Ο πανεπιστημιακός Κώστας Μελάς για την κρίση του κορονοϊού: «Ένας χρόνος και βάλε για φως στο τούνελ»

Με μελανά χρώματα περιγράφει μέσω του «Χτύπου» την πραγματικότητα που διαμορφώνει τόσο στην παγκόσμια όσο και στην ελληνική οικονομία ο Πανεπιστημιακός καθηγητής τραπεζικής και χρηματοοικονομικής διοίκησης Κώστας Μελάς.

Μεταξύ άλλων χαρακτηρίζει το 2020 χαμένη χρονιά και επισημαίνει ότι ο τουρισμός και το εμπόριο στη χώρα μας θα έχουν σημαντικές επιπτώσεις από την κρίση της πανδημίας.  «Σε ένα χρόνο η οικονομία δεν θα είναι στα επίπεδα που ήταν το Φεβρουάριο του 2020», τονίζει ο κ. Μελάς. Υπογραμμίζει επίσης την ανάγκη να διατηρηθεί το «μαξιλάρι» των 35 δις ευρώ  για λόγους πρώτης βοήθειας, λέγοντας ότι η σημερινή κρίση θα αυξήσει το δημόσιο χρέος στο 200,0%.

Ο κ. Μελάς στηλιτεύει το έλλειμμα αλληλεγγύης των χωρών του Βορρά στην Ευρωζώνη και δεν διστάζει να μιλήσει για  πανωλεθρία της αμερικανικής και παγκόσμιας αντίδρασης απέναντι στον Covid-19. «Το ιατρικό, φαρμακευτικό και το σύστημα υγειονομικής περίθαλψης, είχε όλα τα εργαλεία για να μην πιαστεί εξ απήνης αλλά εγκλωβίστηκε στο εμπορικό κέρδος», τονίζει ο κ. Μελάς.

Ποια είναι η εκτίμησή σας για τη διάρκεια της κρίσης του κορονοϊού στην παγκόσμια οικονομία;
Η άρση του lockdown που προκάλεσε την κρίση θα γίνει σταδιακά και αφού έχει βελτιωθεί σημαντικά η θεραπεία έναντι του ιού. Νομίζω ότι θα χρειαστεί χρόνος μέχρι το τέλος του 2020 για να έχουμε μια επανεκκίνηση που να αποτυπώνεται ουσιωδώς στα οικονομικά μεγέθη.  Δηλαδή το 2020 είναι χαμένη χρονιά.

Ποιες είναι οι πιο σημαντικές επιπτώσεις που θα υπάρξουν και σε ποιους τομείς από αυτή την πρωτόγνωρη κρίση;
Μεγάλη μείωση του ΑΕΠ, υψηλή ανεργία, αύξηση των δημοσιονομικών ελλειμμάτων, του δημοσίου χρέους, αύξηση της φτωχοποίησης του πληθυσμού. Όλοι οι τομείς με πρωταγωνιστές τις υπηρεσίες και τα συναφή με αυτές επαγγέλματα.

Γιατί στην Ευρωπαϊκή Ένωση υπάρχει τόσο μεγάλο έλλειμμα αλληλεγγύης που αποτυπώνεται στην άκαμπτη στάση που τηρούν χώρες του Βορρά όπως η Γερμανία και η Ολλανδία;
Διότι ο δυνατότερος νομίζει ότι η δύναμή του θα είναι διαρκής και δεν υιοθετεί δημοσιονομική αλληλεγγύη προς τους αδυνάτους. Στην ΕΕ τα κράτη συμμετέχουν προβάλλοντας πρώτα τα εθνικά τους συμφέροντα και στη συνέχεια τα κοινά συμφέροντα που δεν αντιτίθενται στα …εθνικά.

