Νέο ΕΣΠΑ: Από τον Σεπτέμβριο ξεκινά η ροή των κονδυλίων

Πριν από δύο ημέρες, έγινε η οριστική υποβολή του πρώτου Τομεακού Προγράμματος «Ανταγωνιστικότητα» (υφιστάμενο ΕΠΑνΕΚ), για το οποίο τώρα αναμένεται η οριστική έγκρισή του από τις κοινοτικές αρχές μέσα στον Ιούνιο. Αν αυτό επιτευχθεί, τότε θεωρείται σχεδόν βέβαιο ότι από τον Σεπτέμβριο του 2022 θα αρχίσουν να υποβάλλονται οι πρώτες αιτήσεις χρηματοδότησης από τους ενδιαφερόμενους (π.χ. επιχειρήσεις, ιδιώτες κ.λπ.).

Το νέο τομεακό πρόγραμμα «Ανταγωνιστικότητα» που συμφωνήθηκε μεταξύ της ελληνικής κυβέρνησης και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής έχει τέσσερις άξονες προτεραιότητας και συνολικό προϋπολογισμό 3,88 δισ. ευρώ. Εξ αυτών, τα 3,09 δισ. ευρώ (80% της χρηματοδότησης) θα προέλθουν από τα κοινοτικά ταμεία και 0,79 δισ. ευρώ (20%) από εθνικούς πόρους. Η κατανομή δε των πόρων στους επιμέρους άξονες έχει γίνει ως εξής:

Προτεραιότητα 1 – Ενίσχυση έρευνας & καινοτομίας, (772,85 εκατ. ευρώ)
Προτεραιότητα 2 – Ενίσχυση επιχειρηματικότητας & ανταγωνιστικότητας, (1.589,41 εκατ. ευρώ)
Προτεραιότητα 3 – Βελτίωση πρόσβασης επιχειρήσεων σε χρηματοδότηση, (920,88 εκατ. ευρώ)
Προτεραιότητα 4 – Ανάπτυξη ανθρώπινου κεφαλαίου στο πλαίσιο του αναπτυξιακού μετασχηματισμού (530,94 εκατ. ευρώ)
Τεχνική Βοήθεια (70,99 εκατ. ευρώ).
Τα σημαντικότερα έργα που θα υλοποιηθούν στο πλαίσιο του νέου προγράμματος «Ανταγωνιστικότητας» είναι:

Ερευνώ – Δημιουργώ – Καινοτομώ: Αφορά στη διασύνδεση επιχειρήσεων με ερευνητικά κέντρα και συνεργατικούς μηχανισμούς (clusters) με προϋπολογισμό 376.200.000 ευρώ και χρονοδιάγραμμα υλοποίησης από το δ’ τρίμηνο 2022
Equifund: Αφορά στην ενίσχυση με κεφάλαιο σποράς επιχειρηματικών πρωτοβουλιών (συμπεριλαμβανομένου αυτών από ερευνητικά κέντρα, πανεπιστήμια, επιχειρήσεις) και στήριξη έργων ίδρυσης και αρχικής ανάπτυξης επιχειρήσεων, με τη συνεργασία χρηματοδοτικών οργανισμών, όπως τράπεζες, επιχειρηματικά κεφάλαια και επιχειρηματικοί άγγελοι .

Πράσινο Ταμείο για την Αειφόρο Ανάπτυξη: Κατηγορία Δράσης 3.3.3 – Πράσινο Ταμείο, με προϋπολογισμό 200.000.000 ευρώ και χρονοδιάγραμμα έναρξης υλοποίησης το α’ τρίμηνο 2023.
Καλά ενημερωμένες πηγές αναφέρουν ότι ο άξονας Προτεραιότητας 1 του προγράμματος ήταν αυτός που δυσκόλεψε τις συζητήσεις μεταξύ εθνικών και κοινοτικών αρχών. Οι ελληνικές αρχές στο αρχικό πρόγραμμα που υπέβαλαν, είναι ενσωματώσει την ενίσχυση της έρευνας και της καινοτομίας στους υπόλοιπους άξονες προτεραιότητας του προγράμματος. Οι κοινοτικοί ωστόσο επέμεναν να αποτελέσει ξεχωριστό άξονα. Κατά τα άλλα δεν υπάρχουν σημαντικές αλλαγές μεταξύ της αρχικής υποβολής που έγινε τον περασμένο Νοέμβριο και αυτής που έγινε πριν δύο ημέρες.

Έτσι, σημειώθηκε καθυστέρηση 6 μηνών στην έγκριση του προγράμματος. Και ακόμη δεν έχει εγκριθεί ούτε ένα τομεακό ή περιφερειακό πρόγραμμα στήριξης στο πλαίσιο του Συμφώνου Εταιρικής Σχέσης (ΣΕΣ). Μάλιστα η καθυστέρηση αυτή, δεν αφορά μόνον την Ελλάδα, αλλά όλα τα κράτη μέλη της Ε.Ε.

Να σημειωθεί πως η Ελλάδα, διαθέτει την πιο προχωρημένη διαδικασία διαπραγμάτευσης του νέου ΣΕΣ από κάθε άλλη χώρα. Πρακτικά στη νέα προγραμματική περίοδο στήριξης, πολλές χώρες της Ε.Ε. θα ξεκινήσουν τη νέα αυτή περίοδο δύο χρόνια αργότερα, ενώ η Ελλάδα καταβάλει σημαντικές προσπάθειες αυτό να συμβεί έξι μήνες νωρίτερα.

Τα υπόλοιπα τομεακά προγράμματα του νέου ΕΣΠΑ, αναμένεται να υποβληθούν οριστικά μέσα στις επόμενες εβδομάδες και οπωσδήποτε μέχρι τέλος του μήνα. Στη συνέχεια θα ακολουθήσει η υποβολή των Περιφερειακών Προγραμμάτων έτσι ώστε να ολοκληρωθεί η υποβολή τους μέχρι το τέλος Ιουνίου. Σύμφωνα με τους κανονισμούς, οι κοινοτικές αρχές έχουν περιθώριο δύο μηνών από την υποβολή του κάθε προγράμματος για να δώσουν το πράσινο φως.

Ωστόσο, καθώς η διαδικασία έχει καθυστερήσει πολύ εκτιμάται ότι ο χρόνος έγκρισης κάθε προγράμματος θα περιοριστεί στον ένα μήνα ή και λιγότερο. Το επόμενο Τομεακό Πρόγραμμα που αναμένεται να υποβληθεί οριστικά είναι εκείνο της Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης, για να ακολουθήσουν τα Τομεακά Προγράμματα των Μεταφορών, του Περιβάλλοντος κ.ο.κ.