Γιατί η ώρα αλλάζει πάντα Κυριακή ξημερώματα και πότε θα σταματήσει να γίνεται αυτό – Μύθοι και αλήθειες

Υπάρχει ένας απλός κανόνας. Η θερινή ώρα ξεκινά πάντα τη δεύτερη Κυριακή του Μαρτίου και τελειώνει κάθε χρόνο την πρώτη Κυριακή του Νοεμβρίου. Στην Ελλάδα και στην Ευρώπη, η θερινή ώρα εφαρμόζεται την τελευταία Κυριακή του Μαρτίου, για 7 μήνες, και η χειμερινή (ή ηλιακή ώρα) ξεκινάει την τελευταία Κυριακή του Οκτωβρίου, με εφαρμογή για 5 μήνες.

Τι είναι η θερινή ώρα;

Η θερινή ώρα είναι ένας τρόπος εξοικονόμησης ενέργειας με τη χρήση περισσότερων ωρών ηλιακού φωτός ως φυσική πηγή. Το χρονικό πλαίσιο στο οποίο ανατέλλει και δύει ο ήλιος εξαρτάται από την εποχή στην οποία βρισκόμαστε. Έτσι, η μετακίνηση του ρολογιού μία ώρα μπροστά την άνοιξη από την κανονική ώρα στη θερινή ώρα είναι ένας τρόπος για να γίνει αυτό.

Παρομοίως, η μετακίνηση του ρολογιού προς τα πίσω από τη θερινή ώρα στην κανονική ώρα το φθινόπωρο, οδεύοντας προς τον χειμώνα, έχει αντίθετη επίδραση, επιτρέποντάς μας να προσαρμοστούμε στη νέα εποχή.

Γιατί υπάρχει η θερινή ώρα;

Διάφορες ιστορίες ανά τα χρόνια περιγράφουν το πώς οι Ηνωμένες Πολιτείες υιοθέτησαν την αλλαγή της ώρας. Ο Βενιαμίν Φραγκλίνος έγραψε μια «πρόταση» σε μια επιστολή του το 1784 προς την εφημερίδα του Παρισιού, όπου πρότεινε ότι η πόλη θα μπορούσε να εξοικονομήσει 64.050.000 κιλά κεριού που κάηκαν, αν οι πολίτες της ξυπνούσαν με την ανατολή του ηλίου. Πρότεινε, επίσης, την πυροδότηση κανονιών σε κάθε δρόμο ως ξυπνητήρι για όλη την πόλη, οπότε η επιστολή εκλαμβάνεται κυρίως ως σάτιρα.

Το 1916, η Γερμανία ήταν η πρώτη χώρα που θέσπισε τη θερινή ώρα για να εξοικονομήσει χρήματα από το ενεργειακό κόστος κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου – οι Ηνωμένες Πολιτείες και μεγάλο μέρος της Ευρώπης ακολούθησαν το παράδειγμα.

Στη συνέχεια, ακολουθεί μια ελαφρώς χαοτική εποχή για τη θερινή ώρα στην Αμερική – ο ομοσπονδιακός νόμος καταργήθηκε μετά τον πόλεμο, επανήλθε κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και έγινε προαιρετικός μετά τη λήξη του πολέμου. Τελικά, το 1966, η ομοσπονδιακή κυβέρνηση ψήφισε τον νόμο περί ενιαίας ώρας, ο οποίος τυποποίησε τη θερινή ώρα για έξι μήνες, από τον Απρίλιο έως τον Οκτώβριο. Παρατάθηκε άλλες δύο φορές σε επτά μήνες το 1986 και στους σημερινούς οκτώ μήνες το 2005.

Ακολούθησε, η «Πράξη Προστασίας της Ηλιοφάνειας» που προτάθηκε ως νόμος των Ηνωμένων Πολιτειών, ο οποίος έχει στόχο να καταστήσει μόνιμη τη θερινή ώρα, πράγμα που σημαίνει ότι δεν θα αλλάζουν πια τα ρολόγια δύο φορές τον χρόνο.

Στις 15 Μαρτίου 2022, η Γερουσία των ΗΠΑ ενέκρινε ομόφωνα το νομοσχέδιο. Επί του παρόντος, πρέπει ακόμη να συζητηθεί από τη Βουλή των Αντιπροσώπων των ΗΠΑ πριν υπογραφεί σε νόμο από τον πρόεδρο.

Η Χαβάη και η Αριζόνα τηρούν ήδη μόνιμη κανονική ώρα και το κάνουν από το 1967 και το 1968, αντίστοιχα. Οι λόγοι ήταν ίδιοι: και οι δύο πολιτείες έχουν ούτως ή άλλως πολύ ηλιακό φως όλο τον χρόνο. Κάποιες ακόμη χώρες, επίσης, δεν τηρούν την αλλαγή ώρας για τον ίδιο λόγο, όπως το Πουέρτο Ρίκο, το Γκουάμ και οι Αμερικανικές Παρθένοι Νήσοι.

