Οι κρυμμένοι θησαυροί του Ηρακλείου Αττικής (α’ μέρος)

Συνεχίζοντας‭ ‬την‭ ‬παρουσίαση‭ ‬του‭ ‬προγράμματος‭ ‬καταγραφή‭ ‬των‭ ‬χώρων‭ ‬πολιτιστικής‭ ‬κληρονομιάς‭ ‬στους‭ ‬δήμους‭ ‬των‭ ‬βορείων‭ ‬προαστίων‭ ‬βρισκόμαστε‭ ‬στο‭ ‬Δήμο‭ ‬Ηρακλείου‭ ‬Αττικής‭. Θυμίζουμε‭ ‬πως‭ ‬η‭ ‬καταγραφή‭* ‬αφορά‭ ‬σε‭ ‬χώρους‭ ‬ευρύτερου‭ ‬πολιτιστικού‭ ‬ενδιαφέροντος,‭ ‬όπως‭ ‬αρχαιολογικούς‭ ‬χώρους,‭ ‬μουσεία,‭ ‬λαογραφικές‭ ‬εκθέσεις,‭ ‬βιβλιοθήκες‭ ‬και‭ ‬σύγχρονα‭ ‬πολιτιστικά‭ ‬κέντρα,‭ ‬λαμβάνοντας‭ ‬κατά‭ ‬το‭ ‬δυνατόν‭ ‬υπόψη‭ ‬τα‭ ‬κριτήρια‭ ‬της UNESCO‭ ‬για‭ ‬το‭ ‬χαρακτηρισμό‭ ‬ενός‭ ‬χώρου‭ ‬ως‭ ‬μνημείου‭ ‬πολιτιστικής‭ ‬κληρονομιάς.‭
Ως‭ ‬εκ‭ ‬τούτου,‭ ‬συμπεριλήφθηκαν‭ ‬χώροι‭ ‬που‭ ‬επιδεικνύουν‭ ‬σημαντικές‭ ‬εξελίξεις‭ ‬στην‭ ‬αρχιτεκτονική,‭ ‬τις‭ ‬μνημειακές‭ ‬τέχνες‭ ‬και‭ ‬την‭ ‬πολεοδομία,‭ ‬συνδέονται‭ ‬άμεσα‭ ‬με‭ ‬γεγονότα,‭ ‬παραδόσεις,‭ ‬ιδέες‭ ‬και‭ ‬καλλιτεχνικά‭ ‬ή‭ ‬λογοτεχνικά‭ ‬έργα,‭ ‬οι‭ ‬οποίοι‭ ‬αποτελούν‭ ‬σημαντικό‭ ‬παράδειγμα‭ ‬ανθρώπινης‭ ‬αλληλεπίδρασης‭ ‬με‭ ‬το‭ ‬περιβάλλον.‭

