Πώς ρυθμίζονται τα χρέη στους δήμους και πώς αποδεσμεύονται οι λογαριασμοί

Το πρόσφατα ψηφισθέν νομοσχέδιο του υπουργείου Εσωτερικών παρέχει τη δυνατότητα ρύθμισης του «βουνό» χρέους που έχουν συσσωρεύσει οι δήμοι μέχρι το τέλος Αυγούστου 2024. Οι οφειλέτες μπορούν να διακανονίσουν τις οφειλές τους σε 60 δόσεις, με ειδικές απαλλαγές για τους ευάλωτους. Επιπλέον, εισάγεται μια πιο ευέλικτη διαδικασία αποδέσμευσης λογαριασμών που έχουν «μπλοκαριστεί» από τους δήμους μέσω της Εφορίας, προκειμένου να ασκηθεί πίεση για την είσπραξη των οφειλών.

Τα χρέη προς τους δήμους έχουν γίνει σοβαρό πρόβλημα για χιλιάδες πολίτες, με χαρακτηριστικό παράδειγμα τις οφειλές από κλήσεις στάθμευσης, οι οποίες μπορεί να παραμένουν ανενεργές για πάνω από δέκα χρόνια. Οι δήμοι συχνά αιφνιδιάζουν τους οφειλέτες με δέσμευση των τραπεζικών τους λογαριασμών, ύστερα από παρέμβαση των Εφοριών. Μέχρι τώρα, η αποδέσμευση των λογαριασμών ήταν εξαιρετικά δύσκολη, καθώς απαιτούνταν η πλήρης εξόφληση του χρέους.

Η νέα ρύθμιση που εγκρίθηκε και τίθεται σε εφαρμογή εισάγει μια νέα διαδικασία για τη ρύθμιση των οφειλών. Συγκεκριμένα, προβλέπει ότι:

Όλες οι οφειλές προς τους Δήμους και τα νομικά τους πρόσωπα, από φυσικά και νομικά πρόσωπα, οι οποίες έχουν βεβαιωθεί μέχρι τις 31 Αυγούστου 2024, μπορούν να ρυθμιστούν και να εξοφληθούν σε έως εξήντα (60) δόσεις, κατόπιν αίτησης του οφειλέτη προς την αρμόδια υπηρεσία του δήμου ή του νομικού προσώπου.

Οι δόσεις θα είναι μηνιαίες και ίσες, εκτός από την τελευταία, η οποία μπορεί να είναι μικρότερη από τις προηγούμενες.

Κάθε δόση, εκτός από την τελευταία, δεν μπορεί να είναι κάτω από πενήντα (50) ευρώ. Επιπλέον, στη ρύθμιση μπορούν να περιληφθούν και οφειλές που κατά την ημερομηνία υποβολής της αίτησης:

α) βρίσκονται σε αναστολή, είτε διοικητικά είτε βάσει νόμου,
β) έχουν ενταχθεί σε προηγούμενη ρύθμιση ή διευκόλυνση τμηματικής πληρωμής που είναι σε ισχύ, με απώλεια των ευεργετημάτων της εν λόγω ρύθμισης και χωρίς να απαιτείται επιστροφή των καταβληθέντων ποσών,
γ) δεν έχουν βεβαιωθεί λόγω εκκρεμούς δικαστικής αμφισβήτησης σε οποιοδήποτε βαθμό, εφόσον στην τελευταία περίπτωση ο οφειλέτης παραιτηθεί από τα ασκηθέντα ένδικα βοηθήματα ή μέσα. Εάν με το ένδικο βοήθημα έχει υποβληθεί αίτημα για συμβιβαστική επίλυση της διαφοράς, η παραίτηση αυτή καλύπτει και το σχετικό αίτημα. Στην αίτηση υπαγωγής στη ρύθμιση επισυνάπτεται βεβαίωση από τη γραμματεία του δικαστηρίου όπου εκκρεμούσε η υπόθεση, ότι έχει υποβληθεί παραίτηση.

