«Από τους Ποδαράδες 1922… στη Νέα Ιωνία 1934»: Ο Λουκάς Χριστοδούλου μιλά αποκλειστικά για το νέο του βιβλίο

Είναι γεγονός ότι το 2022 σηματοδοτεί μια ιδιαίτερα σημαντική χρονιά για τη Νέα Ιωνία, καθώς συμπληρώνονται 100 χρόνια από τα τραγικά γεγονότα της Μικρασιατικής Καταστροφής και σύσσωμοι οι φορείς της πόλης τιμούν το επονομαζόμενο «Έτος Μικρασιατικού Ελληνισμού» με τον ιδανικότερο τρόπο.

Στο πλαίσιο αυτό, με μια μοναδική έκδοση ο Πρόεδρος του ΚΕ.ΜΙ.ΠΟ. κ. Λουκάς Χριστοδούλου αποτυπώνει τις προσπάθειες των πρώτων προσφύγων που ήρθαν και εγκαταστάθηκαν στη Νέα Ιωνία το 1923 με σπάνιο αδημοσίευτο υλικό, το οποίο αφορά την περίοδο 1923-1934 που η Νέα Ιωνία, ήταν συνοικισμός της Αθήνας. Ο ίδιος μας μιλά για το νέο αυτό βιβλίο με τίτλο «Από τους Ποδαράδες 1922… στη Νέα Ιωνία 1934» ώστε να μαθαίνουν οι νέοι και να θυμούνται…οι παλιοί!

Ξεκινώντας θα θέλατε να μας κάνετε μια εισαγωγή στο τι περίπου θα διαβάσουμε στις σελίδες του καινούργιου σας βιβλίου;

Το υλικό που περιέχεται στο εν λόγω βιβλίο αναφέρεται στα έτη από το 1922 έως και 1934, όταν το 1922 οι πρόσφυγες της Μικρασιατικής Καταστροφής ξεσπιτώθηκαν και εκδιώχθηκαν από τις πατρογονικές τους εστίες και ήρθαν εδώ στην Ελλάδα και ίδρυσαν τους πρώτους προσφυγικούς συνοικισμούς. Είναι ένα ιστορικό βιβλίο που αναφέρεται στο πώς ιδρύθηκε ο συνοικισμός των Ποδαράδων (αργότερα Ιωνία και Νέα Ιωνία), πως εξελίχθηκε αυτός ο συνοικισμός μέχρι το 1934 όταν αποσπάστηκε από τον δήμο Αθηναίων και έγινε πλέον ο Δήμος της Ν. Ιωνίας. Οι εκατοντάδες πληροφορίες που περιέχει το βιβλίο δίνουν απαντήσεις σε πολλά άγνωστα μέχρι σήμερα ερωτήματα-θέματα που αφορούσαν την πόλη μας. Το βιβλίο δομημένο κατά ημερολογιακό έτος δείχνει πως έγινε η εγκατάσταση των προσφύγων στον συνοικισμό που ήταν μια άγονη περιοχή με χαμηλή βλάστηση, πως λειτούργησαν τα πρώτα σχολεία, οι εκκλησίες αλλά και τον ρόλο της Ταπητουργίας και της Υφαντουργίας στην εν γένει εξέλιξη της πόλης. Ακόμα θα δούμε την κοινωνική ζωή των ανθρώπων, τραγούδια, γάμους, συνεστιάσεις αλλά και εντάσεις στις περιόδους των εκλογών.

Τι είδους πηγές χρησιμοποιήσατε για να αντλήσετε τις πληροφορίες που περιλαμβάνονται;

Έψαξα και βρήκα πρωτογενές υλικό, σε ότι αρχείο υπάρχει στην Αθήνα και θα μπορούσε να αναφέρεται στη Ν. Ιωνία. Στα Γενικά Αρχεία του Κράτους, στα αρχεία των Αθηναϊκών Εφημερίδων που βρίσκονται στην ιστοσελίδα της Βιβλιοθήκης της Βουλής αλλά και σε ψηφιοποιημένη μορφή στη Βιβλιοθήκη της Βουλής (Καπνεργοστάσιο-Λένοραν), στα Αρχεία των Τραπεζών Εθνικής, Αγροτικής, Πίστεως κ.α. στα αρχεία του Δ.Ο.Λ., του Δήμου Αθηναίων και της Περιφέρειας Αττικής, στο Ε.Λ.Ι.Α. και τη Γεννάδειο Βιβλιοθήκη, στα αρχεία του ΗΣΑΠ, στα Φ.Ε.Κ. κ.α. αλλά και σε ιδιώτες που μου εμπιστεύτηκαν φωτογραφίες ή έγγραφα. Ατέλειωτα βράδια ξενύχτισα για να διαβάσω χιλιάδες φύλλα εφημερίδων, να αποκόψω αποκόμματα και μετά να προσπαθήσω να τα συγκεντρώσω και να τα παρουσιάσω ως γεγονότα. Μεγάλη συγκίνηση ένιωσα όταν ήρθαν στα χέρια μου έγγραφα που είχαν υπογραφεί από τον Νικ. Πλαστήρα και τον Ελ. Βενιζέλο και αφορούσαν γενικότερα προσφυγικά θέματα αλλά και της Ν. Ιωνίας. Συμπληρωματικό υλικό άντλησαν από ένα μεγάλο αριθμό βιβλίων που αναφέρω στη βιβλιογραφία και περιείχαν πολύτιμες πληροφορίες.

