Βιωσιμότητα και Fast Fashion: Πόσο πράσινη είναι η ταχύτητα της μόδας;

---

Χριστίνα Κατωπόδη

---

Μπορεί η μόδα να γίνει βιώσιμη όταν η ταχύτητα και η υπερκατανάλωση παραμένουν στο προσκήνιο; Η αντίφαση του fast fashion και η αναζήτηση της πραγματικής αλλαγής.

Η βιομηχανία της μόδας βρίσκεται σε μια φάση αναδιάρθρωσης, ή τουλάχιστον έτσι δείχνει. Οι λέξεις «βιωσιμότητα», «ηθική παραγωγή», «πράσινη μόδα» ακουγόνται παντού και στα social media και στις βιτρίνες των καταστημάτων. Και ενώ προσπαθούμε να γίνουμε πιο συνειδητοποιημένοι καταναλωτές, τίθεται το ερώτημα: μπορείς να θεωρείσαι πραγματικός επαναστάτης και ταυτόχρονα να ψωνίζεις από τα καταστήματα που βασίζουν το επιχειρηματικό τους μοντέλο στην υπερκατανάλωση και τη μόδα μίας χρήσης;

Η βιομηχανία του fast fashion είναι ίσως η πιο ρυπογόνα στον κόσμο και συνεχίζει να εκμεταλλεύεται εργαζόμενους σε συνθήκες που δύσκολα θεωρούνται ανθρώπινες. Κάθε χρόνο, αλυσίδες γνωστές σε όλους μας δημιουργούν δισεκατομμύρια ρούχα, που καταναλώνονται και απορρίπτονται σε μόλις λίγους μήνες. Η ταχύτητα με την οποία η μόδα κινείται έχει μετατραπεί σε περιβαλλοντική καταστροφή — ρύπανση νερών, εκπομπές CO2, και απορρίμματα που δεν μπορούν να ανακυκλωθούν.

Το «fast fashion» είναι συνώνυμο της διαρκούς κατανάλωσης, της συνεχούς αντικατάστασης των ρούχων μας με καινούργια σχέδια που ποτέ δεν φτάνουν στο τέλος τους. Κι ενώ οι μεγάλοι όμιλοι υποτίθεται πως εισάγουν “πράσινες” σειρές προϊόντων, η πραγματικότητα παραμένει η ίδια: η υπερπαραγωγή, η σπατάλη και η συνείδηση που δεν αλλάζει. Όσο η κοινωνία προχωρά προς μια πιο συνειδητοποιημένη κατεύθυνση, η βιομηχανία συνεχίζει να προσφέρει λύσεις που φαίνονται βιώσιμες, χωρίς όμως να αμφισβητεί την καρδιά του μοντέλου: την υπερκατανάλωση.

Το μεγάλο ερώτημα είναι πώς συνδυάζεται η κοινωνική δικαιοσύνη με την ίδια τη βιομηχανία που υποτίθεται ότι την υπονομεύει. Μπορείς να είσαι πραγματικός επαναστάτης αν αγοράζεις από την ίδια βιομηχανία που εκμεταλλεύεται ανθρώπους, ενώ ενδεχομένως υποστηρίζεις τον αγώνα για περιβαλλοντική συνείδηση και ηθική παραγωγή;

Η απάντηση είναι σκληρή αλλά απλή: η βιομηχανία του fast fashion, όσο κι αν προσπαθεί να εμφανιστεί ως οικολογική ή κοινωνικά υπεύθυνη, δεν αλλάζει τον πυρήνα της. Όσο συνεχίζεις να καταναλώνεις στον ίδιο κύκλο υπερπαραγωγής και υπερκατανάλωσης, δεν κάνεις τίποτα άλλο από το να αναπαράγεις τις ίδιες καταναλωτικές λογικές που υπονομεύουν τις ιδέες που προτάσσουν τα κινήματα για την κλιματική αλλαγή ή τα ανθρώπινα δικαιώματα.

