Ορόσημο η 20η Ιανουαρίου : Ελληνοτουρκικό μπρα ντε φερ με διαιτητή τον Τζο Μπάιντεν

Στην κόψη του ξυραφιού ακροβατούν οι σχέσεις Αθήνας-Άγκυρας και όλες οι ενδείξεις συγκλίνουν στην εκτίμηση, ότι το 2021 θα είναι χρονιά ραγδαίων εξελίξεων στα ελληνοτουρκικά.

«Κλειδί» θεωρείται η 20η Ιανουαρίου, όταν ο Τζo Μπάιντεν θα περάσει την πόρτα του Λευκού Οίκου προκειμένου να ορκιστεί Πρόεδρος της υπερδύναμης των Ηνωμένων Πολιτειών.
Το ερώτημα που τίθεται είναι εάν ο Ταγίπ Ερντογάν θα υποχρεωθεί να ρίξει τους τόνους καθώς οι σχέσεις του με τον κ. Μπάιντεν δεν είναι οι καλύτερες δυνατές ή θα συνεχίσει τη ρητορική της έντασης.
Μια πρώτη γεύση της τακτικής του, ο κ. Ερντογάν αναμένεται να δώσει μέσω των διερευνητικών επαφών και εάν η πρόσκληση που θα απευθύνει θα γίνει πριν ή μετά την ορκωμοσία του νέου προέδρου των ΗΠΑ.
Εάν πραγματικά θελήσει να δώσει κάποια θετικά δείγματα γραφής είναι πολύ πιθανό να ανοίξει τους διαύλους επικοινωνίας, προκειμένου να στείλει το μήνυμα ότι θέλει το διάλογο με την Ελλάδα.
Η Αθήνα είναι πολύ επιφυλακτική και διαμηνύει ότι αυτό που επιθυμεί είναι η τουρκική πρόσκληση να αφορά την επανέναρξη των συνομιλιών μετά την ανάληψη των καθηκόντων του κ. Μπάιντεν.
Η ελληνική διπλωματία πάντως δεν αποκλείει η Άγκυρα να ζητήσει την επανέναρξη των συνομιλιών πριν από τις 20 Ιανουαρίου, προκειμένου να δείξει ότι θέλει μια νέα αρχή στις αμερικανοτουρκικές σχέσεις.

Έλλειμμα εμπιστοσύνης
Σε κάθε περίπτωση αποτελεί κοινό μυστικό ότι ουδείς μπορεί να έχει εμπιστοσύνη στην Τουρκία και τον κ. Ερντογάν, καθώς αυτό που λένε σήμερα, αύριο μπορεί να μην ισχύει.
Οι τελευταίες δηλώσεις κορυφαίων Τούρκων αξιωματούχων, καθιστούν σαφές ότι η ρητορική της έντασης θα συνεχιστεί, με στόχο ακόμη και την αναθεώρηση της συνθήκης της Λωζάνης

Ενδεικτικές είναι οι εξής δηλώσεις:

• Φ. Ντονμεζ (υπουργός Ενέργειας: «Με τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο και με πολέμους που ακολούθησαν υπήρξαν κάποιες συνθήκες που δεν είναι ξεκάθαρες και ίσως αυτές έβαλαν τα θεμέλια των σημερινών συζητήσεων. Μια από αυτές είναι η Λωζάνη. Όμως πέρασαν 100 χρόνια, πιστεύω ότι αυτά μπορούμε να κάτσουμε να τα συζητήσουμε δια διαπραγματευτούμε»
• Μ. Τσαβούσογλου (υπουργός Εξωτερικών): «Είμαστε έτοιμοι να συνομιλήσουμε με όλες τις παράκτιες χώρες με τις οποίες έχουμε διπλωματικές σχέσεις. Η Ελλάδα όμως δεν θέλει να συναντηθεί μαζί μας. Οι Ελληνοκύπριοι δεν συνομιλούν με τους Τουρκοκύπριους. Η ελληνοκυπριακή κυβέρνηση και η κυβέρνηση της Ελλάδας εισήλθαν σε μια οδό στοχοποίησης της Τουρκίας».

