στοιχεία devised theater, αλλά βασικά η σύνθεση βασίζεται στην έρευνα που έκανα για τη θάλασσα στην αρχαία ελληνική τραγωδία. Παράλληλα είναι και ένα working progress μέσα στα πλαίσια του οποίου δουλέψαμε με ηθοποιούς και συντελεστές και δημιουργήσαμε ένα τοπίο, μια παράσταση γεμάτη εικόνες, ήχο, φως. Έχει πάρα πολλά επιμέρους στοιχεία της θεατρικής πράξης, χωρίς να είναι μια ιστορία. Ενσωματώνει πολλές ιστορίες, προβληματικές που μας αφορούν όλους στο σήμερα, και πιστεύω ότι ο καθένας μέσα από αυτή την παράσταση μπορεί να πάρει τα δικά του στοιχεία και να δει τις αναγνώσεις που τον αφορούν.

Εμπεριέχει αυτοβιογραφικά στοιχεία;

Συνέχεια όταν παίρνεις την απόφαση να δημιουργήσεις κάτι και θέλεις να το επικοινωνήσεις στους ανθρώπους που θα έρθουν τα το δουν, σαφώς αυτό κουβαλάει ένα προσωπικό στίγμα, προσωπικά βιώματα, και φιλτράρεται μέσα από την ψυχοσύνθεση όχι μόνο τη δική σου, αλλά και των ανθρώπων που δουλεύουν γύρω από αυτό. Η παράσταση αφορά τα ερωτήματα που έχει ο καθένας προσωπικά, αλλά και όλοι σαν συλλογικότητα για το στοιχείο της περιπλάνησης, της ύπαρξης του ανθρώπου, τα μεγάλα ερωτήματα της ζωής: θάνατος, Θεός, πατρίδα. Τα εμπεριέχει όλα και φυσικά δίνονται μέσα από την προσωπική και ομαδική δουλειά.

Όπως αναφέρεται, η παράσταση βασίζεται στη διδακτορική σας έρευνα. Πώς ένα τέτοιο επιστημονικό κείμενο γίνεται τέχνη;

Αυτή είναι και η ιδιομορφία αυτής της παράστασης. Πώς ένα κείμενο που δεν είναι θεατρικό, γίνεται προϊόν τέχνης. Δούλεψα πάνω σε κείμενα που είναι κατά βάση θεατρικά, με επίκεντρο την τραγωδία που εμπεριέχει την εκκρεμότητα της παράστασης, ενώ παράλληλα αντλούνται και κείμενα από μεταγενέστερες περιόδους, την ελληνική ποίηση και πεζογραφία και δημιουργείται μια πηγή έμπνευσης πάνω στην οποία δούλεψα. Αναλύθηκε η έρευνα που είχε γίνει, δουλέψαμε για καιρό με τους ηθοποιούς πάνω σε καινούργια κείμενα και σε ερωτήσεις που έγιναν στα παιδιά και συνδέθηκαν με δικές τους καταθέσεις και δική τους έρευνα πάνω σε κείμενα της τραγωδίας και των περιόδων της σύγχρονης, αλλά και παλαιότερης εποχής, κι έτσι διαμορφώθηκε ένα κείμενο που εμπεριέχει μια σειρά σκηνών που στην ουσία καταθέτει το πέρασμα της ζωής του ανθρώπου από τη γέννησή του μέχρι το θάνατο, και την εξέλιξη από την δημιουργία του κόσμου μέχρι τις μέρες μας.

Πότε ανακαλύψατε ότι έχετε το “μικρόβιο” του σκηνοθέτη;

Από πολύ νωρίς ήξερα ότι θέλω να ασχοληθώ με το θέατρο. Δούλεψα χρόνια ως ηθοποιός και κάποια στιγμή δημιουργήθηκε μια ομάδα η οποία μου ζήτησε να τους σκηνοθετήσω. Έτσι δημιουργήθηκε η ομάδα “Γέφυρα” και κάναμε κάποιες παραστάσεις. Μετά έφυγα στην Αγγλία και έκανα το διδακτορικό μου, όπου βρήκα αρκετά γοητευτικό το κομμάτι της σκηνοθεσίας, γιατί εμπεριέχει και την υποκριτική και όλα τα επιμέρους στοιχεία της θεατρικής πράξης κι έτσι αποφάσισα να ασχοληθώ εξ ολοκλήρου με αυτό και μου αρέσει και πάρα πολύ.

Ακολουθείτε κάποια συγκεκριμένη μέθοδο ή τεχνική;

Σαφώς υπάρχει μια συγκεκριμένη μεθοδολογία που ακολουθώ η οποία είναι απόρροια των σπουδών και της μελέτης μου πάνω σε μεγάλες σχολές της υποκριτικής, οι οποίες βέβαια φιλτράρονται μέσα από μια προσωπική διαδικασία έρευνας, και φυσικά εξαρτάται κάθε φορά και από το έργο με το οποίο ασχολούμαι. Για παράδειγμα, το “Pass-Port” είχε μια πολύ διαφορετική προσέγγιση σε σχέση με το “Μια μέρα όταν ήμασταν νέοι” που ήταν ένα έργο το οποίο αφηγούνταν μια συγκεκριμένη ιστορία.

