Τι είπαν Καμίνης – Στυλιανίδης στην κοινή συνέντευξη Τύπου

Σημεία από τις δηλώσεις του δημάρχου Αθηναίων Γιώργου Καμίνη στη συνέντευξη τύπου που διοργάνωσε ο Επίτροπος της Ευρωπαϊκής Ένωσης αρμόδιος για την ανθρωπιστική βοήθεια και τη διαχείριση κρίσεων Χρήστος Στυλιανίδης.

Αυτή τη στιγμή κάνουμε έναν πρώτο απολογισμό. Είναι 2 χρόνια που ξέσπασε η κρίση του προσφυγικού. Βέβαια για όποιους παρακολουθούν από κοντά τα πράγματα, το Νοέμβριο του 2014 στο Σύνταγμα βρέθηκαν ξαφνικά 600 Σύροι πρόσφυγες και έπρεπε να διαχειριστούμε το πρόβλημα. Και τότε διαπιστώσαμε οτι το ελληνικό κράτος ήταν ανέτοιμο. Εγώ αυτό το ήξερα, γιατί είχα χρηματίσει Συνήγορος του Πολίτη. Και από τότε το είπα οτι είμαστε ανέτοιμοι αν ο μη γένοιτο συμβεί μια κρίση, δε θα μπορέσουμε να τη διαχειριστούμε. Η κρίση τελικά ενέσκηψε το 2015. Σήμερα, δύο χρόνια μετά, είμαστε τελικά σε θέση να κάνουμε έναν απολογισμό. Έναν θετικό απολογισμό. Υπό την προϋπόθεση – το είπε ο υπουργός κ. Μουζάλας – ότι θα κρατήσει αυτή η συμφωνία Τουρκίας – Ευρωπαϊκής Ένωσης, και οτι θα μπορέσουμε να έχουμε ελεγχόμενες ροές.

· Κατά τα λοιπά και εγώ τουλάχιστον με αυτή την πολιτική πορεύομαι, δε μπορούμε να μην το λάβουμε υπόψη μας, βρισκόμαστε χρόνια πολλά μπροστά σε ένα φαινόμενο μαζικής μετακίνησης πληθυσμών και προς την ΕΕ και αυτό πρέπει να το καταλάβουμε και να είμαστε προετοιμασμένοι. Έπρεπε να γίνει σταδιακά και ελεγχόμενα.

· Οι πόλεις πράγματι καλούνται να διαχειριστούν το πρόβλημα, γιατί και οι πρόσφυγες στις πόλεις έρχονται. Εκεί βρίσκουν τα δίκτυα τα οποία θα χρησιμοποιήσουν για να επιβιώσουν ή για να πάνε σε άλλες ευρωπαϊκές πόλεις. Όταν το καλοκαίρι του 2015 οπότε και ξεκίνησαν να συρρέουν οι άνθρωποι από τα νησιά, άρχισαν να μένουν σε πάρκα και πλατείες. Αυτό που λέω πάντοτε, για να μπορούμε να συνεννοούμαστε με όλους και όχι μόνο με τους ανθρώπους οι οποίοι κινούνται από ανθρωπιστικά κριτήρια, είναι οτι ως δήμαρχοι καλούμαστε και το παράδειγμα να δώσουμε και να διαχειριστούμε το πρόβλημα. Ως πρωτεύουσα και το παράδειγμα θα δώσουμε και το πρόβλημα θα διαχειριστούμε.

