Η Νέα Ιωνία θυμάται τον Φώτη Κόντογλου

Γράφει ο Λουκάς Χριστοδούλου, Πρόεδρος του ΚΕΜΙΠΟ

Στις 13 Ιουλίου 1965 έφυγε ο Φώτης Κόντογλου για την γειτονιά των Αγγέλων.

Ο Φώτης Κόντογλου (1895-1965) γεννημένος στο Αϊβαλί (Κυδωνίες) Μικράς Ασίας, με το επώνυμο Αποστολέλης, ήταν λογοτέχνης και ζωγράφος. Αναζήτησε την ελληνικότητα, δηλαδή μία αυθεντική έκφραση, επιστρέφοντας στην ελληνική παράδοση, τόσο στο λογοτεχνικό όσο και στο ζωγραφικό του έργο. Είχε ακόμη σημαντικότατη συμβολή στον χώρο της βυζαντινής εικονογραφίας.

Μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή, κατοίκησε για περίπου δύο χρόνια κοντά στο ύψωμα της περιοχής Ειρήνης, πίσω από την πρώην Σχολή Αστυφυλάκων στη Ν. Φιλαδέλφεια, μέχρι που μετακόμισε στα Πατήσια.

Στο πέρασμά του, μας χάρισε εξαίσιους πίνακες που έχουν σχέση με τη Ν. Ιωνία:

Το εργοστάσιο «Βαμβακουργία» στα Πευκάκια
Την είσοδο της πόλης από την πλευρά της Ν. Φιλαδέλφειας (γωνία Σμύρνης και Ελ Αλαμέϊν)
Τον επίσκοπο Πατάρων Μελέτιο
Τον φίλο του δημοτικιστή Μένο Φιλήντα (δύο πορτραίτα)
Τον φίλο και γείτονά του Ν. Χρυσοχόου (δύο πορτραίτα)
Αγιογραφίες και εικόνες του βρίσκονται σε εκκλησίες της Νέας Ιωνίας.

Παντρεύτηκε σε ηλικία 30 ετών την αγαπημένη του Μαρία Χατζηκαμπούρη, 22 ετών, στον Ιερό Ναό Αγίου Λουκά Πατησίων. Το μυστήριο τέλεσε ο Επίσκοπος Πατάρων Μελέτιος. Ο γάμος του έχει καταχωρηθεί στο βιβλίο γάμων του Ιερού Ναού Αγίων Αναργύρων Ν. Ιωνίας.

Ο Κόντογλου επηρεάστηκε βαθύτατα από τα γεγονότα της εποχής του. Στη ζωγραφική του, όμως, δεν περιγράφει σκηνές από την Καταστροφή. Εκείνο που θέλει να εκφράσει, τόσο με τα γραπτά του όσο και με τους πίνακές του, είναι ο καημός της προσφυγιάς που και ο ίδιος βίωσε. Ο τυφλός πρόσφυγας που ζητιανεύει (1923), η πρώτη εγκατάσταση στις παράγκες και τα προσφυγικά (1923) και η προσωπογραφία του συμπατριώτη του Νικολάου Χρυσοχόου (1924), ένα από τα πιο σημαντικά πορτραίτα της ελληνικής μεσοπολεμικής ζωγραφικής, αποτελούν τις πρώτες απόπειρες του Κόντογλου να αποτυπώσει την εμπειρία της προσφυγιάς. Τόπος και των τριών είναι οι Ποδαράδες, η μετέπειτα προσφυγική συνοικία της Νέας Ιωνίας.

Το Κέντρο Σπουδής και Ανάδειξης Μικρασιατικού Πολιτισμού (ΚΕ.ΜΙ.ΠΟ.) δήμου Ν. Ιωνίας, στις 27 Νοεμβρίου 2009, τίμησε με πλακέτα τον εγγονό του Φώτη Μαρτίνο «για τη μεγάλη προσφορά στον Ελληνικό Πολιτισμό του Φώτη Κόντογλου, του αγιογράφου, του ζωγράφου, του συγγραφέα».