Μεγάλο αφιέρωμα στη Μικρά Ασία από το Λ. Χριστοδούλου: Ο Ελληνικός στρατός επεκτείνει την κυριαρχία του. Το Αϊδίνι. (Ά μερος)

Η συνέχεια του μεγάλου αφιερώματος στη Μικρά Ασία που μπορείτε να βρείτε κάθε εβδομάδα με τον Χ-τύπο από τον Πρόεδρο του ΚΕ.ΜΙ.ΠΟ. Νέας Ιωνίας και της Ένωσης Σπάρτης Μικράς Ασίας, Λουκά Χριστοδούλου

Αμέσως μετά την εμπέδωση της τάξης και της ηρεμίας στη πόλη της Σμύρνης, ο ελληνικός στρατός αρχίζει τις προπαρασκευαστικές κινήσεις για να επεκταθεί και εκτός της πόλης της Σμύρνης, προκειμένου να εξασφαλίσει την ηρεμία και την ασφάλεια των κατοίκων της. Οι διαφυγόντες από την Σμύρνη, ένοπλοι Τούρκοι χωροφύλακες και άτακτοι, προσπαθούν αφενός να εξεγείρουν τους ομοεθνείς τους στην ύπαιθρο αφετέρου να ενσωματωθούν στον τουρκικό τακτικό στρατό.

Η εντολή του Ανώτατου Διασυμμαχικού Συμβουλίου προς τον ελληνικό στρατό ήταν μετά την αποβίβαση του στη Σμύρνη, να περιοριστεί μόνο στη κατάληψη της πόλης μετά της γύρω περιοχής.

Στα Βουρλά μια κοινότητα με 40.000 κατοίκους εκ των οποίων 35.000 Έλληνες που βρίσκονταν 60 χιλ. ανατολικά της Σμύρνης αποστέλλεται θαλασσίως στις 4 Μαΐου 1919, ένας ουλαμός του Ι/38 Τάγματος Ευζώνων που εγκαθίσταται άνευ επεισοδίων, φέροντας την ηρεμία στη πόλη. Στις 9 Μαΐου τμήματα του 1/38 Συντάγματος Ευζώνων που είχαν την έδρα τους στα Βουρλά, εγκαταστάθηκαν στο Σιβρί Χισάρ και στις 20 Μαΐου προωθήθηκαν προς τα Αλάτσατα όπου διέμεναν περίπου 15-17.000 Έλληνες και 50-60 οικογένειες μουσουλμάνων. Λίγο αργότερα καταλαμβάνεται ο Τσεσμές (Κρήνη) και έτσι ολοκληρώνεται η απελευθέρωση της χερσονήσου της Ερυθραίας.

Στις 5 και 6 Μαΐου τμήματα του Ελληνικού στρατού προελαύνουν ακτινωτά σε περιοχές εκτός της Σμύρνης και ειδικότερα προς την Καραντίνα, Μπουνάρμπασι, Χατζιλάρ, Νυμφαίο και Τουρμπαλί.

Στις 6 Μαΐου όμως, σε συζήτηση του Ανώτατου Συμβουλίου (Ουΐλσον, Λόϋδ Τζώρτζ, Κλεμανσώ, Σοννίνο, Βενιζέλος) ο Έλληνας πρωθυπουργός ζήτησε όπως καταληφθεί ολόκληρη η παραλιακή γραμμή μεταξύ Αϊβαλί (Κυδωνίες) και Αγιασολούκ από τον ελληνικό στρατό, με σκοπό όπως εξασφαλιστεί η τάξη και γίνει δυνατός ο επαναπατρισμός 300.000 Ελλήνων προσφύγων που είχαν εγκαταλείψει τις εστίες τους πριν το 1918 και είχαν καταφύγει στην Ελλάδα. Η πρότασή του γίνεται δεκτή εν μέρει.

Ο Ελ. Βενιζέλος με το υπ’ αριθ. 4560 τηλεγράφημα από το Παρίσι ενημερώνει τον Συνταγματάρχη Νικ. Ζαφειρίου:

Κατ’ απόφασιν ανωτάτου συμβουλίου δύνασθε κατ’ οικείαν κρίσιν ν’ αποστείλετε στρατόν ίνα εμπεδώση τάξιν και καταστή δυνατή ταχυτέρα επάνοδος των εν Ελλάδι προσφύγων εις καζάν Αϊβαλή και Σαντζάκι Σμύρνης. Αλλ’ εν τω σαντζακίω τούτω δεν πρέπει να κατέλθετε νοτιώτερον του Αγιασουλούκ. Πέραν της περιφερείας ταύτης δύνασθε να στείλετε στρατεύματα αλλ’ όχι νοτιώτερον πόλεως Αϊδινίου και μόνον υπό τον όρον ότι την αποστολήν επιβάλλει επικείμενος κίνδυνος δημοσίας τάξεως και ότι θα εγκρίνη αυτήν ο ναύαρχος Κάλθροπ ή μετά την αναχώρησίν του ο προϊστάμενος συμμαχικών στόλων εν Σμύρνη.