Ιστορία

Ο‭ ‬Δήμος‭ ‬Ηρακλείου‭ ‬βρίσκεται‭ ‬βόρεια‭ ‬της‭ ‬Αθήνας‭ ‬και‭ ‬συγκεντρώνει‭ ‬49.642‭ ‬κατοίκους.‭ ‬Από‭ ‬την‭ ‬εποχή‭ ‬του‭ ‬Κλεισθένη‭ (‬508π.Χ.‭)‬,‭ ‬βρισκόταν‭ ‬στη‭ ‬θέση‭ ‬του‭ ‬αρχαίου‭ ‬δήμου‭ ‬Ηφαιστιάδων,‭ ‬της‭ ‬Ακαμαντίδας‭ ‬φυλής.‭ ‬Στο‭ ‬βόρειο‭ ‬τμήμα‭ ‬του‭ ‬υπήρχε‭ ‬το‭ ‬ιερό‭ ‬του‭ ‬Ηρακλή,‭ ‬από‭ ‬όπου‭ ‬προήλθε‭ ‬και‭ ‬το‭ ‬νεότερο‭ ‬όνομά‭ ‬του.‭ ‬Μετά‭ ‬την‭ ‬Επανάσταση‭ ‬του‭ ‬1821,‭ ‬η‭ ‬περιοχή‭ ‬είχε‭ ‬ερημώσει.‭ ‬Η‭ ‬σύγχρονη‭ ‬ανάπτυξή‭ ‬της‭ ‬άρχισε‭ ‬τα‭ ‬πρώτα‭ ‬χρόνια‭ ‬της‭ ‬Βαυαροκρατίας.‭ ‬Πιο‭ ‬συγκεκριμένα,‭ ‬το‭ ‬1837‭ ‬ο‭ ‬Όθωνας‭ ‬εξέδωσε‭ ‬διάταγμα‭ ‬με‭ ‬το‭ ‬οποίο‭ ‬ιδρύθηκε‭ ‬η‭ ‬Βαυαρική‭ ‬Στρατιωτική‭ ‬Αποικία‭ ‬Ηρακλείου.‭ ‬Η‭ ‬περιοχή‭ ‬δεν‭ ‬επιλέχτηκε‭ ‬τυχαία.‭ ‬Σύμφωνα‭ ‬με‭ ‬έναν‭ ‬τοπικό‭ ‬θρύλο,‭ ‬ο‭ ‬Όθωνας‭ ‬και‭ ‬η‭ ‬Αμαλία‭ ‬αναζητούσαν‭ ‬έναν‭ ‬τόπο‭ ‬με‭ ‬καλό‭ ‬και‭ ‬υγιεινό‭ ‬κλίμα,‭ ‬για‭ ‬να‭ ‬εγκατασταθούν.‭ ‬Γι‭’‬ αυτό‭ ‬το‭ ‬σκοπό,‭ ‬δόθηκε‭ ‬διαταγή‭ ‬να‭ ‬τοποθετηθούν‭ ‬σφαγμένα‭ ‬αρνιά‭ ‬σε‭ ‬διάφορα‭ ‬σημεία‭ ‬της‭ ‬Αττικής.‭ ‬Η‭ ‬περιοχή‭ ‬όπου‭ ‬θα‭ ‬σάπιζαν‭ ‬πιο‭ ‬αργά‭ ‬θα‭ ‬είχε‭ ‬λιγότερη‭ ‬υγρασία‭ ‬και‭ ‬καλύτερο‭ ‬κλίμα.‭ ‬Πράγματι,‭ ‬αυτό‭ ‬συνέβη‭ ‬στο‭ ‬Ηράκλειο‭ ‬και‭ ‬γι‭’‬ αυτό‭ ‬θεωρήθηκε‭ ‬η‭ ‬ιδανικότερη‭ ‬επιλογή‭ ‬για‭ ‬διαμονή.‭ ‬Το‭ ‬Ηράκλειο‭ ‬αναγνωρίστηκε‭ ‬ως‭ ‬Κοινότητα‭ ‬το‭ ‬1925‭ ‬και‭ ‬ως‭ ‬Δήμος‭ ‬το‭ ‬1948.‭ ‬Αξίζει‭ ‬να‭ ‬τονίσουμε‭ ‬πως‭ ‬είναι‭ ‬ο‭ ‬μοναδικός‭ ‬οικισμός‭ ‬στην‭ ‬Ελλάδα‭ ‬που‭ ‬δημιουργήθηκε‭ ‬και‭ ‬αποικήθηκε‭ ‬από‭ ‬Γερμανούς‭ ‬καθώς‭ ‬και‭ ‬το‭ ‬μέρος‭ ‬όπου‭ ‬έγινε‭ ‬το‭ ‬πρώτο‭ ‬κτηματολόγιο‭ ‬από‭ ‬τον‭ ‬Βαυαρό Baur,‭ ‬για‭ ‬να‭ ‬κατανεμηθούν‭ ‬τα‭ ‬αγροκτήματα‭ ‬στους‭ ‬Βαυαρούς‭ ‬αποίκους.‭ ‬Εκτός‭ ‬από‭ ‬αυτό,‭ ‬είναι‭ ‬ο‭ ‬Δήμος‭ ‬με‭ ‬τη‭ ‬μεγαλύτερη‭ ‬ιστορία‭ ‬και‭ ‬υποδομή‭ ‬της‭ ‬Καθολικής‭ ‬εκκλησίας‭ ‬και‭ ‬το‭ ‬μεγαλύτερο‭ ‬ποσοστό‭ ‬Καθολικών‭ ‬στην‭ ‬Αττική.‭ ‬Εκεί,‭ ‬επίσης,‭ ‬φτιάχτηκε‭ ‬η‭ ‬πρώτη‭ ‬μπίρα‭ ‬στη‭ ‬χώρα‭ ‬μας‭ ‬από‭ ‬την‭ ‬οικογένεια‭ ‬Φιξ‭ ‬το‭ ‬1858,‭ ‬που‭ ‬είχε‭ ‬το‭ ‬μονοπώλιο‭ ‬στην‭ ‬Ελλάδα‭ ‬από‭ ‬το‭ ‬1864‭ ‬ως‭ ‬το‭ ‬1963,‭ ‬δηλαδή‭ ‬για‭ ‬έναν‭ ‬ολόκληρο‭ ‬αιώνα.‭ ‬Στις‭ ‬μέρες‭ ‬μας,‭ ‬το‭ ‬Ηράκλειο‭ ‬διαθέτει‭ ‬αρκετούς‭ ‬ελεύθερους‭ ‬χώρους‭ ‬και‭ ‬χώρους‭ ‬πρασίνου.‭ ‬Βασικό‭ ‬κέντρο‭ ‬εστίασης‭ ‬αποτελεί‭ ‬ο‭ ‬πεζόδρομος‭ ‬γύρω‭ ‬από‭ ‬το‭ ‬σταθμό‭ ‬του‭ ‬ηλεκτρικού‭ ‬σιδηρόδρομου‭ ‬και‭ ‬το‭ ‬εμπορικό‭ ‬κέντρο‭ ‬του‭ ‬Δήμου,‭ ‬με‭ ‬πολλές‭ ‬καφετέριες‭ ‬και‭ ‬αρκετά‭ ‬ικανοποιητική‭ ‬τοπική‭ ‬αγορά.