Όπως αναφέρατε, έχετε βρεθεί και στο εξωτερικό κι έχετε δει από κοντά και το θέατρο εκεί. Θεωρείτε ότι το ελληνικό θέατρο υστερεί ή ότι χρειάζεται να αλλάξει κάτι για να ανέβει σε κάποιο αντίστοιχο επίπεδο;

Καθόλου, ίσα – ίσα υπάρχουν ταλαντούχοι άνθρωποι που έχουν το πάθος και τη δύναμη του ταλέντου και της ψυχής τους να προσφέρουν. Το μόνο που υστερεί ίσως είναι μια βοήθεια από την πολιτεία. Γιατί το κοινό παρακολουθεί τις παραστάσεις και τις στηρίζει όπως μπορεί, οι ίδιοι οι καλλιτέχνες υποστηρίζουμε αυτό που κάνουμε κάτω από πολύ δύσκολες συνθήκες, από την άλλη όμως θα πρέπει να δοθεί δυνατότητα για μια μεγαλύτερη οικονομική υποστήριξη, κυρίως σε ερευνητικά θεατρικά εγχειρήματα, αλλά και σε πιο mainstream παραγωγές γιατί το θέατρο έχει ανάγκη να υπάρξει. Το αναζητά μεν ο κόσμος, αλλά χρειάζεται την οικονομική υποστήριξη.

Έχετε κάποια μελλοντικά σχέδια που θα θέλατε να μοιραστείτε μαζί μας;

Υπάρχουν πολλά σχέδια, και αφού μόλις έγιναν αυτές οι δύο παραστάσεις, θα μπουν κι αυτά στη δική τους ροή για να τα πραγματοποιήσουμε. Υπάρχει μια σκέψη να γίνει μια πολύ ενδιαφέρουσα αμερικάνικη κωμωδία με τον Παύλο Σταυρόπουλο και τη Ναταλία Βασιλέκα στην Καβάλα, και έπεται και συνέχεια σε άλλα projects τα οποία είναι ακόμα υπό συζήτηση.

Πληροφορίες για την παράσταση

Περιπλανώμενες ψυχές και σώματα αναζητούν δρόμους και ταυτότητες σε έναν κόσμο οικείο αλλά και παράδοξο. Μέσα σε ένα σκηνικό οδοιπορικό γεμάτο ήχο και φως, η παράσταση “Pass-Port – Ταξίδια στη θάλασσα στην Αρχαία Ελληνική Τραγωδία” εστιάζει στο στοιχείο της περιπλάνησης ενσωματώνοντας την προβληματική της μετανάστευσης και των προσφύγων μέσω των ταξιδιών θνητών, ηρώων και θεών στην Αρχαία Ελληνική Τραγωδία. Δραματικό τοπίο το πέρασμα μέσω της θάλασσας που αποτελεί έναν τόπο πολλαπλών δυναμικών, συμβολισμών και ερμηνειών, αλλά και της ακρογιαλιάς ως ένα σύνορο μεταξύ πατρίδων, ζωής και θανάτου, νόστου και νοσταλγίας.

Την παράσταση “Pass-Port” σκηνοθετεί ο Λεωνίδας Παπαδόπουλος. Η δραματουργική σύνθεση βασίζεται στη διδακτορική του έρευνα με θέμα τα «Ταξίδια στη θάλασσα στην αρχαία ελληνική τραγωδία» η οποία εκπονήθηκε στο King’s College London με υπεύθυνη καθηγήτρια την Edith Hall.

Το πέρασμα (Pass-Port), οικειοθελές ή βίαια επιβεβλημένο γίνεται, συμβολικά, μια διαβατήρια τελετουργία μύησης σύμφωνα με το αποτέλεσμα της έρευνας αξιοποιώντας τον όρο του Γαλλογερμανού εθνογράφου Arnold Van Gennep.

Η παράσταση είναι αποτέλεσμα ενός εργαστηρίου και των δοκιμών που ακολούθησαν. Στο πλαίσιο αυτό μελετήθηκαν κι ερευνήθηκαν εις βάθος στοιχεία των δραματικών έργων της αρχαίας ελληνικής γραμματείας, με ταυτόχρονη σύνθεση κειμένων από το corpus της νεοελληνικής πεζογραφίας, της ποίησης, των εικαστικών τεχνών αλλά και ιστορικών ντοκουμέντων και αφηγήσεων ζωής.

Οι ηθοποιοί Ειρήνη Αρβανίτη, Έκτορας Γασπαράτος, Άννα Θεοδωρίδου, Δώρα Θωμοπούλου και Άννα Ψαρρά μεταμορφώνονται και ζωντανεύουν μορφές και σύμβολα μέσα στο εικαστικό σύμπαν του Michelangelo Bevilacqua, τους φωτισμούς της Σοφίας Αλεξιάδου και τις ατμοσφαιρικές μουσικές της Λιάνας Τζερεφού, ενώ τα κοστούμια της παράστασης υπογράφει η Δομνίκη Βασιαγιώργη και την κίνηση η Μαρία Μάργαρη. Σύμβουλος δραματουργίας ο Μάνος Δαμασκηνός.

Συντελεστές παράστασης

Δραματουργική σύνθεση – Σκηνοθεσία: Λεωνίδας Παπαδόπουλος

Σκηνογραφία: Michelangelo Bevilacqua

Ενδυματολογία: Δομνίκη Βασιαγεώργη

Μουσική: Λιάνα Τζερεφού

Σχεδιασμός Φωτισμών: Σοφία Αλεξιάδου

Κινησιολογική Επιμέλεια: Μαρία Μάργαρη

Σύμβουλος Δραματουργίας – Βοηθός Σκηνοθέτη: Μάνος Δαμασκηνός

Φωτογραφίες: Μιράντα Παπαδοπούλου
Συνεργάτης στη Νοηματική Γλώσσα: Όλγα Δαλέκου

Επικοινωνία: Νταίζη Λεμπέση

Παίζουν (με αλφαβητική σειρά):

Ειρήνη Αρβανίτη