Το Μαρόκο υιοθέτησε το 2018 μόνιμη θερινή ώρα. Η Τουρκία ακολουθούσε τις αλλαγές της Ευρωπαϊκής Ένωσης και στην ημερομηνία και στην ώρα αλλαγής, ωστόσο τον Σεπτέμβριο 2016 αποφασίστηκε η μόνιμη χρήση της θερινής ώρας όλο τον χρόνο.

Μέχρι τον Οκτώβριο του 2022, 29 πολιτείες των ΗΠΑ είχαν εισαγάγει κρατική νομοθεσία σχετικά με τη θερινή ώρα, με την πλειονότητα να θέλει να την καταστήσει μόνιμη. Σύμφωνα με την ομοσπονδιακή νομοθεσία, οι πολιτείες μπορούν να εξαιρεθούν από τη θερινή ώρα και να παραμείνουν στην κανονική ώρα, όπως έκαναν η Χαβάη και η Αριζόνα. Ωστόσο, δεν επιτρέπεται να παραμείνουν στη θερινή ώρα χωρίς να θεσπίσει το Κογκρέσο ομοσπονδιακό νόμο ή να λάβει την έγκριση της πολιτείας από τον υπουργό Μεταφορών των ΗΠΑ.

Πόσο εύκολο είναι να σταματήσουμε να αλλάζουμε τα ρολόγια μας

Η καθολική κατάργηση αυτού που μοιάζει με αυθαίρετη αλλαγή ώρας ακούγεται σαν ένα απλό σχέδιο, το οποίο θέλουν πολλοί άνθρωποι σε όλο τον κόσμο και εκ πρώτης άποψης θα μπορούσαν να υποστηρίξουν.

Ωστόσο, ορισμένοι επιστήμονες και εμπειρογνώμονες προειδοποιούν ότι υπάρχουν σοβαροί κίνδυνοι για την υγεία. Η επίσημη θέση της Αμερικανικής Ακαδημίας Ιατρικής του Ύπνου (AASM) επικαλείται πληθώρα στοιχείων που δείχνουν ότι η απότομη μετάβαση από την Κανονική Ώρα στη θερινή ώρα οδηγεί σε «αυξημένο κίνδυνο ανεπιθύμητων καρδιαγγειακών συμβάντων, διαταραχών της διάθεσης και τροχαίων ατυχημάτων».

Οι ειδικοί υποστηρίζουν ότι η αλλαγή ώρας μπορεί να διαταράξει τα εσωτερικά «ρολόγια» του οργανισμού μας και τον κιρκάδιο ρυθμό μας, κοινώς το βιολογικό μας ρολόι. Ως κιρκάδιος ρυθμός ορίζεται οποιαδήποτε βιολογική διαδικασία παρουσιάζει ενδογενή περιοδική μεταβολή στη διάρκεια ενός 24ώρου. Ο ρυθμός, που ορίζεται από ένα ρολόι, μπορεί να επηρεαστεί από εξωτερικούς παράγοντες, όπως το φως. Η AASM καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η εποχιακή αλλαγή της ώρας πρέπει να καταργηθεί, αλλά υπέρ της ετήσιας κανονικής ώρας.

Στην Ευρώπη, η τελευταία αλλαγή ώρας ήταν προγραμματισμένη για τον Μάρτιο 2021, με τα κράτη- μέλη στην Ευρωπαϊκή Ένωση να καλούνται να επιλέξουν μια από τις δύο ζώνες (χειμερινή ή θερινή). Ωστόσο, η εν λόγω απόφαση δεν εφαρμόστηκε ποτέ και παραμένει ακόμη ασαφές πότε και αν κάποτε η ΕΕ θα απαλλαγεί από το μέτρο.

Γιατί η ώρα αλλάζει πάντα Κυριακή

Τα ρολόγια αλλάζουν τον Μάρτιο, πηγαίνοντας μία ώρα μπροστά από την ηλιακή ώρα, με σκοπό την καλύτερη αξιοποίηση του φωτός της ημέρας για εξοικονόμηση ενέργειας. Σύμφωνα με το «Live Science», ο λόγος που επιλέχθηκε η επιστροφή στην ηλιακή ώρα να γίνεται την Κυριακή τα ξημερώματα είναι καθ’ όλα πρακτικός. Τις Κυριακές το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού δεν εργάζεται, ενώ ακόμα και αυτοί που εργάζονται συνήθως έχουν επιστρέψει στο σπίτι τους και κοιμούνται.

Ως εκ τούτου, η αλλαγή της ώρας δεν θα έχει ουσιαστικό αντίκτυπο στο μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού. Παράλληλα, η αλλαγή της ώρας δεν πρέπει να «πέφτει» πριν από τα μεσάνυχτα σε καμία χώρα, καθώς σε αυτή την περίπτωση οι χώρες εκτός από ώρα θα άλλαζαν και μέρα, γεγονός που θα περιέπλεκε περισσότερο τα πράγματα.

Αλλαγή ώρας 2024: Πότε θα γυρίσουμε τους δείκτες στα ρολόγια μας

Στις 31 Μαρτίου του 2024 θα επανέλθει η θερινή ώρα και θα πρέπει να γυρίσουμε τους δείκτες των ρολογιών μας μία ώρα μπροστά, δηλαδή από 03:00 π.μ. σε 04:00 π.μ.