Καθολικός‭ ‬Ναός‭ ‬Αγίου‭ ‬Λουκά

Η‭ ‬ανέγερση‭ ‬του‭ ‬Καθολικού‭ ‬Ναού‭ ‬του‭ ‬Αγίου‭ ‬Λουκά‭ ‬του‭ ‬Ευαγγελιστή‭ ‬αποφασίστηκε‭ ‬να‭ ‬γίνει‭ ‬το‭ ‬1842‭ ‬σε‭ ‬μια‭ ‬έκταση‭ ‬γύρω‭ ‬από‭ ‬ένα‭ ‬μικρό‭ ‬οίκημα‭ ‬που‭ ‬χρησιμοποιήθηκε‭ ‬ως‭ ‬παρεκκλήσι‭ ‬υπό‭ ‬την‭ ‬υπηρεσία‭ ‬του‭ ‬Ανδρέα Arneth,‭ ‬βασιλικού‭ ‬ιερέα.‭ ‬Το‭ ‬έργο‭ ‬ανέλαβε‭ ‬ο‭ ‬Στέφανος‭ ‬Κοσαδίνης‭ ‬με‭ ‬επιχορηγήσεις‭ ‬και‭ ‬έξοδα‭ ‬από‭ ‬τον‭ ‬βασιλιά‭ ‬της‭ ‬Βαυαρίας,‭ ‬Λουδοβίκο‭ ‬Α‭΄‬,‭ ‬πατέρα‭ ‬του‭ ‬Όθωνα.‭ ‬Υπό‭ ‬την‭ ‬επίβλεψη‭ ‬του‭ ‬Βαυαρού‭ ‬αρχιτέκτονα‭ ‬Χάνσεν,‭ ‬ο‭ ‬ναός‭ ‬κατασκευάστηκε‭ ‬με‭ ‬χαρακτηριστικά‭ ‬γοτθικής‭ ‬αρχιτεκτονικής‭ ‬και‭ ‬αποπερατώθηκε‭ ‬το‭ ‬1845.‭ ‬Στον‭ ‬προαύλιο‭ ‬χώρο‭ ‬του‭ ‬ναού,‭ ‬ο‭ ‬οποίος‭ ‬βρίσκεται‭ ‬στην‭ ‬πλατεία‭ ‬Αγίου‭ ‬Λουκά,‭ ‬υπάρχει‭ ‬από‭ ‬το‭ ‬1967‭ ‬η‭ ‬προτομή‭ ‬του‭ ‬Όθωνα,‭ ‬φιλοτεχνημένη‭ ‬από‭ ‬τον‭ ‬γλύπτη‭ ‬Γ.‭ ‬Μαλτέζο.