Υπάρχει κάτι που ανακαλύψατε και σας έκανε εντύπωση στην αναζήτησή σας στα ιστορικά αρχεία κατά τη συγγραφή του;

Δεν είναι ένα, αλλά πολλά τα ζητήματα που μου έκαναν πολύ μεγάλη εντύπωση. Βέβαια συγκλονίστηκα όταν ψάχνοντας διαπίστωσα μέσα από επίσημη αλληλογραφία, ότι το 1940 υπήρχαν ακόμα οικογένειες που ζούσαν σε σκηνές στη Ν. Ιωνία, και βέβαια το κράτος τους είχε εγκαταλείψει τελείως. Δεκαοκτώ χρόνια ζούσαν μέσα σε σκηνές. Θεέ μου πως άντεξαν αυτοί οι άνθρωποι; Είχε ξεχάσει, η Πολιτεία, τις υποχρεώσεις του απέναντι στους πρόσφυγες, που απορρέουν από τη Συνθήκη της Λοζάνης, την Ανταλλαγή των Πληθυσμών και τις μη καταβληθείσες αποζημιώσεις για τις εγκαταληφθείσες περιουσίες τους στη Μ. Ασία.

Πιστεύετε είναι ένα μέσο που θα φέρει τη νεολαία της Νέας Ιωνίας πιο κοντά στην ιστορία της πόλης της;

Το βιβλίο αυτό δείχνει πως από το μηδέν ξεκίνησε να δημιουργείται ένας συνοικισμός που γρήγορα θα εξελιχθεί σε μια πόλη υπόδειγμα. Πολλοί νέοι και λόγω της ιστορικής επετείου θα θέλουν να μάθουν πως έζησαν οι παππούδες τους αμέσως μετά την Μικρασιατική Καταστροφή. Τι προβλήματα αντιμετώπισαν και τι σημαίνει για αυτούς να βλέπουν σήμερα περπατώντας στην πόλη, οικήματα της δεκαετίας του ΄20 αλλά να κατοικούνται και άλλα να είναι εγκαταλελειμμένα και μισογκρεμισμένα που δείχνουν την εξέλιξη της πόλης. Να μάθουν πώς ζούσαν μέσα σε οικήματα 16-20 τ.μ. οικογένειες 6-8 ατόμων, δίχως κουζίνα και τουαλέτα. Δίχως φως και νερό. Πώς αντιμετώπιζαν τις ασθένειες και τις επιδημίες της εποχής. Ήδη μέσω του μαθήματος της Τοπικής Ιστορίας πολλά σχολεία ζητούν στοιχεία-υλικό. Επίσης ενδιαφέρονται πολλοί φοιτητές λόγω των σχετικών διατριβών που πραγματοποιούν.

Από πού μπορούν να το προμηθευτούν οι αναγνώστες;

Μπορούν να μου στέλνουν μηνύματα στο email: [email protected] ή στο τηλ. 6977 361 088 μέχρι να συμβληθώ με βιβλιοπωλεία της πόλης μας.

Υπάρχει στα άμεσα σχέδιά σας η συγγραφή του επόμενου βιβλίου; Κι αν ναι, σε τι θέμα σκοπεύετε να επικεντρωθείτε;

Η επόμενη προσπάθειά μου θα είναι σε συλλογικό επίπεδο. Θα προσπαθήσουμε ως ΚΕ.ΜΙ.ΠΟ. να εκδώσουμε ένα βιβλίο του χρόνου, το 2023, για τα 100 χρόνια από την ίδρυση της πόλης της Ν. Ιωνίας, της πόλης της καρδιάς μας και να βοηθήσω συλλόγους της Ν. Ιωνίας (Ένωση Σπάρτης Μ. Ασίας, Ιωνικός Σύνδεσμος, Όμιλος Φιλάθλων Ν. Ιωνίας) που έχουν διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο στα αθλητικά και πολιτιστικά δρώμενα της πόλης μας, να εκδώσουν τα δικά τους λευκώματα με τις δράσεις τους που έχουν γράψει την δική τους ιστορία.

Βέβαια αν εγκριθεί μια πρόταση που έχει υποβληθεί στο Υπουργείο Πολιτισμού (μέσω της Ένωσης Σπάρτης Μ. Ασίας) για τους 1.385 προσφυγικούς συνοικισμούς της Ε.Α.Π. στη Μακεδονία, νομίζω ότι θα είναι το επιστέγασμα όλων των συγγραφικών μου ανησυχιών.

Θα τελειώσω με μια παράκληση σε όλους τους Ιωνιώτες. Ελάτε και αγκαλιάστε όλες τις δράσεις της Ιεράς Μητρόπολης Ν. Ιωνίας, Φιλαδελφείας, Ηρακλείου και Χαλκηδόνας, του δήμου Ν. Ιωνίας (μέσω του ΚΕ.ΜΙ.ΠΟ.), όλων των Μικρασιατικών συλλόγων της περιοχής, γιατί όλες αυτές οι εκδηλώσεις που θα πραγματοποιηθούν, είναι μια απόδοση τιμής στους προγόνους μας. ΔΕΝ ΞΕΧΝΑΜΕ – ΤΟΥΣ ΤΙΜΑΜΕ!