Που αποδίδετε τους φόβους για το κορονο-ομόλογο και τι σχόλιο θα κάνατε ως προς τους φόβους που εκφράζονται ότι η ευρωπαϊκή σύγκρουση οδηγεί στο τέλος της ΕΕ όπως την ξέρουμε έως σήμερα;
Οι βόρειες χώρες που έχουν πολύ μικρότερο ΔΧ/ΑΕΠ και δανείζονται με πολύ χαμηλότερα επιτόκια , δεν θέλουν να αυξήσουν το κόστος δανεισμού ούτε να αναλάβουν, σε περιπτώσεις δυσκολιών, τα χρέη των υπολοίπων. Αυτό που μπορούμε να πούμε είναι ότι είναι δύσκολο να αλλάξουν οι αρχικές συνθήκες δημιουργίας της ΕΕ. Αν θα μπορέσει να συνεχίσει να υπάρχει η ΕΕ εξαρτάται από πολλούς παράγοντες και όχι μόνο από τους οικονομικούς.

Κατά πόσο η κρίση του κορονοϊού μπορεί να οδηγήσει χώρες όπως η Ελλάδα σε νέα μνημόνια;
Η Ελλάδα έχει το μεγαλύτερο ΔΧ/ΑΕΠ στην ΕΕ, περίπου 180,0%. Η σημερινή κρίση θα το αυξήσει. Μόνο η αναμενόμενη μείωση του ΑΕΠ , κατά 10,0%, θα το αυξήσει στο 200,0%. Με τα πέρασμα της κρίσης η ανάγκη αναχρηματοδότησης του χρέους , από τις χρηματοπιστωτικές αγορές , σίγουρα θα προκαλέσει αύξηση του κόστους δανεισμού αν η ΕΚΤ σταματήσει να αγοράζει ελληνικό χρέος. Επομένως η κατάσταση είναι δύσκολη. Χρειάζεται να διατηρηθεί το απόθεμα των 35 δις , όσο επιτρέπουν οι συνθήκες  για λόγους πρώτης βοήθειας.

Ποιοι τομείς θα επηρεαστούν περισσότερο στη χώρα μας;
Πρωταρχικά ο τουρισμός και ότι συνδέεται με αυτόν, και το εμπόριο. Στη συνέχεια όλες οι υπηρεσίες και οι υπόλοιπες δραστηριότητες. Με δεδομένο ότι αυτοί οι τομείς είναι πολύ σημαντικοί για την ελληνική οικονομία γίνεται αντιληπτό ότι και οι συνέπειες θα είναι σημαντικές.

Ήδη βλέπουμε ότι χάνονται χιλιάδες θέσεις εργασίας. Πόσο χρόνο θα χρειαστεί η  ελληνική οικονομία για να επανέλθει στα επίπεδα του Φεβρουαρίου του 2020;
Όπως είπα υπάρχουν πολλές προϋποθέσεις για να μπορέσουμε να εκτιμήσουμε πότε θα γίνει κάτι τέτοιο. Πάντως σίγουρα σε ένα χρόνο δεν θα είμαστε σε αυτό το επίπεδο.

Ποιο πρέπει να είναι το σχέδιο της επόμενης ημέρας για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις που αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της ελληνικής οικονομίας;
Δεν υπάρχουν μαγικά εργαλεία. Απαιτείται υποστήριξη (χρηματοδοτική και φορολογική) από σήμερα, ώστε να διατηρηθούν ζωντανές όσες περισσότερες γίνεται , διότι αν οδηγηθούν σε πτώχευση είναι δύσκολο να επαναλειτουργήσουν.

Η πικρή αλήθεια για τον covid-19

«Το ιατρικό και φαρμακευτικό σύστημα παρέμεινε δέσμιο για λόγους βραχυπρόθεσμου και ασφαλούς κέρδους»

Για πανωλεθρία της αμερικανικής και παγκόσμιας αντίδρασης απέναντι στον Covid-19, κάνει λόγο στον «Χτύπο» ο Κώστας Μελάς.  Σημειώνει επίσης ότι η πικρή αλήθεια είναι πώς για τις μεγάλες  φαρμακευτικές εταιρείες, η επένδυση στον τομέα του εμβολίου, θεωρήθηκε ασύμφορη. «Το ιατρικό, φαρμακευτικό και υγειονομικό σύστημα περίθαλψης που είχε όλα τα εργαλεία για να μην πιαστεί απροετοίμαστο άφησε αρχές και πληθυσμό απροετοίμαστους μπροστά στις επερχόμενες προκλήσεις από την επανεμφάνιση των πανδημιών και εγκλωβίστηκε στο εμπορικό κέρδος», τονίζει ο πανεπιστημιακός καθηγητής.

