Μεγάλο αφιέρωμα στη Μικρά Ασία από το Λ. Χριστοδούλου: 2 Μαΐου 1919 – Ο Ελληνικός Στρατός στη Σμύρνη. (Β’ Μέρος)

Η συνέχεια του μεγάλου αφιερώματος στη Μικρά Ασία που μπορείτε να βρείτε κάθε εβδομάδα με τον Χ-τύπο από τον Πρόεδρο του ΚΕ.ΜΙ.ΠΟ. και της Ένωσης Σπάρτης Μικράς Ασίας, Λουκά Χριστοδούλου

…Δυστυχώς η χαρά δεν κράτησε πολύ. Από λανθασμένη στρατιωτική εκτίμηση, οι Έλληνες στρατιώτες προσπάθησαν να περάσουν έμπροσθεν των τουρκικών στρατώνων και δέχονται δολοφονική επίθεση. Ακολούθησε μάχη με νεκρούς και τραυματίες και από την ελληνική και την τουρκική πλευρά. Τα διεθνή μέσα έδωσαν μεγάλη δημοσιότητα στα γεγονότα και λίγους μήνες αργότερα η Διεθνής Ανακριτική Επιτροπή που συστάθηκε για την διερεύνηση των αιτίων έριξε το βάρος της στην ελληνική πλευρά. Δυστυχώς τα πρώτα σύννεφα φάνηκαν από την πρώτη ημέρα.

Ο Διοικητής της Ελληνικής Κατοχής στη Σμύρνη, συνταγματάρχης Νικ. Ζαφειρίου, εκδίδει την πρώτη διαταγή του, που κυκλοφόρησε και στην ελληνική και τουρκική γλώσσα και έχει ως εξής:

Φέρω εις γνώσιν υμών ότι κατ’ εντολήν της Κυβερνήσεώς μου, (ενεργούσης εκ συμφώνου μετά των Συμμάχων αυτής) προβαίνω εις στρατιωτικήν κατάληψιν της Σμύρνης και των πέριξ.

Η Κατοχή αύτη σκοπόν έχει την εξασφάλισιν των πληθυσμών και την προστασίαν εν γένει της εννόμου τάξεως. Ουδαμώς σκοπεύει να προκαταλάβη τας αποφάσεις της Συνδιασκέψεως, περί της τύχης των εδαφών, μετά των οποίων άλλωστε επί τρισχίλια ήδη έτη τοσούτοι δεσμοί συνδέουσι την Ελλάδα.

Αι πολιτικαί και θρησκευτικαί αρχαί, αίτινες θα εξακολουθήσωσι λειτουργούσαι, ως και μέχρι σήμερον, δύνανται να επικαλώνται εις πάσαν στιγμήν την υποστήριξιν του Ελληνικού Στρατού δια την εκτέλεσιν της υπηρεσίας των και δια την εξασφάλισιν της τάξεως.

Πάντες πρέπει να ήναι βέβαιοι, ότι εις πάσαν επαφήν αυτών προς τον Στρατόν, όλως ιδιάζουσα θέλει επιδειχθή εκ μέρους τούτου ευλάβεια προς τας θρησκευτικάς αυτών πεποιθήσεις, τας παραδόσεις, τα ήθη και έθιμα αυτών. Η θύρα του Στρατηγείου μας θα ήναι καθ’ εκάστην ανοικτή όπως ακούη, μετά συμπαθείας κάθε παράπονον το οποίον θα είχε τυχόν να υποβληθή.

Συνιστώ εις τους κατοίκους όπως ασχολούμενοι ησύχως εις τα έργα των, ανεξαρτήτως φυλής και θρησκεύματος αναμένωσι μετ’ εμπιστοσύνης τας αποφάσεις της Συνδιασκέψεως περί της τύχης της ωραίας Πατρίδας των.

Τα γεγονότα των δύο πρώτων ημερών από την αποβίβαση του ελληνικού στρατού στη Σμύρνη λαμβάνουν μεγάλη έκταση στον διεθνή τύπο, γεγονός που αναγκάζει τον Ελ. Βενιζέλο στις 6 Μαΐου να αποστείλει αυστηρό τηλεγράφημα στο συνταγματάρχη Ζαφειρίου Διοικητή της Σμύρνης, ζητώντας εξηγήσεις:

Ναύαρχος Κάλθροπ τηλεγραφεί ότι κατάστασις εν Σμύρνη δεν είναι ακόμη ικανοποιητική και ότι πλην άλλων έλαβον χώραν εν Σμύρνη διαρπαγαί διαπραχθείσαι υπό Ελλήνων και πολυαρίθμων Τουρκικών όχλων. Δι’ επείγοντος τηλ/τος ανακοινώσατε μοι πότε ακριβώς εγένοντο αι διαρπαγαί αυταί, πόσην ώραν μετά κατάληψιν πόλεως υπό Ελληνικού στρατού και ποία περίπου αξία διαρπαγέντων πραγμάτων. Βαθύτατα με θλίβει συμμετοχή εις αυτάς και Ελλήνων. Ουδεμία βεβαίως πόλις είναι απηλλαγμένη καθαρμάτων, αλλά ήτο (αδύνατον) να φαντασθώ ότι εις τοιαύτην στιγμήν ομοεθνείς θα εώρταζον ελευθέρωσίν των δια πράξεων αίτινες δύνανται βλάψωσι καιρίως εθνικήν μας υπόθεσιν. Θα συγκροτήσετε αμέσως στρατοδικείον όπως τάχιστα εντός τριών ημερών το πολύ εκδικάση τους υπαιτίους διαρπαγών μετά όλης της αυστηρότητος των νόμων. Συγχρόνως θα συλλάβητε και θα απελάσητε εις τινα των νήσων όλους τους ομοεθνείς ων το παρελθόν γεννά υπόνοιαν ότι δύνανται επωφεληθώσι αβεβαίας σημερινής καταστάσεως προς διάπραξιν αδικημάτων. Θα καλέσητε Μητροπολίτην και προκρίτους δια να παραπονεθήτε κατά της διαγωγής των καθαρμάτων α λέγονται Έλληνες και θα τους ειπήτε ότι έχουσιν καθήκον καμώσι συστηματικήν διδασκαλίαν προς ομογενή πληθυσμόν όπως όλοι ανυψωθώσι μέχρι των μεγάλων εθνικών περιστάσεων ας διερχόμεθα. Μέχρι της στιγμής αφίξεως Αρμοστού λάβητε υπ’ όψιν όλα τα ενδεικνυόμενα μέτρα όπως τάξις αποκατασταθή τελίως εν πόλει και εις πάντα εμπνευσθή πεποίθησις πλήρους ασφαλείας αυτής. Εν ανάγκη ζητήστε από αξιωματικούς Ελληνικού στρατού να ασκήσωσιν οι ίδιοι προσωρινώς αστυνομικά καθήκοντα. Αι περίπολοι εν πόλει ας διοικώνται επί τινας ημέρας υπό αξιωματικών. Ας γίνη αισθητή εις ξένους όλους η συναίσθησις των βαρυτάτων ευθυνών ας ανελάβομεν και της αποφάσεώς μας ανταποκριθώμεν εις ταύτας. Υπομιμνήσκω και οδηγίας δοθείσας δια υπ’ αριθ. 4404 τηλ/τός μου.