1944-2024: 80 χρόνια από τον θάνατο του ποιητή της Ιωνίας Άγγ. Σημηριώτη – Β’ μέρος

Β’ ΜΕΡΟΣ: Η ΠΡΟΤΟΜΗ ΤΟΥ ΑΓΓΕΛΟΥ ΣΗΜΗΡΙΩΤΗ

Από τον Λουκά Χριστοδούλου, Ιστορικό – Ερευνητή Ν. Ιωνίας & Πρόεδρο Ένωσης Σπάρτης Μ. Ασίας

Η Eπιτροπή για την προτομή του Άγγ. Σημηριώτη που τελούσε υπό την προεδρία του Νικ. Μηλιώρη ανακοίνωσε τον Νοέμβριο του 1951, ότι η προτομή θα τοποθετηθεί στη Πλατεία Τσώρτσιλ επί της οδού Ηρακλείου, αφού η πλατεία διαρρυθμιστεί καταλλήλως από τον Δήμο Ν. Ιωνίας.

Το έργο της προτομής ήταν του γλύπτη Γ. Γεωργίου.

Για την προτομή του ποιητή Αγγ. Σημηριώτη είχαν προσφέρει μεταξύ άλλων οι:

Δήμος Ν. Ιωνίας 3.000.000 δρχ., Σωματείο Παντοπωλών Ν. Ιωνίας 1.000.000 δρχ.,΄Ενωση Συντακτών 500.000 δρχ., Πανιώνιος Γυμναστικός Σύλλογος και Χρυσ. Δουβλίδης από 300.000 δρχ., Εστία Νέας Σμύρνης, Σύλλογος Ομηριάδων, Α. Σταυρίδης, Γ. Μηλιώρης, Η. Κεφαλίδης, Α. Ιωσήφ, Α. Κεφαλίδης, Σ. Τσαλίκογλου, Ε. Παυλίδης, Α. Σεβαστοπούλου, Π. Χαλδέζος, Ν. Τρυπιάς, Σύλλογος Ποντίων “Αργοναύται Κομνηνοί”, και Παμμικρασιατικός Σύλλογος Γυναικών από 100.000 δρχ., Β. Κατημερτζόγλου 70.000 δρχ., Ι. Σαργής, Ν. Μηλιώρης, Φ. Ουλκέρογλου, Ο. Κεσίσογλου, Γ. Παπαδημητρίου, Τ. Ιωαννίδης, Φ. Κοσμίδης, Δ. Μποσταντζόγλου, Ν. Σημηριώτης, Κ. Καλδής, Ι. Πολυκανδριώτης, Γ. Βλέσσας, η Ενωση Σπαρταλήδων από 50.000 δρχ., Ε. Αργυροπούλου από 40.000 δρχ., Γ. Χριστόπουλος, Χ. Καμπούρογλου, Α. Χαραλίδης, Δ. Βουζούλιας από 30.000 δρχ., Δ. Μπενταβατζής, Ευαγγελία Δημητριάδου, Κ. Χριστόπουλος, Ανώνυμος, ΄Ιδα Αργυροπούλου, Φιφή Βατίδου, Γ. Χατζηγιάννης, Σ. Σκιαδάς, Α. Πολίτης, Γ. Αναστασιάδης, Σ. Κελερή από 20.000 δρχ., Ι. Τατάκας από 15.000 δρχ., Κ.Μ. Κουλούρης, Αρτ. Πολίτου, Κ. Πετράτος, Α. Κουντούρης, Ν. Μαλαγαρδής, από 10.000 δρχ., Κ. Μπίλιας, Γ. Ασλανίδης, Ι. Συμεωνίδης, Κ. Παπάς, Σ. Χρηστίδης, Θ. Καμπίτσης και Α. Ανδρέου από 5.000 δρχ.

Αλλά και οι :

Γ. Παπανδρέου*,  τ. πρωθυπουργός 500.000 δρχ., Τριαντ. Σοφιανόπουλος 300.000 δρχ., Ένωση Σμυρναίων 100.000 δρχ., Γ. Τρανόπουλος και Χρ. Σολομωνίδης 100.000 δρχ. και ο Δήμος Βύρωνος συμμετέχει με το ποσόν του 1.000.000 Δρχ.

Το Σάββατο 24 Δεκεμβρίου 1951, συνέρχεται στο Δημαρχιακό Κατάστημα Ν. Ιωνίας η Επιτροπή Εράνου προτομής του ποιητή Αγγ. Σημηριώτη που ανακοίνωσε ότι η προτομή είναι σχεδόν έτοιμη και παρίσταται ανάγκη ο Δήμος να διαμορφώσει την πλατεία.