· Σε όλη την προσπάθεια δυστυχώς, η ΚΕΔΕ ήταν ουσιαστικά απούσα. Αυτό πρέπει να το πούμε. Η Κεντρική Ένωση Δήμων Ελλάδας, το μόνο που έλεγε ήταν το εύκολο : «δεν υπάρχει εθνικό σχέδιο, δεν υπάρχει εθνικό σχέδιο». Εγώ επέμενα «εάν δεν υπάρχει εθνικό σχέδιο, να αρχίσουμε να το φτιάχνουμε εμείς. Η ΚΕΔΕ, οι πόλεις. Γιατί εμείς το πληρώνουμε». Και ως δήμαρχος Αθηναίων, θα πω, οτι η πρωτεύουσα είναι η πρώτη που πληρώνει πάντοτε την έλλειψη σχεδίου. Όποιος λοιπόν πιστεύει ότι η Αθήνα δεν είναι πρωτεύουσα και οτι πρέπει να γίνει, το πρώτο πράγμα που πρέπει να κάνει, είναι να ξεκινήσει και να κάνει πράγματα και όχι να μεταθέτει τις ευθύνες.

· Ευχαριστώ τον Επίτροπο Χ. Στυλιανίδη για την σημερινή πρόσκληση για ένα πολύ σημαντικό πρόγραμμα στέγασης το οποίο, με πόρους της Ευρωπαϊκής Ένωσης και σε συνεργασία με την Ύπατη Αρμοστεία, διασφαλίζει από την αρχή της λειτουργίας του, αξιοπρεπείς συνθήκες διαβίωσης σε πολλές χιλιάδες ανθρώπους.

· Για τον πολύ κρίσιμο ρόλο της τοπικής αυτοδιοίκησης στη διαχείριση του προσφυγικού, για τις ευθύνες και τις πρωτοβουλίες που εκλήθησαν να να αναλάβουν οι δήμοι, έχω μιλήσει πολλές φορές. Οι πόλεις παίζουν καθοριστικό ρόλο στη διαχείριση μεγάλων κρίσεων, κι αυτό φάνηκε και κατά τη διάρκεια της προσφυγικής κρίσης, που κορυφώθηκε τέτοιες μέρες πριν δύο χρόνια. Οι πόλεις έχουν την ευελιξία αλλά είναι και αναγκαίο να ανταποκριθούν γρήγορα στις προκλήσεις που απαιτούν οι συγκυρίες. Οι δήμοι παίζουν κεντρικό ρόλο αφενός για τη διαφύλαξη της κοινωνικής συνοχής και αφετέρου για την ένταξη των μεταναστών. Βεβαίως οι δήμοι δεν έχουν μόνο ευθύνες – πρέπει να ενισχύονται και με τους απαραίτητους πόρους για να μπορούν να δράσουν αποτελεσματικά.

· Στην Αθήνα – αποφασίσαμε εξαρχής να λειτουργήσουμε παραδειγματικά, ως οφείλει ο πρώτος Δήμος της χώρας. Αποκτήσαμε πολύτιμη εμπειρία, χάρη και στην πολύμηνη πλέον λειτουργία του προγράμματος, αλλά και μέσω του Κέντρου Συντονισμού που έχουμε δημιουργήσει για τον καλύτερο συντονισμό των φορέων που δραστηριοποιούνται στο προσφυγικό. Έχουμε λοιπόν και τη βούληση και τις γνώσεις για ανταλλαγή τεχνογνωσίας και εμπειριών με τους άλλους δήμους αλλά και για τη δημιουργία συνεργειών που θα ενισχύσουν την αποτελεσματικότητά μας.

· Μετά τη διάθεση χώρου τον Αύγουστο του 2015 για τη δημιουργία δομής φιλοξενίας στον Ελαιώνα, ήμασταν ο πρώτος δήμος που συμμετείχε και υλοποίησε «Το πρόγραμμα στέγασης για αιτούντες άσυλο», ξεκινώντας τον Μάρτιο του 2016 με 200 διαμερίσματα, τα οποία σταδιακά αυξήθηκαν σε 280. Σήμερα έχουν δημιουργηθεί συνολικά 1.840 θέσεις στέγασης προσφύγων (μαζί με την δομή Welcommon στην οποία έχουν δημιουργηθεί 160 θέσεις).