• Η αίτηση του οφειλέτη για την υπαγωγή στη ρύθμιση του παρόντος υποβάλλεται έως την 30ή.11.2024.
• Η ρύθμιση χορηγείται με απόφαση που εκδίδεται από τον προϊστάμενο της οικονομικής υπηρεσίας του δήμου ή του νομικού προσώπου, η οποία γνωστοποιείται στον αιτούντα, με συστημένη επιστολή αν η αίτηση υποβλήθηκε έγχαρτα ή με ηλεκτρονικό ταχυδρομείο αν υποβλήθηκε ψηφιακά.
• Η πληρωμή, είτε του εφάπαξ ποσού είτε της πρώτης δόσης, πραγματοποιείται μέσα σε τρεις (3) εργάσιμες ημέρες από την ημέρα γνώσης του οφειλέτη περί υπαγωγής του στη ρύθμιση, διαφορετικά η ρύθμιση καταργείται αυτοδικαίως. Οι επόμενες δόσεις καταβάλλονται μέχρι την τελευταία εργάσιμη ημέρα του αντίστοιχου μήνα, χωρίς να απαιτείται ιδιαίτερη ειδοποίηση του οφειλέτη.
• Η καθυστέρηση καταβολής δόσης συνεπάγεται την επιβάρυνση με μηνιαία προσαύξηση πέντε τοις εκατό (5%) επί του ποσού της δόσης, από την επομένη της ημέρας που όφειλε αυτή να καταβληθεί.
• Εφόσον ο οφειλέτης της παρ. 1, σε οποιοδήποτε στάδιο της ρύθμισης, εξοφλήσει εφάπαξ τις υπόλοιπες δόσεις των ρυθμισμένων οφειλών, παρέχεται απαλλαγή κατά ποσοστό επί του εναπομείναντος ποσού των προσαυξήσεων εκπρόθεσμης καταβολής και των προστίμων, ίσο με αυτό που αντιστοιχεί στον αριθμό των μηνιαίων δόσεων που τελικά διαμορφώνεται, με αντίστοιχη τροποποίηση της απόφασης του αρμόδιου οργάνου.

Το ξεμπλοκάρισμα λογαριασμών

• Κατά τη διάρκεια της ρύθμισης, εφόσον δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις δέσμευσης χορήγησης αποδεικτικού φορολογικής ενημερότητας από άλλη αιτία και ο οφειλέτης έχει καταβάλει:

α) το πέντε τοις εκατό (5%) της ρυθμιζόμενης οφειλής του, για οφειλή μέχρι πέντε χιλιάδες (5.000) ευρώ, ή
β) το δέκα τοις εκατό (10%) της ρυθμιζόμενης οφειλής του, για οφειλή από πέντε χιλιάδες και ένα λεπτό του ευρώ (5.000,01) και άνω,

ο Δήμος ή το νομικό πρόσωπο προβαίνει σε εντολή άρσης της δέσμευσης αυτής προς την αρμόδια Δημόσια Οικονομική Υπηρεσία (Δ.Ο.Υ.) και σε εντολή για επαναδέσμευση σε περίπτωση καθυστέρησης καταβολής έστω και μίας από τις δόσεις. Με τις ίδιες προϋποθέσεις, αναστέλλονται η λήψη αναγκαστικών μέτρων και η διαδικασία της αναγκαστικής εκτέλεσης επί κινητών ή ακινήτων του οφειλέτη. Η αναστολή αυτή δεν ισχύει για κατασχέσεις οι οποίες έχουν επιβληθεί στα χέρια τρίτων ή για τις οποίες έχουν εκδοθεί οι σχετικές παραγγελίες, τα αποδιδόμενα, όμως, από αυτές ποσά λαμβάνονται υπόψη για την κάλυψη δόσης ή δόσεων της ρύθμισης, εφόσον δεν πιστώνονται με άλλες οφειλές που δεν έχουν ρυθμιστεί. Αν ο οφειλέτης απολέσει το ευεργέτημα της ρύθμισης, τα μέτρα που
έχουν ανασταλεί συνεχίζονται.