Η κοινωνική ευθύνη και η παράδοξη στρατηγική του Greenwashing

Δεν είναι μυστικό ότι πολλές μεγάλες εταιρείες fast fashion προσπαθούν να ενσωματώσουν τη βιωσιμότητα στις συλλογές τους. Κάποιες, για παράδειγμα, έχουν δημιουργήσει σειρές που περιλαμβάνουν ρούχα κατασκευασμένα από ανακυκλωμένα ή βιώσιμα υλικά. Ωστόσο, η πραγματική αξία αυτών των προσπαθειών αμφισβητείται συνεχώς από τους επικριτές της βιομηχανίας, οι οποίοι επισημαίνουν ότι το ποσοστό των βιώσιμων προϊόντων στις μεγάλες συλλογές είναι ελάχιστο και ότι, στην πραγματικότητα, η συνεχής παραγωγή ρούχων παραμένει το ίδιο ρυπογόνα και σπάταλη.

Είναι γεγονός ότι τα «πράσινα» ή «ανακυκλωμένα» ρούχα από μεγάλες εταιρείες δείχνουν μια επιφανειακή πρόοδο, αλλά δεν θίγουν ποτέ τον πυρήνα του προβλήματος: την υπερκατανάλωση και τη φρενήρη ταχύτητα της μόδας.

Αν σκεφτούμε το παράδειγμα των ανακυκλωμένων ρούχων, τίθεται το ερώτημα: Πόσα πραγματικά βιώσιμα είναι τα ρούχα που αγοράζουμε από σειρές βιώσιμων προϊόντων, όταν οι αριθμοί της παραγωγής παραμένουν τεράστιοι και η ταχύτητα της μόδας δεν μειώνεται; Πόσο επιβαρύνουν πραγματικά το περιβάλλον τα ρούχα που αγοράζουμε και φοράμε για λίγους μήνες, πριν τα πετάξουμε ή τα αντικαταστήσουμε με καινούργια;

Η αλήθεια στην κατανάλωση: Η πραγματική επανάσταση

Κι ενώ είναι αλήθεια ότι η βιομηχανία της μόδας έχει κάνει κάποια βήματα προς τη βιωσιμότητα, η αλλαγή είναι εξαιρετικά αργή. Όταν μια εταιρεία παραμένει επικεντρωμένη στη μαζική παραγωγή, το ζήτημα δεν είναι απλώς ποια υλικά χρησιμοποιούνται, αλλά και το πώς διαμορφώνεται η κουλτούρα της συνεχούς κατανάλωσης. Στο τέλος της ημέρας, η γρήγορη μόδα είναι μια φιλοσοφία, όχι απλώς ένα επιχειρηματικό μοντέλο.

Αν θέλεις να επαναστατήσεις, η αλλαγή δεν μπορεί να είναι μόνο η επιλογή βιώσιμων ρούχων μέσα σε έναν κύκλο υπερκατανάλωσης. Η πραγματική επανάσταση είναι να αναγνωρίσεις ότι η μόδα δεν είναι απλώς ένα καταναλωτικό αγαθό, αλλά μια ιδέα που αναπαράγεται διαρκώς. Όσο συνεχίζουμε να αγοράζουμε χωρίς σκέψη, η «επανάσταση» θα παραμένει μόνο στις ετικέτες των προϊόντων.

Η αλλαγή ξεκινά με το να σταματήσουμε να βλέπουμε τη μόδα ως κάτι που αντικαθίσταται συνεχώς και να υιοθετήσουμε έναν πιο συνειδητό τρόπο ζωής. Λιγότερα ρούχα, καλύτερη ποιότητα, και υποστήριξη μικρότερων και ηθικών επιχειρήσεων που δεν παίζουν το ίδιο παιχνίδι με τις μεγάλες αλυσίδες.

Συμπέρασμα: Μπορείς να είσαι επαναστάτης και να ψωνίζεις από Fast Fashion;

Αν θέλεις να είσαι πραγματικός επαναστάτης, δεν μπορείς να συμβιβάζεσαι με τον ίδιο κύκλο υπερκατανάλωσης. Η μόδα θα παραμείνει ανώδυνη και εφήμερη, όσο εμείς συνεχίζουμε να την αντικαθιστούμε διαρκώς. Αν θέλουμε πραγματική αλλαγή, τότε πρέπει να απορρίψουμε το μοντέλο του fast fashion και να σκεφτούμε την κατανάλωση μέσα από νέες συνειδητοποιημένες προσεγγίσεις.