Ποιο είναι το μάθημα που μπορούμε να πάρουμε από την κρίση του κορονοϊου;
Μάλλον θα πρέπει να δεχθούμε ότι η διεθνής κοινότητα  βρέθηκε απροετοίμαστη απέναντι σε μια νέα πανδημία, όχι επειδή δεν θα μπορούσε ούτως ή άλλως να έχει προβλέψει μια τέτοια ασύμμετρη απειλή που ήρθε «από το πουθενά»,  αλλά επειδή πιθανά αμέλησε να προετοιμαστεί αν και γνώριζε ότι μια απειλή τέτοιου τύπου κάποια στιγμή θα ερχόταν στο προσκήνιο.

Με απλά λόγια μήπως η έλευση του COVID-19  ήταν ένα από τα γεγονότα που θα έπρεπε να περιμένουμε αλλά είχαμε… αγνοήσει;  
Υπάρχουν μαρτυρίες και σημαντικές ενδείξεις ότι πράγματι η κατάσταση είναι έτσι και όχι ότι η διεθνής επιστημονική κοινότητα «πιάστηκε στον ύπνο». Υπάρχουν πολλές αναφορές από Αμερικανούς επιστήμονες ότι οι έρευνες για την παραγωγή εμβολίων, μετά τις επιδημίες SARS και  MERS, αρχικά επιβραδύνθηκαν και τελικά πάγωσαν το 2016 λόγω έλλειψης ιδιωτικών και ομοσπονδιακών πόρων. Το 2016, ο συναγερμός που ίσχυε μέχρι τότε υπό την απειλή των πρωτοεμφανιζόμενων ιών – SARS και MERS –  είχε λήξει και πολύ εύκολα τέθηκε στο αρχείο.
Γενικά, η πικρή αλήθεια είναι ότι η επένδυση στον τομέα του εμβολίου, συχνά θεωρήθηκε ασύμφορη για τις μεγάλες φαρμακευτικές εταιρείες, που κατευθύνουν τις δραστηριότητες τους σε εγκεκριμένα φάρμακα θεραπείας και όχι πρόληψης της ασθένειας. Ενώ τα δημόσια κονδύλια για την έρευνα απέχουν πολύ από τη χρυσή εποχή των εκστρατειών για τη δημόσια υγεία, έχουν εδώ και χρόνια υποστεί πιέσεις και δρακόντειες περικοπές για να μειώσουν τις κυβερνητικές  «σπατάλες». Αυτή, σύμφωνα με τους επικριτές, είναι μια από τις μεγάλες κρυφές ιστορίες – ίσως η ακανθώδης πλευρά – πίσω από την πανωλεθρία της αμερικανικής και παγκόσμιας αντίδρασης απέναντι στον Covid-19.
Το «κατηγορώ» σε ένα σύστημα ιατρικό, φαρμακευτικό, και υγειονομικής περίθαλψης που είχε όλα τα εργαλεία για να μην πιαστεί εξ’ απήνης και απροετοίμαστο. Αντιθέτως, αυτό παρέμεινε δέσμιο για λόγους βραχυπρόθεσμου και ασφαλούς κέρδους για τις εταιρείες και τους επενδυτές από τη μια πλευρά και της δημόσιας λιτότητας από την άλλη, αμφότεροι  με κοντόφθαλμους στόχους, με σκοπό να αφήσουν αρχές και πληθυσμό απροετοίμαστους μπροστά στις επερχόμενες προκλήσεις από την επανεμφάνιση των πανδημιών. Πρόκειται δηλαδή για  ένα σύστημα εγκλωβισμένο στο εμπορικό κέρδος.