· Η διανομή έγινε βάσει σχεδίου, που προέβλεπε τα διαμερίσματα και οι δομές φιλοξενίας να βρίσκονται διανεμημένα σε ολόκληρη την επικράτεια του δήμου Αθηναίων και σε όμορους δήμους, στους οποίους απευθυνθήκαμε. Αρχικά η εύρεση διαμερισμάτων δεν ήταν εύκολη υπόθεση, καθώς προσπαθούσαμε να αποφύγουμε την υπερσυγκέντρωση ενοικιαζόμενων διαμερισμάτων σε περιοχές της Αθήνας, όπου υπήρχε ήδη μεγάλη παρουσία μεταναστών και προσφύγων. Θέλαμε να είναι ειρηνική η συνύπαρξη προσφύγων και πολιτών, και να μην διαταραχτεί η καθημερινότητα.

· Από την αρχή συμμετείχαν στο πρόγραμμα οι δήμοι Αγ. Δημητρίου, Ταύρου, Ζωγράφου και Νέας Σμύρνης, ενώ στην πορεία ήρθε σε επαφή μαζί μας και ο Δήμος Βύρωνα που επίσης εντάχθηκε στο πρόγραμμα.

· Παρακολουθούσαμε στενά την εξέλιξη του προγράμματος για ενδεχόμενες βελτιώσεις. Από την 1η Νοεμβρίου και μετά, τα κριτήρια για την ενοικίαση χώρων φιλοξενίας ενισχύθηκαν. Επιδιώκοντας ακόμη μεγαλύτερη αποκέντρωση, ο δήμος Αθηναίων προχώρησε στην εξαίρεση περιοχών, ώστε να μην επιβαρυνθούν επιπλέον- όπως έγινε με την 1η και την 6η δημοτική κοινότητα. Η συνθήκη αυτή αφορά όλα τα προγράμματα φιλοξενίας προσφύγων που διαχειρίζεται η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ στην Αθήνα και που υλοποιούνται από Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις.

· Μέχρι σήμερα έχουν στεγαστεί στα διαμερίσματα του δήμου της Αθήνας 3.257 ωφελούμενοι. Έχουν ήδη μετεγκατασταθεί σε άλλες χώρες της ΕΕ 1.468 άτομα, που αντιστοιχεί περίπου σε 45% του συνόλου των ωφελούμενων. Αυτήν την περίοδο διαμένουν στα διαμερίσματα 1.616 αιτούντες άσυλο και αναγνωρισμένοι πρόσφυγες.

· Σημαντικό ρόλο για την επιτυχή υλοποίηση του προγράμματος- χωρίς προηγούμενο για τα δεδομένα του Δήμου- έπαιξε η εσωτερική οργάνωση. Η ομάδα του δήμου Αθηναίων, αποτελούμενη από νέους επαγγελματίες που προσλήφθηκαν μέσα από ανοιχτές δημόσιες συνεντεύξεις, έχει λειτουργήσει με επαγγελματισμό και ευελιξία σε έναν χώρο που μέχρι πρόσφατα αποτελούσε αχαρτογράφητα νερά για τα ελληνικά δεδομένα. Για κάθε ενοικιαζόμενο διαμέρισμα, όπου στεγάζονται ωφελούμενοι, υπάρχει μια τριμελής ομάδα, που αποτελείται από έναν διαχειριστή διαμερίσματος, έναν κοινωνικό λειτουργό και έναν διερμηνέα. Η ομάδα αυτή είναι υπεύθυνη για όλα τα θέματα που αφορούν τον εξοπλισμό και την ενοικίαση των διαμερισμάτων, τις ανάγκες των ωφελούμενων αλλά και τον διάλογο με τους κατοίκους της πολυκατοικίας.