Ιερός‭ ‬Ναός‭ ‬Αγίου‭ ‬Γεωργίου

Ο‭ ‬Ιερός‭ ‬Ναός‭ ‬του‭ ‬Αγίου‭ ‬Γεωργίου‭ ‬βρίσκεται‭ ‬στην‭ ‬ανατολική‭ ‬άκρη‭ ‬της‭ ‬πλατείας‭ ‬Αγίου‭ ‬Γεωργίου.‭ ‬Κτίστηκε‭ ‬κατά‭ ‬τα‭ ‬Οθωμανικά‭ ‬χρόνια,‭ ‬γύρω‭ ‬στο‭ ‬1600,‭ ‬στο‭ ‬σημείο‭ ‬όπου‭ ‬βρισκόταν‭ ‬ο‭ ‬αρχαίος‭ ‬ναός‭ ‬του‭ ‬Ηρακλή‭ ‬τον‭ ‬4ο‭ ‬αιώνα‭ ‬π.‭ ‬Χ.‭ ‬Η‭ ‬βασική,‭ ‬όμως,‭ ‬κτιριακή‭ ‬μεταβολή‭ ‬συντελέστηκε‭ ‬στις‭ ‬αρχές‭ ‬του‭ ‬20ού‭ ‬αιώνα‭ ‬ενώ‭ ‬οι‭ ‬προσθήκες‭ ‬και‭ ‬οι‭ ‬διάφορες‭ ‬προσαρμογές‭ ‬τελείωσαν‭ ‬το‭ ‬1935.‭ ‬Είναι‭ ‬σημαντικό‭ ‬ότι‭ ‬και‭ ‬μετά‭ ‬την‭ ‬ανακαίνισή‭ ‬της‭ ‬και‭ ‬τη‭ ‬διεύρυνσή‭ ‬της‭ ‬διατήρησε‭ ‬με‭ ‬σχολαστικότητα‭ ‬το‭ ‬βυζαντινό‭ ‬της‭ ‬ρυθμό,‭ ‬μόνο‭ ‬που‭ ‬αυτή‭ ‬τη‭ ‬φορά‭ ‬πήρε‭ ‬το‭ ‬σχήμα‭ «‬τρουλλαίου‭ ‬σταυροειδούς‭ ‬ναού‭»‬.‭ ‬Το‭ ‬εσωτερικό‭ ‬του‭ ‬ναού‭ ‬εντυπωσιάζει‭ ‬τους‭ ‬προσκυνητές‭ ‬χάρη‭ ‬στην‭ ‬παραδοσιακή‭ ‬αγιογράφησή‭ ‬του,‭ ‬την‭ ‬οποία‭ ‬επιμελήθηκε‭ ‬το‭ ‬1958‭ ‬ο‭ ‬Φώτης‭ ‬Κόντογλου‭ ‬και‭ ‬οι‭ ‬μαθητές‭ ‬του.

