Αντικαπνιστικός νόμος: Πρόκληση για την κοινωνία – Τσουχτερά πρόστιμα για τους παραβάτες

Το νέο αντικαπνιστικό νομοσχέδιο βάζει τέλος στο κάπνισμα στους εσωτερικούς χώρους και απειλεί με μεγάλα πρόστιμα του παραβάτες. Στη μάχη καταπολέμησης του τσιγάρου και οι ένστολοι της ΕΛ.ΑΣ, ενώ μέσα στο πρώτο δεκαπενθήμερο του Νοεμβρίου ξεκινάει να λειτουργεί τετραψήφιος αριθμός που θα προδίδει εκείνους που δεν συμμορφώνονται με τον νόμο. Αντιδρούν οι καταστηματάρχες.

Η σχέση των Ελλήνων με το κάπνισμα φαίνεται πως… περνάει κρίση, καθώς ο νέος αντικαπνιστικός νόμος, αν εφαρμοστεί πλήρως, μοιάζει να βάζει πολύ δύσκολα τόσο στους καταστηματάρχες όσο και στους πελάτες των χώρων εστίασης που συνήθιζαν να καπνίζουν σε κλειστούς χώρους, αδιαφορώντας για τους γύρω τους. Τσουχτερά θα είναι τα πρόστιμα και για τις δύο πλευρές σε περίπτωση μη συμμόρφωσης, τα οποία μπορεί να «πληγώνουν» την τσέπη αλλά παράλληλα προστατεύουν την υγεία των πολιτών από τις βλαβερές ουσίες του τσιγάρου.

Αισιόδοξα πάντως είναι τα μηνύματα από την κοινωνία, η οποία φαντάζει πλέον ώριμη για την αποδοχή της εφαρμογής του αντικαπνιστικού νόμου, με τους καπνιστές τσιγάρου να μειώνονται συστηματικά τα τελευταία χρόνια, σύμφωνα με πρόσφατη πανελλαδική έρευνα, τείνοντας να πλησιάσουν ξανά τον μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μετά από πολλά χρόνια. Αντίθετα, η Ελλάδα συνεχίζει να κατέχει το θλιβερό ρεκόρ έκθεσης σε παθητικό κάπνισμα και εξακολουθεί να παρέχει ανεξέλεγκτα προϊόντα καπνού, σε παιδιά κάτω των 18 ετών.

Ποίες είναι οι απαγορεύσεις του αντικαπνιστικού νόμου

Πρώτη και κύρια η απαγόρευση του καπνίσματος σε όλους τους δημόσιους κλειστούς χώρους ανεξαρτήτως τετραγωνικών μέτρων, διαχωρισμό χώρων εντός των μαγαζιών ή άλλων «παραθύρων» με σκοπό την παραβίαση του νόμου. Μάλιστα, με νέες διατάξεις καταργείται η εξαίρεση που υπήρξε αρχικά σε κέντρα διασκέδασης άνω των 300 τ.μ., καζίνο και καταστημάτων τυχερών παιγνίων.

Εν συνεχεία, απαγορεύεται σε όλα τα καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος, στους παντός είδους κλειστούς χώρους αναμονής, στα αεροδρόμια, στους σταθμούς μεταφορικών μέσων και επιβατικών σταθμών λιμένων, στα κυλικεία, στα παντός είδους μέσα μαζικής μεταφοράς συμπεριλαμβανομένων των επιβατηγών δημόσιας χρήσης (ταξί), στα πάσης φύσεως αυτοκίνητα, ιδιωτικής και δημοσίας χρήσης, όταν επιβαίνουν ανήλικοι κάτω των 12 ετών, στους κλειστούς χώρους διεξαγωγής αθλοπαιδιών, ομαδικών αθλημάτων και αθλητικών εκδηλώσεων, και στους υπαίθριους χώρους διεξαγωγής αθλοπαιδιών ψυχαγωγίας και συγκέντρωσης ανηλίκων.

Οι μόνοι χώροι που επιτρέπεται το κάπνισμα πλέον είναι οι ανοικτοί ή κάποια μαγαζιά, σε περίπτωση που είναι περιμετρικά ανοικτά σε δύο πλευρές τουλάχιστον.

