Αφιέρωμα στον Σωτήρη Βάρβογλη, Ζωγράφο – Ψηφιδογράφο (1944-2023) από το Λουκά Χριστοδούλου

Γράφει ο Λουκάς Χριστοδούλου Πρόεδρος ΚΕ.ΜΙ.ΠΟ. και Ένωσης Σπάρτης Μ. Ασίας.

Έτσι ξαφνικά «έφυγε»  την Παρασκευή το πρωί στις 9 Ιανουαρίου 2023.(*)

Ο Σωτήρης Βάρβογλης γεννήθηκε στις 24 Απριλίου 1944, στον προσφυγικό συνοικισμό Κουντουριώτου των Αμπελοκήπων. Οι γονείς του ήταν Μικρασιάτες πρόσφυγες.

Πατέρας του ήταν ο ψηφιδογράφος Κωνσταντίνος Βάρβογλης, ο μοναδικός ψηφιδογράφος και δάσκαλος στη Σιβιτανίδειο Σχολή στη Καλλιθέα.

Από μικρός ακολούθησε την τέχνη του πατέρα του και συνεργάστηκε μαζί του στην αποκατάσταση των ψηφιδωτών των Βυζαντινών μνημείων Οσίου Λουκά, Ιεράς Μονής Δαφνίου, Ν. Μονής Χίου και διαφόρων ψηφιδωτών δαπέδων σε διάφορες τοποθεσίες στην Ελλάδα. Επίσης συνεργάστηκε στη ψηφιδογράφιση των εκκλησιών:

– Αγίου Δημητρίου Αμπελοκήπων

– Αγίας Τριάδας Θρακομακεδόνων

– Ιεράς Μονής Μεγάλου Σπηλαίου Καλαβρύτων

– Αγίου Γερασίμου Ξυλοκάστρου

– Αγίου Δημητρίου Αγρινίου

– Αγίων Πάντων Αμπελοκήπων

– Αγίου Παύλου Αθηνών

– Αγίων Αναργύρων Καραβά

– Αγίας Τριάδας Πειραιά

– Αγίου Αθανασίου Θεσσαλονίκης

– Ιεράς Μονής Πεντέλης

– Αγίου Θεράποντος Τούμπας Θεσσαλονίκης

ενώ παρακολούθησε μαθήματα σχεδίου στα εργαστήρια του Πάνου Σαραφιανού και Βρασίδα Βλαχόπουλου.

Από το 1961 άρχισε την επαγγελματική του σταδιοδρομία και το 1968 έγινε τακτικό μέλος του Επιμελητηρίου Εικαστικών Τεχνών Ελλάδος.

Συμμετείχε σε πολλές ομαδικές εκθέσεις, όπως:

– Πανελλήνιες: 1960, 1963, 1965, 1969, 1971 (Ζάππειο Μέγαρο)

– Πνευματικό Κέντρο Δήμου Ν. Ιωνίας: 1985, 1986, 1987.

Φιλοτέχνησε Ψηφιδωτά στους ναούς και ιδιωτικούς χώρους:

– Πατριαρχικό ναό Αγίου Γεωργίου και την  είσοδο του Πατριαρχείου, στο Φανάρι της Κωνσταντινούπολης,