Χαμηλά ο πήχης
Όπως γίνεται αντιληπτό, η Τουρκία συνεχίζει να παίζει το παιχνίδι της, κάτι που σημαίνει ότι είναι δύσκολο να πει κανείς με βεβαιότητα ποια θα είναι η τελική της στρατηγική.
Η διαπίστωση αυτή υποχρεώνει την Αθήνα να κρατά χαμηλά τον πήχη και ζητάει αποδείξεις για να διαπιστώσει εάν υπάρχει συνέπεια αλλά και συνέχεια ως προς την αποκλιμάκωση της τουρκικής προκλητικότητας.
Διπλωματικοί κύκλοι τονίζουν ότι ο πραγματικός στόχος της Άγκυρας είναι να σύρει την Αθήνα σε έναν εφ’ όλης της ύλης διάλογο, που δεν αφορά μόνον την υφαλοκρηπίδα και την ΑΟΖ.

Όλα σταθμίζονται
Από τη στιγμή μάλιστα που η Τουρκία θέτει ακόμη και θέμα αλλαγής της συνθήκης της Λωζάνης γίνεται αντιληπτό ότι θέλει να ανατρέψει τις ισορροπίες που έχουν διαμορφωθεί στην ανατολική Μεσόγειο.
Κάτι τέτοιο όμως η Αθήνα δεν πρόκειται να το επιτρέψει, κάτι που σημαίνει ότι θα συνεχίσει να αναδεικνύει την προκλητική της στρατηγική που την έχει οδηγήσει σε διεθνή απομόνωση.
«Όλα σταθμίζονται», λένε με νόημα κυβερνητικά στελέχη με αφορμή τη στρατηγική ήξεις αφήξεις της Τουρκίας και  σημειώνουν ότι δεν είναι μόνον η απόσυρση του Oruc Reis το πρόβλημα για την Ελλάδα.

Αποδείξεις
Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι η Αθήνα θα πρέπει να έχει αποδείξεις για το κατά πόσο η Τουρκία παρέχει εγγυήσεις για την έναρξη των συνομιλιών, που δεν αποκλείεται να απαιτεί χρόνο αρκετών εβδομάδων.
Μέσα στο κλίμα αυτό, διπλωματικοί κύκλοι αφήνουν ανοικτά όλα τα ενδεχόμενα ως προς την επανέναρξη των διερευνητικών επαφών και σημειώνουν ότι η μπάλα είναι πλέον στο γήπεδο της Τουρκίας.
«Εμείς είμαστε έτοιμοι να ξαναπιάσουμε το νήμα από εκεί που κόπηκε τον Μάρτιο του 2016 με υπαιτιότητα της Τουρκίας», ήταν το μήνυμα που έστειλε πρόσφατα στην Αθήνα ο Στέλιος Πέτσας.

Στο… τραπέζι
Ζητούμενο πάντως ανεξάρτητα από τις επιλογές που θα κάνει η νέα  κυβέρνηση του Τζο Μπάιντεν είναι ποια στρατηγική θα ακολουθήσει η Ε.Ε. έναντι της Τουρκίας.
Οι Βρυξέλλες για παράδειγμα κρατούν ακόμη στο «ψυγείο» το θέμα των κυρώσεων μέχρι τις 25 Μαρτίου του 2021, λόγω της στάσης ισχυρών χωρών όπως είναι η Γερμανία.
Το επιχείρημα που χρησιμοποιούν πολλοί είναι ότι η Ε.Ε. επιδιώκει να συντονίσει τη δράση της με τις ΗΠΑ, αλλά μάλλον δεν πείθει κανέναν, με αποτέλεσμα η Τουρκία να αποφεύγει τις κυρώσεις.
Άλλοι πάλι ερμηνεύουν τη στάση της Ε.Ε. ως πίεση προς την Ελλάδα για να καθίσει στο τραπέζι με την Τουρκία, με την Αθήνα να διαμηνύει ότι βάση για ουσιαστικό διάλογο είναι το διεθνές δίκαιο.