Τριπλή βόμβα στις συντάξεις – Μεγάλες ανατροπές για χιλιάδες ασφαλισμένους

Νέα δεδομένα διαμορφώνονται για τις συντάξεις, καθώς η επόμενη θα είναι και η τελευταία χρονιά, που θα μπορεί να φύγει κανείς, χωρίς να δουλεύει ως τα βαθιά του γεράματα.

Oι αλλαγές είναι τρομακτικές και για το λόγο αυτό όσοι βρίσκονται κοντά στη σύνταξη, θα πρέπει να εξετάσουν όλες τις παραμέτρους, για να δουν εάν τους συμφέρει να φύγουν ή να παρατείνουν τον εργασιακό τους βίο.
Παράγοντες της κοινωνικής ασφάλισης και δικηγόροι που ασχολούνται με τέτοια θέματα υπογραμμίζουν την ανάγκη για πολύ προσεκτικές κινήσεις, με το σκεπτικό ότι πρόκειται για αποφάσεις ζωής.
Το δίλημμα με το οποίο θα βρεθούν αντιμέτωποι χιλιάδες ασφαλισμένοι έχει σχέση με μια πρόωρη σύνταξη έστω και με λιγότερα χρήματα, ή παράταση του εργασιακού βίου για πολλά χρόνια ακόμη.
Όπως γίνεται αντιληπτό, η κατάσταση είναι οριακή και αυτός είναι ο λόγος που υποχρεώνει όλους τους ενδιαφερόμενους να «τρέξουν» εντός του 2021 για να βρουν την πιο συμφέρουσα επιλογή.
Ήδη σε δικηγορικά γραφεία παρατηρείται συνωστισμός, καθώς αποτελεί κοινό μυστικό ότι τα περιθώρια έχουν στενέψει και απαιτείται χαρτί και μολύβι για να γίνει σωστός οικογενειακός προγραμματισμός.
Κάθε εργαζόμενος άλλωστε έχει χτίσει τη ζωή του με βάση το εισόδημά του και τυχόν απόφαση για αίτηση συνταξιοδότησης, μπορεί να φέρει τα πάνω κάτω, αφού ίσως χρειαστεί να ζει με λιγότερα χρήματα.
Από την άλλη όμως υπάρχει και ο κίνδυνος της ανεργίας, καθώς ο covid-19 ανέτρεψε τα πάντα στην Ελλάδα, κάτι που σημαίνει ότι ο οποιοσδήποτε μπορεί να χάσει τη δουλειά του από τη μια μέρα στην άλλη.

Ας δούμε αναλυτικά ποιες είναι οι μεγάλες αλλαγές που φέρνει το 2022 στην κοινωνική ασφάλιση, προκειμένου να μπορεί ο καθένας να σταθμίσει τα υπέρ και τα κατά των αποφάσεων που θα λάβει.

Ανατροπή 1η:
Από την 1η-1ου -2022, τα γενικά όρια ηλικίας συνταξιοδότησης θα είναι ή το 67ο έτος με 15 έτη ασφάλισης ή 4.500 ημέρες ασφάλισης.

Ανατροπή 2η:
Από την 1η -1ου-2022, θα μπορεί να φύγει κανείς στην ηλικία των 62 ετών, μόνο εάν έχει συμπληρώσει το 62ο έτος με 40 έτη ασφάλισης ή 12.000 ημέρες ασφάλισης ή το 62ο έτος με 15 έτη ασφάλισης και 4.500 ημέρες ασφάλισης.

Προσδόκιμο ζωής
Οι δύο αυτές ανατροπές έχουν σχέση με τις προβλέψεις που υπάρχουν στο νόμο Κατρούγκαλου, με τις οποίες καταργούνται και όλες οι σημερινές μεταβατικές διατάξεις.
Και εδώ είναι που αρχίζουν τα δύσκολα, καθώς το τέλος του 2021, οδηγεί στην τρίτη μεγάλη ανατροπή, καθώς τα όρια ηλικίας θα αναπροσαρμοστούν με βάση τη μεταβολή του προσδόκιμου ζωής της δεκαετίας 2010-2020.
Η συγκεκριμένη ρύθμιση προβλέπει, ότι τα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης των ασφαλισμένων θα ανακαθορίζονται σύμφωνα με τη μεταβολή του προσδόκιμου ζωής του πληθυσμού της χώρας.
Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι όσο μεγαλύτερο είναι το προσδόκιμο ζωής, τόσο θα αυξάνονται και τα όρια συνταξιοδότησης, κάτι που σημαίνει και περισσότερα χρόνια εργασιακού βίο.
Η κατάσταση γίνεται εξαιρετικά δύσκολη για χιλιάδες ασφαλισμένους, αλλά κυρίως για όσους έπιασαν δουλειά μετά την 1η -1ου-1993,καθώς θα ανέβουν τα όρια προκειμένου να φύγει κάποιος με σύνταξη.

