Οι επιπτώσεις των μέτρων κατά της πανδημίας στην ψυχική υγεία παιδιών προσχολικής ηλικίας – Έρευνα από το Δήμο Βύρωνα

Τα αποτελέσματα της έρευνας για τις επιπτώσεις των μέτρων κατά της πανδημίας στην ψυχική υγεία παιδιών προσχολικής ηλικίας παρουσιάζει ο Δήμος Βύρωνα.

Η διαδικτυακή αυτή μελέτη, πραγματοποιήθηκε με τη συνεργασία της Διεύθυνσης Κοινωνικής Πολιτικής &Υγείας Δήμου Βύρωνα και της Υπηρεσίας Παιδιών και Εφήβων του Κοινοτικού Κέντρου Ψυχικής Υγιεινής Βύρωνα-Καισαριανής, από το Μάρτιο έως και το Μάιο του 2021 και ενώ βρισκόταν σε ισχύ ο δεύτερος γενικός αποκλεισμός, λόγω της πανδημίας Covid-19.

Με βάση τα αποτελέσματα της μελέτης, η πανδημία συνολικά φαίνεται να έχει επηρεάσει ορισμένους τομείς της καθημερινής ζωής των παιδιών και των οικογενειών τους καθώς και τη ψυχοσυναισθηματική κατάσταση των παιδιών.

Σε επίπεδο οικογένειας, καταγράφηκε:

• αύξηση των συγκρούσεων ανάμεσα στα μέλη και στη διαχείριση της καθημερινότητας που εστιάζεται στην πολύωρη παραμονή στο σπίτι, στη διακοπή παρακολούθησης του παιδικού σταθμού και στον περιορισμό της επαφής με τους βασικούς φροντιστές (γιαγιά, παππού).

Σε επίπεδο ψυχικής υγείας των παιδιών, η «επιδείνωση» της ψυχικής υγείας σύμφωνα με τις απαντήσεις των γονέων και κηδεμόνων παρατηρείται στο 7 με 10% των παιδιών και αφορά

• στο συνολικό τους άγχος, την ανησυχία για την πιθανότητα μόλυνσης από τον κορωνοιό των ιδίων όσο και των μελών της οικογένειάς τους,
• το άγχος αποχωρισμού και ‘πισωγυρίσματα’ στη συμπεριφορά τους, καθώς και θλίψη και αρνητικές σκέψεις.

Οι γονείς/κηδεμόνες σε αντίστοιχα ποσοστά αναφέρουν δυσκολίες στον ύπνο αλλά σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό στις διατροφικές συνήθειες των παιδιών.

Τέλος, αναδύθηκε η ανάγκη των γονέων για συμβουλευτική καθώς και για υπεύθυνη ενημέρωση για τις παρεχόμενες υπηρεσίες.

Τα αποτελέσματα της έρευνας, αναλυτικότερα:

Από το Μάρτιο του 2020 έως σήμερα η πανδημία και τα συνδεόμενα με αυτήν υποχρεωτικά περιοριστικά μέτρα, έχουν επιφέρει αλλαγές στην καθημερινότητα των παιδιών και των οικογενειών τους.Αρκετές ενδείξεις μελετών από την πρώτη φάση της πανδημίας σε παιδιά και εφήβους στο γενικό πληθυσμό παρουσιάζουν μία σειρά αρνητικών επιπτώσεων στη ψυχική υγεία όπως άγχος, μοναξιά και καταθλιπτικά συμπτώματα.

Η διαδικτυακή αυτή μελέτη, πραγματοποιήθηκε με τη συνεργασία της Διεύθυνσης Κοινωνικής Πολιτικής &Υγείας Δήμου Βύρωνα και της Υπηρεσίας Παιδιών και Εφήβων του Κοινοτικού Κέντρου Ψυχικής Υγιεινής Βύρωνα-Καισαριανής από το Μάρτιο 2021 ως και το Μάιο του 2021 και ενώ βρισκόταν σε ισχύ ο δεύτερος γενικός αποκλεισμός, λόγω της πανδημίας Covid-19.

Στόχος της μελέτης είναι η διερεύνηση των επιπτώσεων της πανδημίας Covid-19 και των περιοριστικών μέτρων κατά το δεύτερο γενικό αποκλεισμό στην ψυχική υγεία των παιδιών προσχολικής ηλικίας του Βύρωνα.