· Παράλληλα γίνεται και σημαντική δουλειά σε επίπεδο γειτονιάς. Βεβαίως και αντιμετωπίσαμε μεμονωμένα περιστατικά – διαφωνίες γειτόνων, κρούσματα ξενοφοβίας αλλά και εντάσεις μεταξύ των ωφελουμένων, ή απροθυμία συνεργασίας με το προσωπικό του προγράμματος. Εντέλει όμως αντιμετωπίσθηκαν με επιτυχία και δίχως να διαταραχθεί μεσοπρόθεσμα η συνύπαρξη.

· Σε άλλες παραμέτρους του προγράμματος: Στους ωφελούμενους παρέχονται εισιτήρια για τα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς και κάρτες ανάληψης μετρητών για την κάλυψη των αναγκών τους. Οι κοινωνικοί λειτουργοί συνοδεύουν τους ωφελούμενους σε διάφορες κοινωνικές υπηρεσίες, κυρίως για την κάλυψη ιατρικών αναγκών.

· Οι ιατρικές ανάγκες των ωφελουμένων είναι πολλές, έτσι στο πλαίσιο του προγράμματος ζητήσαμε από την Ύπατη Αρμοστεία να προχωρήσουμε και στην πρόσληψη 10 γιατρών σε 2 δημοτικά ιατρεία του Δήμου, όπου παρείχαν ιατρική περίθαλψη στους πρόσφυγες και ιατρικά πιστοποιητικά. Δυστυχώς οι περικοπές οδηγούν στη σταδιακή κατάργηση αυτής της υπηρεσίας και σήμερα εργάζονται στο πρόγραμμα 5 γιατροί στο δημοτικό ιατρείο Πετραλώνων. Είναι σημαντικό να διασφαλιστεί η ιατρική περίθαλψη των ωφελουμένων καθώς πρόκειται για πολύ ευάλωτες περιπτώσεις.

· Το φθινόπωρο του 2016 ενσωματώσαμε στο πρόγραμμα και τη δομή Welcommon, μια παλιά κλινική που μετατράπηκε σε ξενώνα φιλοξενίας, όπου διαμένουν σήμερα 151 αιτούντες άσυλο σε συνεργασία με την κοινωνική επιχείρηση «Άνεμος Ανανέωσης».

· Με πρωτοβουλία της ομάδας υλοποίησης του έργου και με εθελοντές, πραγματοποιούνται μια σειρά από δράσεις για τους ωφελούμενους, όπως μαθήματα ελληνικών και αγγλικών, ξεναγήσεις στην πόλη, εκπαιδευτικά προγράμματα, επισκέψεις σε μουσεία, κ.α. Οι δράσεις αυτές υλοποιούνται χωρίς επιπλέον πόρους.

· Παράλληλα, εδώ και μερικούς μήνες λειτουργούν ομάδες εργασίας που ασχολούνται με την εργασιακή ένταξη, την προστασία, την εκπαίδευση, την αναζήτηση χορηγιών, τις παραπομπές, τη διαχείριση ψυχιατρικών περιστατικών και την αντιμετώπιση της παραβατικής συμπεριφοράς. Η ομάδα του Δήμου Αθηναίων είναι σε πλήρη ετοιμότητα για να υποστηρίξει την κοινωνική ένταξη των ωφελουμένων.

· Καθώς το πρόγραμμα στεγάζει πλέον και αιτούντες άσυλο στην Ελλάδα, είναι σημαντικό να πλαισιωθεί και από δράσεις ένταξης. Πρόκειται για έναν πολύ ευάλωτο πληθυσμό, που είναι σε αδράνεια εδώ και πολλούς μήνες- μερικοί ίσως και χρόνια- και που πρέπει σταδιακά να ενεργοποιηθεί και να ενταχθεί στην ελληνική κοινωνία.

