Ευλογιά των πιθήκων: Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας κήρυξε κατάσταση έκτακτης ανάγκης σε παγκόσμιο επίπεδο.

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) κήρυξε, για δεύτερη φορά μέσα σε δύο χρόνια, κατάσταση έκτακτης υγειονομικής ανάγκης διεθνούς εμβέλειας λόγω της επιδημίας ευλογιάς των πιθήκων (mpox), καθώς η νόσος συνεχίζει να εξαπλώνεται σε χώρες της Αφρικής.

Αυτή είναι η υψηλότερη κλίμακα συναγερμού για την mpox σε παγκόσμιο επίπεδο, εν μέσω της αύξησης των κρουσμάτων στην αφρικανική ήπειρο.

Ο γενικός γραμματέας του ΠΟΥ, Τέντρος Αντάνομ Γκεμπρεγέσους, ανακοίνωσε την απόφαση το βράδυ της Τετάρτης, μία ημέρα μετά την αντίστοιχη ανακοίνωση υπηρεσίας ελέγχου ασθενειών της Αφρικανικής Ένωσης.

«Σήμερα, η επιτροπή για την αντιμετώπιση έκτακτης ανάγκης συνεδρίασε και με ενημέρωσε ότι θεωρεί την κατάσταση ως έκτακτη ανάγκη για τη δημόσια υγεία. Συμφωνώ απόλυτα με αυτήν την εκτίμηση», δήλωσε ο γενικός διευθυντής του ΠΟΥ. «Είναι προφανές ότι απαιτείται μια συντονισμένη διεθνής αντίδραση για να περιοριστεί η εξάπλωση των κρουσμάτων και να σωθούν ζωές», πρόσθεσε.

Η επιδημία της mpox, η οποία μέχρι το 2022 ήταν γνωστή ως monkeypox, ξεκίνησε από το Κονγκό και έχει επεκταθεί σε γειτονικές χώρες. Από την αρχή της χρονιάς, έχουν αναφερθεί περισσότερα από 17.000 κρούσματα και 517 θάνατοι στην Αφρική, σημειώνοντας αύξηση 160% σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο πέρυσι.

Η νόσος είναι ιογενής και μεταδίδεται από ζώα σε ανθρώπους, ενώ μπορεί επίσης να μεταδοθεί και από άνθρωπο σε άνθρωπο μέσω στενής σωματικής επαφής.

«Είναι σαφές ότι μια συντονισμένη διεθνής αντίδραση είναι κρίσιμη για την αντιμετώπιση αυτών των επιδημικών εξάρσεων και για τη διάσωση ζωών», υπογράμμισε ο κ. Γκεμπρεγέσους.

Μέθοδοι μετάδοσης της ευλογιάς των πιθήκων

Η mpox, γνωστή και ως ευλογιά των πιθήκων, είναι μια ιογενής ασθένεια που μεταφέρεται από ζώα στους ανθρώπους. Επιπλέον, μπορεί να διαδοθεί και από άνθρωπο σε άνθρωπο μέσω στενής σωματικής επαφής.

Από τον Ιανουάριο του 2022, έχουν καταγραφεί συνολικά 38.465 κρούσματα σε 16 χώρες της Αφρικής, με 1.456 θανάτους. Φέτος, παρατηρείται αύξηση των κρουσμάτων κατά 160% σε σύγκριση με την προηγούμενη χρονιά, σύμφωνα με τα στοιχεία που δημοσιοποίησαν τα αφρικανικά Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νόσων (Africa CDC) την περασμένη εβδομάδα.

Το πρώτο κρούσμα της ευλογιάς των πιθήκων σε ανθρώπους αναγνωρίστηκε το 1970 στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό (πρώην Ζαΐρ), όπου είχε διαδοθεί ο υποτύπος Clade I. Από τότε, η ασθένεια παρέμεινε κυρίως περιορισμένη στις χώρες της δυτικής και κεντρικής Αφρικής, με τους περισσότερους ασθενείς να μολύνονται από ζώα. Το 2022, ξέσπασε μια επιδημία που επεκτάθηκε σε σχεδόν 100 χώρες όπου η ασθένεια δεν ήταν ενδημική, επηρεάζοντας κυρίως ομοφυλόφιλους και αμφιφυλόφιλους άνδρες. Ο ΠΟΥ κήρυξε παγκόσμιο συναγερμό τον Ιούλιο του 2022, αλλά τον ήρε τον Μάιο του 2023, με περίπου 90.000 κρούσματα και 140 θανάτους.

Στην Αφρική, έχει εντοπιστεί ένα νέο στέλεχος, το Clade Ib, που ανακαλύφθηκε για πρώτη φορά στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό τον Σεπτέμβριο του 2023. Αυτό το στέλεχος είναι πιο θανατηφόρο και μεταδίδεται πιο εύκολα από τα προηγούμενα. Όσοι προσβάλλονται από το Clade Ib μπορεί να εμφανίσουν δερματικά εξανθήματα σε όλο το σώμα, σε αντίθεση με τα προηγούμενα στελέχη, όπου τα εξανθήματα περιορίζονταν στο στόμα, το πρόσωπο ή τα γεννητικά όργανα.

Η τρέχουσα παραλλαγή του ιού είναι μια μετάλλαξη που κυριαρχεί κυρίως σε χώρες της δυτικής και κεντρικής Αφρικής, με τους περισσότερους ασθενείς να μολύνονται από ζώα-φορείς.

Το 2022, μια παγκόσμια επιδημία της παραλλαγής 2 εξαπλώθηκε σε περίπου 100 χώρες, κυρίως μεταξύ ομοφυλόφιλων και αμφιφυλόφιλων ανδρών. Ο ΠΟΥ κήρυξε παγκόσμιο συναγερμό τον Ιούλιο του 2022 λόγω της έξαρσης, αλλά τον Μάιο του 2023, ο συναγερμός έληξε. Η επιδημία είχε ως αποτέλεσμα περίπου 140 θανάτους και 90.000 κρούσματα.