– Μητροπολιτικό Ιερό ναό Αγίας Σοφίας, στο Λονδίνο,

– Άγιο Ανδρέα, στην Πάτρα,

– Ιδιωτικό Ιερό ναό της Μαριάννας Λάτση, στην Εκάλη,

– Άγιο Διονύσιο τον Αεροπαγίτη, στην οδό Σκουφά στο Κολωνάκι,

– Ιδιωτικό Ιερό ναό Αγ. Αναργύρων, του Σταύρου Νιάρχου στη Σπετσοπούλα,

– Παναγία Μούτσαινα, στο Βροντάδο Χίου,

– Ιερό Προσκύνημα της Παναγίας και ναό Αγίου Νικολάου στη Ν. Μηχανιώνα,

– Αγία Παρασκευή, στην Αγ. Παρασκευή Αττικής,

– Εισόδεια της Θεοτόκου, στη Φιλοθέη,

– Παναγία Ευαγγελίστρια, στο Αιγάλεω,

– Προφήτη Ηλία, στο Τσακό Αγ. Παρασκευής Αττικής,

– Αγία Παρασκευή, στο Λαγκαδά Θεσσαλονίκης,

– Κοίμηση της Θεοτόκου, στα Σπάτα,

– Άγιο Παύλο, Αγία Παρασκευή, Άγιο Νικόλαο και Αγία Μαρίνα στη Κω,

– Άγιο Θεράποντα στου Ζωγράφου,

– Προφήτη Ηλία στο Πόρτο Ράφτη,

– Κοσμά τον Αιτωλό, στην Αγία Παρασκευή,

– Άγιο Φανούριο, στα Λουτρά Αιδηψού,

– Άγιο Σάββα, στη Κάλυμνο,

– Άγιο Γεώργιο, στον Καρέα,

– Παναγία Ευαγγελίστρια, στη Θεσσαλονίκη,

– Άγιο Νικόλαο, στην Ανάκασα,

– Ιερά Μονή Θεράποντα, στη Κόρινθο,

– Αγία Παρασκευή και Μητροπολιτικό ναό Μεταμορφώσεως, στη Καλαμαριά,

– Άγιο Γεώργιο, τον Χιοπολίτη, στο Διόνυσο Αττικής,

– Άγιο Παντελεήμονα, Άγιο Αντώνιο και Αγία Τριάδα, στη Κω,

– Άγιο Κωνσταντίνο, στη Κοζάνη,

– Άγιοι Απόστολοι, στη Πεύκη,

– Άγιο Ιωάννη, στον Ορχομενό,

– Ιερά Μονή Κοιμήσεως Θεοτόκου Βαλτεσενίκου Αρκαδίας,

– Άγιο Ιωάννη, στα Τρόπαια Αρκαδίας,

– Άγιο Γεώργιο, στο Βροντάδο Χίου,

– Αγία Τριάδα, στους Αμπελοκήπους,

– Άγιο Νικόλαο, στη Παιανία,

– Αγία Τριάδα, στους Θρακομακεδόνες,

– Ιερά Μονή στη Πεντέλη,

– Ιδιωτικό Ιερό Ναό Σίμωνος Καρρά, στην Αθήνα,

– Παναγία Μαρμαριώτισσα, στο Χαλάνδρι,

– Ιερά Μονή Αγίας Ειρήνης Χρυσοβαλάντου, στη Λυκόβρυση Αττικής,

– Μεταμόρφωση Σωτήρος ,στο Κεφαλάρι Κηφισιάς,

– Άγιος Ιωάννης, στου Ρέντη,

– Ταξιαρχών και Παναγίας Πύλης Αγοράς Μοναστηράκι,

– Άγιοι Ανάργυροι, στη Ν. Σμύρνη,

– Άγιο Γεώργιο, στου Κυνοσάργους

– Μητροπολιτικό Ναό Αγίας Τριάδας, στον Πειραιά,

– Ιερά Μονή Αγίου Ιωάννου Θεολόγου στη Πετρούπολη.

– κ.α.

– Τελευταία του δημιουργία τα ψηφιδωτά στην είσοδο της Μονής Εφραίμ στη Ν. Μάκρη

Χωρίς να θέλουμε να υποτιμήσουμε κανένα από τα έργα του θεωρούμε τα ψηφιδωτά στην εκκλησία του Αγ. Γεωργίου στον Πατριαρχικό χώρο της Κωνσταντινούπολης και τα ψηφιδωτά εντός του Πατριαρχείου ήδη ανήκουν στην Παγκόσμια Πολιτιστική Κληρονομιά.

Ο Σωτήρης Βάρβογλης άνθρωπος χαμηλών τόνων ποτέ δεν κινήθηκε νομικά ζητώντας την ηθική αποκατάσταση όταν τα έργα του κυκλοφορούσαν σε διεθνή και εγχώρια περιοδικά και λευκώματα χωρίς να αναφέρουν το όνομα του δημιουργού. Και δυστυχώς αυτό έγινε επανειλημμένα και από περιοδικά διεθνούς κύρους.

Σε πολλές από τις εν λόγω δημιουργίες του, είχε ως βοηθούς του τη σύζυγό του Σωτηρία και τα παιδιά του Δημήτρη  και Κωνσταντίνα.

Αλλά το έργο του Σωτήρη Βάρβογλη, δεν σταματά στα παραπάνω. Έχει φιλοτεχνήσει οικογενειακούς τάφους στο Α΄ Νεκροταφείο Αθηνών και στα κοιμητήρια Βουλιαγμένης και Κηφισιάς, ενώ έργα του υπάρχουν σε ιδιωτικές συλλογές στην Ελλάδα, στις Ηνωμένες Πολιτείες, στη Γερμανία, στο Βέλγιο καθώς και σε πολλά Αθηναϊκά οικήματα.

Παράλληλα με την καλλιτεχνική του δημιουργία είχε ασχοληθεί ενεργά για την ανάπτυξη της Τέχνης και την βελτίωση της ζωής των Καλλιτεχνών, αφού διετέλεσε επί 25 χρόνια μέλος του Διοικ. Συμβουλίου του Επιμελητηρίου Εικαστικών Τεχνών Ελλάδας ενώ είχε εκλεγεί και στις Επιτροπές κατατάξεων και κρίσεων. Επίσης μέλος της Ειδικής Συνοδικής Επιτροπής Ακαδημίας Εκκλησιαστικών Τεχνών την περίοδο 2003-2008.

Ήταν μέλος του Διοικ. Συμβουλίου του ΚΕ.ΜΙ.ΠΟ. δήμου Ν. Ιωνίας και μέλος του Συλλόγου Σμυρναίων Ν. Ιωνίας. Δίδαξε την τέχνη του ψηφιδωτού στη Γενική Γραμματεία Ισότητας με την επίβλεψη του Ε.Ε.Τ.Ε. το 1988.

Είχε μελετήσει συστηματικά την Ιστορία και αισθητική της Μνημειακής Τέχνης του ψηφιδωτού, λαμβάνοντας μέρος σε συνέδρια και ημερίδες ως εισηγητής και ως μέλος οργανωτικών επιτροπών. Δεν είναι λίγες οι φορές που είχε αποσταλεί από το Εικαστικό Επιμελητήριο για γνωματεύσεις και κρίσεις σε διαγωνισμούς.

ΑΙΩΝΙΑ Η ΜΝΗΜΗ ΤΟΥ!

(*) Η εξόδιος ακολουθία έγινε την Πέμπτη 12 Ιανουαρίου 2023.