Τσουχτερά πρόστιμα για τους… θεριακλήδες

Οι καπνιστές που δεν θα συμμορφώνονται με τους νέους νόμους θα βρεθούν αντιμέτωποι με υψηλά πρόστιμα. Αναλυτικά, σε περίπτωση που καπνίζουν εντός γηπέδων, χώρων διεξαγωγής αθλοπαιδιών, ομαδικών αθλημάτων και αθλητικών εκδηλώσεων θα επιβάλλεται πρόστιμο 200 ευρώ στον πολίτη (από 50 που ήταν πριν την τροποποίηση) και 500 ευρώ για τους υπεύθυνους διαχείρισης των χώρων. Σε περίπτωση που κάποιος συλληφθεί να καπνίζει σε αυτοκίνητο όπου επιβαίνουν ανήλικοι κάτω των 12 ετών επιβάλλεται διοικητικό πρόστιμο ποσού 1.500 ευρώ στον επιβαίνοντα που καπνίζει ανεξάρτητα αν είναι οδηγός, ενώ διπλασιάζεται το πρόστιμο στο ποσό των 3.000 ευρώ, αν αυτός που καπνίζει οδηγεί αυτοκίνητο δημοσίας χρήσης. Επιπλέον, στους οδηγούς των οχημάτων αυτών επιβάλλεται η αφαίρεση της άδειας ικανότητος οδήγησης για διάστημα ενός μηνός για κάθε παράβαση έστω και αν δεν διέπραξαν οι ίδιοι την παράβαση, αλλά πρόσωπο που επιβαίνει στο αυτοκίνητο.

 Οι αστυνομικές αρχές στο «κυνήγι» των παράνομων καπνιστών

Σύμφωνα με τον νόμο, οι υγειονομικές υπηρεσίες των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης (Α΄ και Β΄ βαθμού), η δημοτική αστυνομία, οι λιμενικές αρχές στην περιοχή της ευθύνης τους, καθώς και το ένστολο προσωπικό της ΕΛ.ΑΣ είναι οι αρμόδιες αρχές τόσο για τη διασφάλιση της εφαρμογής του νομοθετικού και κανονιστικού πλαισίου σχετικά με την ολική απαγόρευση του καπνίσματος στους δημόσιους κλειστούς χώρους, όσο και για την διαπίστωση των παραβάσεων και της επιβολής κυρώσεων.

Το «1142» θα προδίδει τους παραβάτες

Ο Υπουργός Υγείας, Βασίλης Κικίλιας, ανακοίνωσε την υιοθέτηση τετραψήφιου αριθμού (1142) στο πλαίσιο της τήρησης του αντικαπνιστικού νόμου. Μάλιστα, σύμφωνα με τα λεγόμενα του, ο ίδιος ο Πρωθυπουργός θα λανσάρει την επικοινωνιακή καμπάνια του αντικαπνιστικού νόμου. Πρόκειται για ένα τηλεφωνικό κέντρο που θα λειτουργεί 24 ώρες την ημέρα, επτά φορές την εβδομάδα και θα δέχεται καταγγελίες για παραβίαση του αντικαπνιστικού νόμου. Την επιβολή των κυρώσεων θα αναλαμβάνει η δημοτική αστυνομία ή οι ένστολοι της ΕΛ.ΑΣ διότι διαφορετικά «δεν μπορεί να υπάρχει επιβολή του νόμου και των προστίμων» όπως ανέφερε χαρακτηριστικά ο υπουργός. Τέλος, εκτός από αριθμός καταγγελιών, το 1142 θα λειτουργεί παράλληλα και ως γραμμή «ενημέρωσης και βοήθειας», θα προσφέρει δηλαδή πληροφόρηση και υποστήριξη σε εκείνους τους καπνιστές οι οποίοι επιθυμούν να ελευθερωθούν από τον εθισμό τους στη νικοτίνη.

Αντιδρούν οι καταστηματάρχες

Πολλοί ιδιοκτήτες μαγαζιών εστίασης που σχετίζονται άμεσα ή έμμεσα με το κάπνισμα δεν είδαν με καλό μάτι τις δραστικές αλλαγές που επιφέρει ο αντικαπνιστικός νόμος, φοβούμενοι πως θα υπάρξει αρνητική επίπτωση στην πελατεία των καταστημάτων τους, λόγω της οριστικής απαγόρευσης του καπνίσματος.

Αξίζει να σημειωθεί πως το 2009-2010 όταν είχε επιβληθεί για πρώτη φορά η καθολική απαγόρευση του καπνίσματος, οι επιχειρήσεις κατέγραψαν πτώση στον κύκλο εργασιών τους κατά 40%, όπως ανέφερε σε συνέντευξη του ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Εστιατορικών και Συναφών Επαγγελμάτων, Γιώργος Καββαδάς.