Ειδικότερα:

1. Το όχι και τόσο μακρινό έτος 2036 το γενικό όριο ηλικίας συνταξιοδότησης θα ανεβεί περαιτέρω, στα 69 έτη, και θα αυξάνεται κατά ένα ακέραιο έτος.
2. Το 2045 το γενικό όριο ηλικίας συνταξιοδότησης θα φτάσει τα 70 έτη.
3. Το 2057 θα φτάσει τα 71 και
4. Το 2066 θα φθάσει τελικά το 72ο έτος ηλικίας των ασφαλισμένων.

Μεγάλο ερωτηματικό
Ζήτημα υπάρχει και για τις μεταβολές στα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης που προβλέπονται από την υπάρχουσα νομοθεσία και ορίζει το 67ο και το 62ο έτος αλλά  με προϋποθέσεις.
Ένα ερώτημα για παράδειγμα, είναι εάν θα μπορεί κάποιος να φύγει από τον εργασιακό του βίο στην ηλικία των 65 ετών εάν έχει πιάσει το όριο των 40 χρόνων δουλειάς.
Στην περίπτωση κατά την οποία κάτι τέτοιο δεν ισχύει, ο συγκεκριμένος εργαζόμενος θα πρέπει να παραμένει για άλλα δύο και ίσως τρία χρόνια στην εργασία του ώστε να φτάσει στην ηλικία των 67 ετών.
Το ερώτημα εάν θα μπορεί να συνταξιοδοτείται κανείς μετά το 2022 πριν από τα 67 του, δεν έχει ακόμη απαντηθεί και αναμένονται διευκρινίσεις κατά τη διάρκεια της επόμενης χρονιάς.

Δεύτερες σκέψεις
Οι μεγάλες ανατροπές στην κοινωνική ασφάλιση υποχρεώνουν όσους είναι κοντά στο όριο σε δεύτερες και τρίτες σκέψεις, για να λάβουν αποφάσεις, οι οποίες συνδέονται με τον τρόπο ζωής τους.
Σε κάθε περίπτωση η επιλογή πρέπει να είναι τέτοια που δεν θα οδηγεί σε απώλειες εισοδήματος σε σχέση με αυτά που λαμβάνει ως εργαζόμενος, εκτός και εάν συντρέχουν άλλοι λόγοι.
Εάν για παράδειγμα υπάρχει ο φόβος της ανεργίας, ή κάποιος κρίνει ότι δεν επιθυμεί να εργάζεται ως την ηλικία των 67 ετών, τότε η τελική απόφαση έχει τελείως διαφορετικά χαρακτηριστικά.

Στρατηγικές κινήσεις
Εάν κάποιος πάρει την απόφαση να εγκαταλείψει τον εργασιακό του βίο, θα πρέπει να έχει στο μυαλό του πολύ συγκεκριμένες στρατηγικές κινήσεις για να μη βρεθεί απροετοίμαστος και κυρίως ξεκρέμαστος.
Κοινό μυστικό είναι άλλωστε ότι για να πάρει κανείς την πολυπόθητη σύνταξη θα πρέπει να κάνει έναν αγώνα δρόμου στις κρατικές υπηρεσίες που υπάρχει ο φάκελός του.

Ειδικότερα:

• Συμπλήρωση αίτησης: Πρώτη και βασική προϋπόθεση που θέτει τις βάσεις για να ξεκλειδώσει η «πόρτα» της σύνταξης είναι η σωστή υποβολή της αίτησης. Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να πληρούνται όλες οι συνδυαστικές προϋποθέσεις – χρόνος ασφάλισης και όριο ηλικίας – για να μην απορριφθεί η αίτηση. Εργατολόγοι τονίζουν ότι απαιτείται πολύ μεγάλη προσοχή, καθώς μια στις 10 αιτήσεων απορρίπτεται λόγω μη συμπλήρωσης των απαραίτητων προϋποθέσεων.
• Υποβολή ηλεκτρονικού αιτήματος: Στην ιστοσελίδα του ΕΦΚΑ θα βρείτε όλα τα στοιχεία που χρειάζεστε. Οι αιτήσεις για συνταξιοδότηση υποβάλλονται άλλωστε ηλεκτρονικά. Η ηλεκτρονική αίτηση αφορά από το σύνολο του χρόνου ασφάλισης και την επιθυμία για εξαγορά πλασματικών χρόνων έως κάθε άλλη λεπτομέρεια όπως πχ αν διέκοψε την εργασία του ο ασφαλισμένος και πότε.
• Συγκέντρωση όλων των δικαιολογητικών: Όπως και στη ζωή, έτσι και στη σύνταξη τη διαφορά την κάνουν οι λεπτομέρειες. Σημαντικό λοιπόν είναι οι ασφαλισμένοι να έχουν από την αρχή πλήρη φάκελο προκειμένου να μην αναζητούνται δικαιολογητικά εκ των υστέρων και ενώ είναι σε εξέλιξη η διαδικασία εξέτασης του φακέλου τους.
• Ανακεφαλαίωση και έκδοση αποφάσεων: Κρίσιμο στοιχείο ως προς η συντόμευση του χρόνου απονομής της σύνταξης είναι η έκδοση πριν από την αίτηση συνταξιοδότησης βεβαιώσεων για το χρόνο ασφάλισης. Οι βεβαιώσεις αυτές πιστοποιούν το χρόνο που έχουν διανύσει κάθε ασφαλισμένος σε ένα ή σε περισσότερα Ταμεία.