Τα παιδιά προσχολικής ηλικίας αποτελούν μια ευαίσθητη πληθυσμιακή ομάδα δεδομένης της φυσιολογικής τους ανωριμότητας από τη μία πλευρά και της σημαντικής εξάρτησή τους από την άλλη. Έως σήμερα, οι περισσότερες μελέτες σε παιδιά προσχολικής ηλικίας επικεντρώθηκαν κυρίως σε αναπτυξιακά ζητήματα αυτής της περιόδου, ενώ τα δεδομένα για τις ψυχοσυναισθηματικές επιπτώσεις της πανδημίας σε αυτήν την ηλικιακή ομάδα είναι σχετικά περιορισμένα.

Για τη συγκέντρωση των δεδομένων της παρούσας μελέτης, χρησιμοποιήθηκε ερωτηματολόγιο το οποίο προσκλήθηκαν να συμπληρώσουν διαδικτυακά γονείς και κηδεμόνες παιδιών προσχολικής ηλικίας (1-4 ετών), κάτοικοι του Δήμου Βύρωνα ή γονείς των οποίων τα παιδιά φοιτούν σε παιδικούς σταθμούς (δημόσιους και ιδιωτικούς), που ανήκουν στην περιοχή του Δήμου. Το ερωτηματολόγιο περιελάμβανε ερωτήσεις σχετικά με τη ψυχοσυναισθηματική κατάσταση των παιδιών και τη λειτουργία της οικογένειας.

Στη μελέτη συμμετείχαν γονείς 226 παιδιών προσχολικής ηλικίας των οποίων τα παιδιά στην πλειονότητα τους (97%), φοιτούσαν στους δημοτικούς παιδικούς σταθμούς. Τα 121 από αυτά ήταν αγόρια και ο μέσος όρος ηλικίας τους άγγιζε τα 3 έτη. Τα περισσότερα παιδιά δεν είχαν ιστορικό ψυχικού /αναπτυξιακού (96.9%) ή σωματικού (98,7%) προβλήματος και προέρχονταν κυρίως από τριμελή ή τετραμελή νοικοκυριά, με δύο δωμάτια, δύο εργαζόμενους και ετήσιο οικογενειακό εισόδημα μικρότερο από 20.000 ευρώ πριν την έναρξη της πανδημίας.

Σύμφωνα με τις απαντήσεις των γονέων και κηδεμόνων των παιδιών του δείγματος της μελέτης, η πανδημία συνολικά φαίνεται να έχει επηρεάσει ορισμένους τομείς της καθημερινής ζωής των παιδιών και των οικογενειών τους καθώς και της ψυχοσυναισθηματικής κατάστασης των παιδιών. Πιο συγκεκριμένα, στο 23% των οικογενειών υπήρξε μεταβολή στο εργασιακό καθεστώς σε ένα τουλάχιστον μέλος(αναστολή σύμβασης ή απόλυση), ενώ στο 49.6% αυτών, αναφέρθηκε μείωση στο οικογενειακό εισόδημα.

Σε επίπεδο οικογένειας, καταγράφηκε αύξηση των συγκρούσεων ανάμεσα στα μέλη και στη διαχείριση της καθημερινότητας που εστιάζεται στην πολύωρη παραμονή στο σπίτι, στη διακοπή παρακολούθησης του παιδικού σταθμού και στον περιορισμό της επαφής με τους βασικούς φροντιστές (γιαγιά, παππού).

Σε επίπεδο ψυχικής υγείας των παιδιών, η «επιδείνωση» της ψυχικής υγείας σύμφωνα με τις απαντήσεις των γονέων και κηδεμόνων παρατηρείται στο 7με 10% των παιδιών και αφορά στο συνολικό τους άγχος, την ανησυχία για την πιθανότητα μόλυνσης από τον κορωνοιό των ιδίων όσο και των μελών της οικογένειάς τους, το άγχος αποχωρισμού και ‘πισωγυρίσματα’ στη συμπεριφορά τους, καθώς και θλίψη και αρνητικές σκέψεις.

Οι γονείς/κηδεμόνες σε αντίστοιχα ποσοστά αναφέρουν δυσκολίες στον ύπνο αλλά σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό στις διατροφικές συνήθειες των παιδιών. Τέλος, αναδύθηκε η ανάγκη των γονέων για συμβουλευτική καθώς και για υπεύθυνη ενημέρωση για τις παρεχόμενες υπηρεσίες,