Αρχές Φεβρουαρίου 1952 μεταφέρεται η προτομή του Αγγ. Σικελιανού και τοποθετείται στην πλατεία Τσώρτσιλ. (Η πλατεία Ηρακλείου ονομάσθηκε πλατεία Ουίνστων Τσώρτσιλ τον Νοέμβριο του 1946 προς τιμή του ηγέτη της Νίκης των συμμαχικών στρατευμάτων στο Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο).

Την Κυριακή 25 Μαΐου 1952, ο Υπουργός της Παιδείας Ιωάν. Μιχαήλ παρουσία των πρώην Υπουργών Απ. Ορφανίδη, Μιχ. Τούντα, και Χρ. Σολομωνίδη, του Προέδρου της “Εστίας Ν. Σμύρνης” Π. Χαλδέζου, των τοπικών Αρχών Ν. Ιωνίας4 και Ν. Φιλαδέλφειας*, του Διοικητού της Διοικ. Χωροφυλακής Ν. Ιωνίας Γ. Ρηγάκη και πολλών άλλων ανθρώπων των Γραμμάτων και των Διοικ. Συμβουλίων διαφόρων σωματείων ενήργησε την αποκάλυψη της προτομής του αειμνήστου ποιητή Αγγ. Σημηριώτη.

Μετά τα αποκαλυπτήρια της προτομής, ο Ν. Μηλιώρης στην ομιλία του είπε:

“Ο Άγγελος Σημηριώτης ήταν ποιητής στην ακραιφνέστερη σημασία του όρου. Ούτε όμως ο χρόνος μας το επιτρέπει σήμερον, ούτε και η ευκαιρία αυτής της ιδιαίτερης τιμητικής διακρίσεως που του γίνεται, είναι η περισσότερον αρμόζουσα για μια έρευνα του πνευματικού του έργου, όσο πολύ συνοπτική και αν θα ήταν η σχετική προσπάθεια. Έχομε εν τούτοις το δικαίωμα, πιστεύω να εξάρωμε το γεγονός ότι ο Άγγελος Σημηριώτης κατέχει πλέον μια από τις καταφανέστερες και συμπαθητικότερες θέσεις στο νεοελληνικό Παρνασσό. Η διαπίστωση δε αυτή προέρχεται από τους πιο αρμοδίους της σύγχρονης γραμματολογίας στον τόπο μας, με μια ευρύτερα σεβαστή και έγκυρη πάνω στα ζητήματα αυτή γνώμη.

Η πρωτοβουλία που ανελάβαμε εμείς οι φίλοι του και εμείς οι συμπολίτες του του να ανεγερθεί ένα μνημείο στη μνήμη του, οφείλεται βέβαια και σ’ την πραγματοποιηθείσα αξιολόγηση του έργου του ως ποιητή και ως πνευματικού αγωνιστή, είναι μια εκδήλωση επιβεβλημένης όπως την αισθανθήκαμεν, τιμής προς τον Άνθρωπον που αγαπήσαμεν, προς τον Άνθρωπον με την εξαίρετη και αγνή ποιότητα πνευματικής παραγωγής, προς τον Άνθρωπον ακόμη που πόνεσε παθός κι’ αυτός, τον πόνο του πρόσφυγα και τραγούδησε το μεγάλο καημό μας, τον ανέκφραστο στην πληρότητά του για το χαμό των πατρίδων μας, για το γκρέμισμα της ζωής που είχον δημιουργήσει και πριν ακόμη από μας, γενεές ανυπολόγιστων προγόνων.

Είναι αυτά αλλά και σε κάτι άλλο αποβλέψαμεν: Θελήσαμε να υψώσουμε εδώ σ’ αυτό τον συνοικισμό των εργατών και των προσφύγων της Μεγάλης Εθνικής Καταστροφής ένα σύμβολο στο Πνεύμα. Στο Πνεύμα που αντιπαλεύει με ύλη την σκληρή και βαριά και βγαίνει από την ύλη την ακατέργαστη να έτσι όπως και στο άγαλμα αυτό καθώς τη συνέλαβε την ιδέα του ο καλλιτέχνης, που βγαίνει η μορφή του Ποιητή παράσταση του Πνεύματος-για να κορυφωθή στην καταυγάζουσα ουσία και δύναμη που ημερεύει τον άνθρωπο ύστερα από τη σκληρότητα της καθημερινής βιοπάλης και δικαιώνει όλους τους μόχθους τελικά.