Ιερός‭ ‬Ναός‭ ‬Αγίας‭ ‬Τριάδας

Ο‭ ‬Ιερός‭ ‬Ναός‭ ‬της‭ ‬Αγίας‭ ‬Τριάδας‭ ‬είναι‭ ‬η‭ ‬Μητρόπολη‭ ‬του‭ ‬Ηρακλείου.‭ ‬Γύρω‭ ‬στο‭ ‬1900‭ ‬λειτουργούσε‭ ‬σε‭ ‬μια‭ ‬παράγκα‭ ‬στην‭ ‬κορυφή‭ ‬του‭ ‬λόφου‭ ‬Κουμανούδη.‭ ‬Το‭ ‬1920‭ ‬άρχισε‭ ‬να‭ ‬κτίζεται‭ ‬η‭ ‬σημερινή‭ ‬πέτρινη‭ ‬Εκκλησία‭ ‬στην‭ ‬πλατεία‭ ‬Αγίας‭ ‬Τριάδας.‭ ‬Όμως,‭ ‬διαπιστώθηκαν‭ ‬επικίνδυνες‭ ‬ρωγμές‭ ‬και‭ ‬σοβαρές‭ ‬κακοτεχνίες‭ ‬που‭ ‬οδήγησαν‭ ‬στην‭ ‬αναγκαστική‭ ‬κατεδάφισή‭ ‬της‭ ‬και‭ ‬την‭ ‬ανοικοδόμησή‭ ‬της‭ ‬από‭ ‬την‭ ‬αρχή.‭ ‬Τα‭ ‬πρώτα‭ ‬επίσημα‭ ‬εγκαίνιά‭ ‬της‭ ‬έγιναν‭ ‬το‭ ‬1938.‭ ‬Από‭ ‬τότε‭ ‬μέχρι‭ ‬και‭ ‬σήμερα‭ ‬γίνονται‭ ‬ακόμα‭ ‬εργασίες‭ ‬αποπεράτωσής‭ ‬της.‭ ‬Το‭ ‬εσωτερικό‭ ‬του‭ ‬ναού‭ ‬αποτελείται‭ ‬από‭ ‬αγιογραφίες‭ ‬του‭ ‬Βασίλη‭ ‬Μπρούσαλη,‭ ‬μαθητή‭ ‬του‭ ‬Φώτη‭ ‬Κόντογλου.‭ ‬Στην‭ ‬Εκκλησία‭ ‬βρίσκεται‭ ‬παλιός‭ ‬κεντητός‭ ‬επιτάφιος‭ ‬ρωσικής‭ ‬προέλευσης‭ ‬καθώς‭ ‬και‭ ‬αξιόλογες‭ ‬εικόνες,‭ ‬μία‭ ‬από‭ ‬τις‭ ‬οποίες‭ ‬είναι‭ ‬του‭ ‬17ου‭ ‬αιώνα,‭ ‬αφιερωμένη‭ ‬στην‭ ‬Παναγία.‭ ‬Το‭ ‬1999‭ ‬η‭ ‬Αγία‭ ‬Τριάδα‭ ‬έπαθε‭ ‬μεγάλες‭ ‬υλικές‭ ‬ζημιές‭ ‬εξαιτίας‭ ‬του‭ ‬σεισμού,‭ ‬ιδιαίτερα‭ ‬στα‭ ‬καμπαναριά,‭ ‬και‭ ‬ως‭ ‬σήμερα‭ ‬γίνονται‭ ‬εργασίες‭ ‬για‭ ‬την‭ ‬αποκατάστασή‭ ‬τους.

Συνεχίζεται..

*‬Πηγή ‬αποτέλεσε‭ ‬ο‭ ‬Σύνδεσμος‭ ‬Βιώσιμης‭ ‬Ανάπτυξης‭ ‬Πόλεων‭.