· Το «Πρόγραμμα στέγασης για αιτούντες άσυλο» της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ, δεν διασφαλίζει μόνον αξιοπρεπείς συνθήκες διαβίωσης στους πρόσφυγες που έχουν ταξιδέψει υπό άθλιες συνθήκες για να φτάσουν στη χώρα μας, αλλά έχει πολλαπλά οφέλη και για την τοπική οικονομία.

Συγκεκριμένα:

Δημιουργεί νέες θέσεις εργασίας. Έχουν προσληφθεί 94 επαγγελματίες πολλαπλών ειδικοτήτων, ενώ η στελέχωση του έργου θα συνεχίζεται όσο μεγαλώνουν οι ανάγκες του.
Ενισχύει την αγορά ακινήτων. Δίνει την ευκαιρία σε ιδιοκτήτες διαμερισμάτων να τα μισθώσουν, με την προπληρωμή όλων των ενοικίων. Αποτελεί μία ασπίδα προστασίας, σε μία περίοδο κατά την οποία, η μη καταβολή ενοικίων αποτελεί το σύνηθες.
Καλύπτει όλους τους λογαριασμούς ΔΕΚΟ και τα κοινόχρηστα. Φέρνει και διασφαλίζει επιπλέον δημόσια έσοδα.
Επίσης, ενισχύεται σημαντικά η τοπική αγορά, καθώς οι ωφελούμενοι πρόσφυγες του προγράμματος, λαμβάνουν οικονομική βοήθεια μέσω καρτών για την κάλυψη των αναγκών τους, για σίτιση και αγαθά πρώτης ανάγκης. Η σημασία της ενίσχυσης είναι πολλαπλασιαστική, εάν αναλογιστούμε ότι διαμερίσματα του προγράμματος φιλοξενούνται και σε περιοχές που έχουν επιβαρυνθεί σοβαρά με την οικονομική κρίση.

· Κλείνοντας, θα ήθελα να επισημάνω για άλλη μια φορά την επιτυχία του προγράμματος προσωρινής στέγασης προσφύγων, τόσο σε επίπεδο διαχείρισης της προσφυγικής κρίσης, όσο σε επίπεδο κοινωνικής συνοχής.

· Όλοι θυμόμαστε πως το προσφυγικό έθεσε το ζήτημα της αλληλεγγύης μεταξύ πόλεων- σε πανελλαδικό και πανευρωπαϊκό επίπεδο. Στην Ελλάδα αλλά και στην Ευρώπη, πολλοί στάθηκαν στο ύψος των περιστάσεων, με τα μέσα που διέθεταν αλλά και με την συμμετοχή και κινητοποίηση των πολιτών. Είδαμε όμως και πολλά περιστατικά ξενοφοβίας καθώς και ανθρώπους να κλείνουν τα μάτια μπροστά στο πρόβλημα.

· Η πρωτοβουλία της Αθήνας, για τη δημιουργία των «Πόλεων Αλληλεγγύης» βρήκε ανταπόκριση και σε άλλες Ευρωπαϊκές πόλεις, όπως το Άμστερνταμ και τη Βαρκελώνη, με τις οποίες συνεργαζόμαστε στενά από την αρχή αυτής της κρίσης.

· Είναι σημαντικός ο επιμερισμός της ευθύνης και η συμβολή όλων των Δήμων σε αυτή την προσπάθεια, καθώς και στο ευαίσθητο θέμα της κοινωνικής ένταξης των προσφύγων.

· Τέλος, βλέπουμε θετικά το σχέδιο μεταφοράς και συνέχισης του προγράμματος στέγασης από τους δήμους στο τέλος του 2018. Είναι όμως απαραίτητο να γίνει βάσει ολοκληρωμένης προσέγγισης σε εθνικό επίπεδο και με τη διάθεση των απαραίτητων πόρων, διότι εάν δημιουργηθεί χρονικό ή οικονομικό κενό στην υλοποίηση του προγράμματος θα δημιουργηθούν πολύ περισσότερα προβλήματα από αυτά που θέλει να επιλύσει.