Σε ανάλογο ύφος σχολίασε την εφαρμογή του αντικαπνιστικού νόμου η πρόεδρος του Πανελληνίου Σωματείου Καταστημάτων, Καταναλωτών, Εστίασης και Διασκέδασης, Νίκη Κωνσταντίνου, η οποία σε πρόσφατη συνέντευξη της σε ραδιοφωνικό σταθμό δήλωσε μεταξύ άλλων «Οφείλουμε στην κοινωνία μας να κρατηθούν ανοικτές οι επιχειρήσεις που έχουν εργαζόμενους και που είναι αξιοπρεπείς, όπως μπαρ, αργιλάδικα, καφέ – μπαρ που απευθύνουν τις υπηρεσίες τους αποκλειστικά σε ενήλικες. Θα πρέπει να υπάρξει ένας χώρος προδηλωμένος, ξεχωριστός, χωρίς να μπορούν να μπουν οι εργαζόμενοι μέσα, όπου με κατάλληλες συνθήκες εξαερισμού και απομόνωσης θα μπορούν οι καπνιστές να απολαύσουν το προϊόν του καπνίσματος και τις υπηρεσίες μας, περιμένουμε την εγκύκλιο που προφανώς θα δώσει το δικαίωμα ξεχωριστών προδηλωμένων χώρων στα αρμόδια υπουργεία».

Το τσιγάρο μειώνεται, το ηλεκτρονικό ή θερμαινόμενο αυξάνεται  

Ο αντικαπνιστικός νόμος φαίνεται να βρίσκει πρόσφορο έδαφος, καθώς αισιόδοξα είναι τα μηνύματα σύμφωνα με πρόσφατη πανελλαδική έρευνα την οποία παρουσίασαν ο διευθυντής του Ινστιτούτου Δημόσιας Υγείας του Αμερικανικού Κολλεγίου Ελλάδος και πρόεδρος της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων για τον Έλεγχο του Καπνίσματος Παναγιώτης Μπεχράκης και ο πρόεδρος της Ελληνικής Αντικαρκινικής Εταιρείας Ευάγγελος Φιλόπουλος, όπου διαπιστώνεται ότι ο επιπολασμός του καπνίσματος τσιγάρων στον πληθυσμό της χώρας καταγράφει σταθερή και σημαντική μείωση, ενώ όσοι συνεχίζουν σκέφτονται σοβαρά να το σταματήσουν.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της έρευνας καπνίζουν τρεις στους δέκα Έλληνες (27,5%), από τους οποίους δύο στους δέκα (17,9%) είναι συστηματικοί καπνιστές ενώ ένας στους δέκα (9,6%) είναι περιστασιακός, δηλαδή καπνίζει λιγότερα από 7 τσιγάρα την εβδομάδα. Ακόμα, έξι στους δέκα (65,1%) καπνιστές σκέφτονται να διακόψουν το κάπνισμα το επόμενο διάστημα, ενώ τρεις στους δέκα ενήλικες (32,8%) δηλώνουν πρώην καπνιστές. Από αυτούς η συντριπτική πλειονότητα διέκοψε το κάπνισμα τουλάχιστον πριν από ένα εξάμηνο.

Οι έφηβοι-μαθητές φαίνεται να έχουν λάβει το μήνυμα, αφού καταγράφεται μεταστροφή της νοοτροπίας τους, η οποία αποτυπώνεται με τη μείωση του καπνίσματος τσιγάρων. Χαρακτηριστικό είναι ότι την τελευταία εικοσαετία (1998-2018) το κάπνισμα τουλάχιστον μία φορά σε όλη τη ζωή των 15χρονων μειώθηκε από 46,3% σε 30,9% και το καθημερινό κάπνισμα από 13,7% σε 8,1%.

Αντίθετη πορεία ωστόσο έχει η χρήση του ηλεκτρονικού ή θερμαινόμενου τσιγάρου στην χώρα που φαίνεται να ακμάζει στην Ελλάδα, παρουσιάζοντας σημαντική αύξηση το τελευταίο διάστημα, με το ποσοστό των 15χρονων μαθητών που έχουν κάνει χρήση ηλεκτρονικού τσιγάρου να έχει διπλασιαστεί σε σχέση με το 2014 κατά 15,4%.