Με τον τρόπο αυτό, θα εξασφαλιστεί η άμεση έκδοση της προσωρινής σύνταξης και η ταχεία ολοκλήρωση της ανακεφαλαίωσης χρόνου για την έκδοση της οριστικής απόφασης.

• Βεβαιώσεις επιδοτούμενων χρόνων: Η συντριπτική πλειονότητα των εργαζόμενων στον ιδιωτικό τομέα, είναι βέβαιο ότι αντιμετώπισε τον εφιάλτη της ανεργίας. Για όσους έρχεται το πλήρωμα του χρόνου για να φύγουν, καλό είναι να ξέρουν ότι μπορούν να χρησιμοποιήσουν τους επιδοτούμενους χρόνους (ανεργία, ασθένεια). Με τον τρόπο αυτό θα συμπληρώσουν όλες τις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης και δεν θα βρεθούν αντιμέτωποι με αδιέξοδα για λίγα ένσημα. Όσοι ήταν άνεργοι σε κάποια στιγμή του εργασιακού τους βίου, οφείλουν να γνωρίζουν πως πρέπει να έχει ολοκληρωθεί η έκδοση βεβαιώσεων επιδότησης πριν από την υποβολή της αίτησης συνταξιοδότησης. Οι βεβαιώσεις θα δώσουν τη δυνατότητα, να μην αναζητηθούν έγγραφα κατά τη διάρκεια επεξεργασίας του φακέλου και να μη χαθεί πολύτιμος χρόνος.
• Χρήση πλασματικών ετών: Οι περισσότεροι ασφαλισμένοι κάνουν χρήση πλασματικών ετών προκειμένου να συνταξιοδοτηθούν νωρίτερα από το κανονικό. Δεν χρειάζεται όμως να περιμένετε ως την τελευταία στιγμή, καθώς οι αιτήσεις για εξαγορά και αναγνώριση πλασματικών ετών με σκοπό τη θεμελίωση δικαιώματος μπορούν να υποβληθούν οποτεδήποτε. Αυτό σημαίνει ότι οι αιτήσεις μπορούν να γίνουν, είτε μαζί με την αίτηση συνταξιοδότησης είτε μεταγενέστερα ή ακόμη και νωρίτερα από αυτήν. Η εξόφληση μπορεί να γίνει είτε εφάπαξ με έκπτωση είτε με δόσεις ή ακόμη και με παρακράτηση από τη σύνταξη.
• Μειωμένη σύνταξη από το πρώην ΙΚΑ: Αυτοί που είναι μισθωτοί, εργάζονται στον ιδιωτικό με προϋποθέσεις του πρώην ΙΚΑ και θέλουν να φύγουν με μειωμένη σύνταξη θα πρέπει να έχουν στο μυαλό του μια πολύ συγκεκριμένη στρατηγική. Θα πρέπει να έχουν τουλάχιστον 100 ένσημα κάθε έτος τα τελευταία 5 χρόνια, πριν δηλαδή την υποβολή του αιτήματος συνταξιοδότησης. Οι ημέρες ασφάλισης πάντως δεν είναι αναγκαίο να είναι πραγματικές, καθώς μπορούν να συμπληρωθούν είτε με επιδοτούμενες ημέρες ανεργίας από τον ΟΑΕΔ είτε με προαιρετική ασφάλιση.
• Τακτοποίηση οφειλών: Κλειδί για ασφαλισμένους οι οποίοι δεν είναι μισθωτοί (ΟΑΕΕ, ΟΓΑ, ΕΤΑΑ) είναι οι τακτοποιημένες οφειλές στον ΕΦΚΑ ή διαφορετικά οφειλές έως ένα συγκεκριμένο ύψος : έως 20.000 στον πρώην ΟΑΕΕ, έως 15.000 στο πρώην ΕΤΑΑ και έως 4.000 στον πρώην ΟΓΑ.
• Αιτήσεις για λόγους υγείας: Όσοι ασφαλισμένοι πάσχουν από βαριές ασθένειες έχουν το δικαίωμα να υποβάλουν αιτήσεις προτίμησης. Με τον τρόπο αυτό θα ελεγχθεί κατά προτεραιότητα ο φάκελος τους. Όμως οι αιτήσεις θα πρέπει να συνοδεύονται από γνωματεύσεις δημόσιων νοσοκομείων και όχι ιδιωτών και να περιγράφουν την αδυναμία του ασφαλισμένου.