Θα περνούν οι νέοι κάτω από το άγαλμα αυτό, οι νέοι οι σημερινοί και οι νέοι που θα έλθουν ύστερα και από αυτούς, οι νέοι με τα όνειρα μικρά ή μεγάλα και με τους αγώνες τους με όποιο περιεχόμενο στενό ή καθολικότερο, θα περνούν κάτω από το άγαλμα αυτό του Ποιητή και θα αισθάνονται, είναι βέβαιο, είτε συνειδητά, είτε υποσυνείδητα την επίδρασή του. Θα αισθάνονται πως πάνω από όλα και σε όλες τις επιδιώξεις τις ανθρώπινες, υπάρχει το Πνεύμα σαν βασική ουσία του εσωτερικού είναι μας, σαν πρωταρχικό στοιχείο του Κόσμου.

Και θα νοιώθουν επίσης κάπως περισσότερα και σαν Έλληνες πια, πως το Πνεύμα εκείνο είναι εκείνο που προ πάντων εδόξασε τη φυλή τους, το έθνος τους. Θα αναλογίζονται, πως ήσαν οι Μαραθώνες και οι Σαλαμίνες και οι Θερμοπύλες και οι Μακεδονομάχοι του Μεγάλου Αλεξάνδρου και οι ακρίτες του Βυζαντίου, που έδωσαν πράγματι ένα μεγαλείο αθάνατο, μια αίγλη αθόλωτη παρά το πέρασμα μακρότατου χρόνου στο λαό των Ελλήνων, αλλά και ο Όμηρος και ο Πλάτων και ο Αισχύλος και ο Αριστοτέλης και ο Ικτίνος και ο Φειδίας και όλη η άλλη χορεία των πνευματικών δημιουργών της ελληνικής αρχαιότητος ήσαν εκείνοι που προσεπόρισαν το σεβασμό των αιώνων και των λαών στην Ελληνικήν Ιδέα, το κύρος το αδιάσειστο στον Ελληνισμό και παρά τις άπειρες και ποικίλας σε μορφή και περιεχόμενο μεταπτώσεις της ανθρωπίνης ιστορίας.

Και ακόμη ίσως κάποτε και από κάποιο βάθος του χρόνου και αυτό το βάθος του χρόνου θα είναι για κείνους που θα ζούνε τότε οι τραγικές μέρες της δικής μας γενεάς, ίσως να αντηχούν σαν απόκοσμη μυστική προσταγή, τα ύστερνα λόγια του Ποιητή, που κάποτε πόνεσε τον άνθρωπο, που αγάπησε την Ελλάδα, που πίστεψε στην Ομορφιά!

…Μα η ασκήμια στ’ αγρίμια ταιριάζει να μένει
Όχι πια αίμα, όχι πια δάκρυα
Μονάχα ομορφιά! Όση μπορούμε ομορφιά
Κι’ ενωμένοι μιαν Ελλάδα
ας κτίσουμε Εμπρός
Μ’ όσα αψήλος παίρνουν και χάρη
Οι κολώνες του Ολυμπίου Διός στο φεγγάρι.”

Μετά την ομιλία του Ν. Μηλιώρη, ο υπουργός Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων, Ιωάν. Μιχαήλ, με μία εμπνευσμένη και θερμή προσλαλιά εξήρε την προσωπικότητα του τιμωμένου ποιητή Αγγ. Σημηριώτη και συνεχάρη τον λαό της Νέας Ιωνίας για την πρωτοβουλία του όπως αναγείρει την προτομή σ’ αυτόν, τονίζοντας ιδιαιτέρως την αξία τοιούτων εκδηλώσεων όταν προέρχονται απ’ ευθείας από τον λαό και υπογράμμισε την αξία που έχει για την μόρφωση της νεολαίας η τιμή προς τους πνευματικούς αγωνιστές του έθνους.

Υποσημειώσεις:

* Ο Γεώργιος Παπανδρέου ήταν προσωπικός φίλος του Άγγ. Σημηριώτη και τον επισκέπτονταν στο σπίτι του στη Ν. Ιωνία, από τα πρώτα χρόνια της εγκατάστασής του στον συνοικισμό της Ν. Ιωνίας.
* Από τον Απρίλιο του 1951, δήμαρχος Ν. Ιωνίας, είχε εκλεγεί ο Κυρ. Κιοφτερτζής

*Από τον Απρίλιο του 1951, δήμαρχος Ν. Φιλαδέλφειας, είχε εκλεγεί ο Νικ. Τρυπιάς.
* Εφημερίδα “ΤΟ ΘΑΡΡΟΣ” 8.6.1952