• Σε περίπτωση μη καταβολής δύο (2) συνεχόμενων δόσεων ή τριών (3) δόσεων συνολικά, η ρύθμιση διακόπτεται και βεβαιώνονται εκ νέου τα οφειλόμενα, μαζί με τα πρόστιμα και τις προσαυξήσεις που έχουν διαγραφεί. Ο προϊστάμενος της ταμειακής υπηρεσίας γνωστοποιεί στην οικεία Δ.Ο.Υ. το συνολικά οφειλόμενο ποσό (αρχική οφειλή, πρόστιμα, προσαυξήσεις και τόκους), το οποίο πλέον βεβαιώνεται σε αυτή και εισπράττεται με ευθύνη της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (Α.Α.Δ.Ε.). Η Α.Α.Δ.Ε. παρακρατά το πέντε τοις εκατό (5%) του ποσού που εισπράττεται και το υπόλοιπο καταβάλλεται στον δικαιούχο δήμο ή νομικό πρόσωπο εντός τριάντα (30) ημερών από την είσπραξή του.

Απαλλαγές για τους ευάλωτους

• Κάθε είδους οφειλές προς τους Δήμους και τα νομικά τους πρόσωπα, από φυσικά πρόσωπα τα οποία πληρούν τα κριτήρια του ευάλωτου οφειλέτη, σύμφωνα με την περ. α)του άρθρου 217 του ν. 4738/2020 (Α’ 207), περί ευάλωτου οφειλέτη, και έχουν εκδώσει βεβαίωση ευάλωτου οφειλέτη, σύμφωνα με την περ. β) του ίδιου άρθρου, εφόσον αυτές έχουν βεβαιωθεί έως την 31η.8.2024, δύναται, ύστερα από αίτηση του οφειλέτη προς την αρμόδια για την είσπραξή τους υπηρεσία του οικείου δήμου ή του νομικού του προσώπου, να ρυθμίζονται και να καταβάλλονται με απαλλαγή από τις προσαυξήσεις και τόκους εκπρόθεσμης καταβολής του Κώδικα Είσπραξης Δημοσίων Εσόδων (ν. 4978/2022, Α’ 190), καθώς και από τα πρόστιμα λόγω εκπρόθεσμης υποβολής ή μη υποβολής ή ανακριβούς δήλωσης ή λόγω μη καταβολής τέλους, ως εξής:

α) αν εξοφληθούν εφάπαξ, με απαλλαγή κατά ποσοστό ενενήντα πέντε τοις εκατό (95%),
β) αν εξοφληθούν σε δύο (2) έως έξι (6) δόσεις, με απαλλαγή κατά ποσοστό ογδόντα πέντε τοις εκατό (85%),
γ) αν εξοφληθούν σε επτά (7) έως δώδεκα (12) δόσεις, με απαλλαγή κατά ποσοστό ογδόντα τοις εκατό (80%),
δ) αν εξοφληθούν σε δεκατρείς (13) έως εξήντα (60) δόσεις, με απαλλαγή κατά ποσοστό εβδομήντα πέντε τοις εκατό (75%).

Πρόβλεψη και για Εξωδικαστικό

• Για κάθε είδους οφειλές προς τους Δήμους και τα νομικά τους πρόσωπα, το ύψος των οποίων υπερβαίνει τις δέκα χιλιάδες (10.000) ευρώ, ο οφειλέτης δικαιούται να υπαχθεί, με αίτησή του, στον εξωδικαστικό μηχανισμό ρύθμισης οφειλών του ν. 4738/2020 (A’ 207). Σε αυτήν την περίπτωση, το χρέος ως σύνολο απαιτήσεων (αρχικού οφειλόμενου ποσού, τυχόν προστίμων και προσαυξήσεων), βεβαιώνεται στην οικεία Δ.Ο.Υ. η οποία πλέον το διαχειρίζεται ως χρέος του Δημοσίου, ενεργώντας όλες τις πράξεις που ορίζονται στις ρυθμίσεις του ν. 4738/2020. Στις περιπτώσεις επιτυχούς προόδου του μηχανισμού και είσπραξης οφειλομένων, η Α.Α.Δ.Ε. παρακρατά ποσοστό πέντε τοις εκατό (5%) αυτών και αποδίδει τα υπόλοιπα εισπραχθέντα στον δικαιούχο, δήμο ή νομικό πρόσωπο εντός τριάντα (30) ημερών από την είσπραξή τους. Σε όλες τις άλλες περιπτώσεις, η Δ.Ο.Υ. ενεργεί σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 82 του Κώδικα Είσπραξης Δημοσίων Εσόδων.