Στις 7 Μαΐου φθάνει στη Σμύρνη, ο αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης Εμμανουήλ Ρέπουλης, με σκοπό να ενημερωθεί για τα συμβάντα γεγονότα της πρώτης ημέρας της αποβίβασης του στρατού και να γίνει ο καταμερισμός των ευθυνών. Μετά από σύσκεψη, υπεύθυνος θεωρήθηκε ο Διοικητής του Συντάγματος Ευζώνων, αντισυνταγματάρχης Σταυριανόπουλος που του αφαιρέθηκε και η Διοίκηση του Συντάγματος.

Στις 9 Μαΐου έπειτα από συντονισμένες στρατιωτικές κινήσεις καταλαμβάνεται χωρίς καμία αντίσταση η Μαινεμένη που άνοιξε το δρόμο για την κατάληψη της Μαγνησίας και του Κασαμπά.

Στις 18 Μαΐου 1919, ο Ελ. Βενιζέλος με το υπ’ αριθ. 4670 τηλεγράφημα από το Παρίσι ενημερώνει τον Συνταγματάρχη Νικ. Ζαφειρίου, για τις μετέπειτα κινήσεις του ελληνικού στρατού:

Διέταξα να σταλή εξ Αθηνών προς ενίσχυσιν όγδοον Κρητικόν Σύνταγμα Αμύνης. Ούτω διαθέτετε πέντε πεζικά συντάγματα. Μετά απομάκρυνσιν Τουρκικού στρατού εκ Σμύρνης και άφιξιν στελλομένης δυνάμεως πεντακοσίων χωροφυλάκων είμαι βέβαιος ότι δύνασθε διαθέσετε δια κατάληψιν υπαίθρου χώρας τρία συντάγματα πεζικού. Πώς θα χρησιμοποιηθή δύναμις αύτη θ’ αποφασίσητε επιτοπίως μετά προηγουμένην έγκρισιν Υπάτου Αρμοστού. Αλλά προς νότον Σμύρνης μόνο Αϊδίνιον δύνασθε να καταλάβητε, μη προβήτε δε νοτιώτερον ίνα μη προκληθούν προστριβαί με Ιταλούς. Επίσης επί του παρόντος Σαντζάκιον Δενιζλή θα μείνη εκτός κατοχής. Επομένως εκτός πόλεως Αϊδινίου πρόκειται κυρίως περί καταλήψεως και επιβολής τάξεως δύο Σαντζακίων Σμύρνης και Μαγνησίας και του Καζά Αϊβαλή. Εις ουδεμίαν έρευναν προς αφοπλισμόν κατοίκων θέλετε προβή προ αφίξεως Υπάτου Αρμοστού, και εγκρίσεως αυτού, και από κοινού κανονισμού όλων των εγγυήσεων, αίτινες θα ληφθούν όπως προληφθούν αι συνήθεις κατά τους αφοπλισμούς παρεκτροπαί. Εκτέλεσιν θα αναθέσητε εις τους αρίστους αξιωματικούς μεραρχίας, καθιστώντες αυτούς υπευθύνους δια πάσαν τοιαύτην παρεκτροπήν των υπ’ αυτούς ανδρών. Εφιστώ προσοχήν σας επί των θλιβερών συνεπειών ας δύναται να έχη τυχόν παραχθησομένη εις τους ξένους εντύπωσις εξ ενδεχομένων τοιούτων παρεκτροπών.

Για την επέκταση της κατοχής προς τις περιοχές Αϊδινίου και Μαγνησίας κρίθηκε επιβεβλημένη η κατάληψη της πόλης του Αϊδινίου στην οποία είχαν προσφύγει 800 Τούρκοι στρατιώτες και χωροφύλακες και 4.000 άτακτοι μετά πολλών πολυβόλων και μιας πεδινής πυροβολαρχίας με 4 πυροβόλα.

Συνεχίζεται…