Μεγάλο αφιέρωμα στη Μικρά Ασία από το Λ. Χριστοδούλου: Ο Ελληνικός στρατός επεκτείνει την κυριαρχία του. Το Αϊδίνι. (Β’ Μέρος)

Η συνέχεια του μεγάλου αφιερώματος στη Μικρά Ασία που μπορείτε να βρείτε κάθε εβδομάδα με τον Χ-τύπο από τον Πρόεδρο του ΚΕ.ΜΙ.ΠΟ. Νέας Ιωνίας και της Ένωσης Σπάρτης Μικράς Ασίας, Λουκά Χριστοδούλου

Και ενώ συνεχίζονται οι προετοιμασίες για την κατάληψη του Αϊδινίου, άλλα τμήματα του ελληνικού στρατού καταλαμβάνουν στις 9 Μαΐου το Βαϊνδήρι, στις 17 Μαΐου τα Θείρα και στις 19 Μαΐου το Οδεμήσι.

Μετά την επέκταση της ελληνικής κατοχής στην κοιλάδα του Καϋστρου και του Έρμου έγινε προέλαση του στρατού προς την κοιλάδα του Μαιάνδρου. Μετά από απόφαση του Έλληνα Πρωθυπουργού, και σύμφωνο γνώμη του Ύπατου Αρμοστή Σμύρνης Αριστ. Στεργιάδη και του αντιπροσώπου του Βρετανού Ναυάρχου Κάλθροπ αποφασίζεται η κατάληψη του Αϊδινίου που πραγματοποιείται άνευ επεισοδίων στις 14 Μαΐου με τους άτακτους και τον Τούρκικο στρατό να αποσύρονται εγκαίρως.

Στις 6 Ιουνίου 1919, ο Ελ. Βενιζέλος αποστέλλει από το Παρίσι το υπ’ αριθ. 5978 τηλεγράφημα στον Ύπατο Αρμοστή Αρ. Στεργιάδη, το οποίο έμελλε να ήταν και «προφητικό»:

Δια ετέρου τηλεγραφήματος εξουσιοδοτώ υμάς εγκαταλείψετε Ναζλή αλλά με λύπην μου βλέπω ότι στρατιωτική ημών διοίκησις σκέπτεται περί εκκενώσεως και Αϊδινίου. Εφιστώ την προσοχήν επί σπουδαιότητος διατηρήσεως κατοχής Αϊδινίου. Εγκατάλειψις αυτού δύναται φέρη ως αποτέλεσμα υπαγωγήν κοιλάδας Μαιάνδρου εις Ιταλικήν επιρροήν. Δια τούτο παρακαλώ να ληφθώσι αναγκαία μέτρα προς ενίσχυσιν και οχύρωσιν εν ανάγκη Αϊδινίου ελπίζω άλλως τε Αντιστράτηγος Παρασκευόπουλος να αποστείλη ζητηθείσαν υπό στρατηγού Νίδερ 13η Μεραρχίαν.

Περί τα μέσα Ιουνίου όμως παρατηρούνται τουρκικές συγκεντρώσεις πέριξ του Αϊδινίου, ενώ αναθάρρησαν οι άμαχοι Τούρκοι κάτοικοι του Αϊδινίου λόγω της μετριοπαθούς και ανεκτικής συμπεριφοράς των ελληνικών αρχών όσον αφορά την λογοκρισία, τις μεταφορές, τις επικοινωνίες και την κίνηση των κατοίκων.

Στις 17 Ιουνίου το Τουρκικό πυροβολικό βάλλει κατά του Αϊδινίου και αρχίζουν οι μάχες σώμα με σώμα. Σε βοήθεια του ελληνικού στρατού βρίσκονται οι 3 προσκοπικές ομάδες με 31 προσκόπους οι οποίοι βοηθούν τα μέγιστα. Σε λίγο από κακή στρατιωτική διαχείριση, εισέρχονται στη πόλη άτακτοι Τούρκοι οι οποίοι σπείρουν τον όλεθρο στον άμαχο ελληνικό πληθυσμό. Δεκάδες νεκροί και τραυματίες. Συλλαμβάνονται όσοι πρόσκοποι δεν σκοτώθηκαν ή τραυματίστηκαν και οι Τούρκοι «δείχνουν τον χαρακτήρα τους»:

Όσοι εκ των προσκόπων δεν εφονεύθησαν ή δεν εσφάγησαν καθ’ όν χρόνον προσέφερον τας υπηρεσίας των, συνελήφθησαν και ωδηγήθησαν έξωθι και ανατολικώς της πόλεως, παρά τον Εύδωνα ποταμόν. Εκεί ο τοπικός Έφορος καλείται να απαρνηθή τον Εθνισμόν του με αντάλλαγμα την ζωήν αυτού του ιδίου και των προσκόπων του. Η απάντησίς του ήτο: «Ζήτω η Ελλάς». Επί τω ακούσματι αυτώ, οι τσέτες επετέθησαν με μανίαν και αγριότητα εξωρύξαντες τον ένα των οφθαλμών του, καθ΄ όν χρόνον προσεκάλουν αυτόν εκ νέου να εξομώση. «Ζήτω η Ελλάς» ήτο η εκ νέου απάντησις του ιδίου, επαναληφθείσα στεντορεία τη φωνή υφ’ όλων των προσκόπων. Το τι επακολούθησε είναι αδύνατον να περιγραφή. Ο Ν. Αυγερίδης τεμαχίζεται, ο Φιλοκτήτης Αργυράκης κυριολεκτικώς γδέρεται, ο Μ. Βεϊνόγλου αποκεφαλίζεται, όλοι οι άλλοι πρόσκοποι λογχίζονται και κατακρεουργούνται κατά τον πλέον σκληρόν και απάνθρωπον τρόπον, ως άλλοι μάρτυρες της Χριστιανικής Θρησκείας, παρέχοντες ούτω φωτεινόν παράδειγμα εις τας επερχομένας γενεάς.

Τα γεγονότα θορύβησαν την πολιτική και στρατιωτική ηγεσία, η οποία προετοιμάζει την αντεπίθεσή της. Πράγματι το βράδυ της 19ης Ιουνίου 1919, ο ελληνικός στρατός ανακαταλαμβάνει το Αϊδίνι. Η πόλη ήταν έρημη από κατοίκους, σχεδόν εξ ολοκλήρου πυρπολημένη, εκτός από ένα μικρό τμήμα της τουρκικής συνοικίας.…

Ο Διοικητής του Α΄ Σώματος Στρατού στρατηγός Νίδερ, ενημερώνει σε αναφορά του, στις 21 Ιουνίου 1919:

Τμήματα τοῦ Τουρκικοῦ στρατοῦ μετά στιφῶν ἀτάκτων, εἰσορμήσαντα εἰς τήν πόλιν μετά την ἀποχώρησιν τοῦ Ἑλληνικοῦ στρατοῦ, τῇ συμπράξει καί τοῦ ἐντόπιου Τουρκικοῦ πληθυσμοῦ, ἐπεδόθησαν εἰς λεηλασίας, ληστείας, βιασμούς γυναικῶν, σφαγάς καί πυρπολήσεις. Ἐκ τῶν 7.500 κατοίκων τῆς πόλεως καί 3.500 προσφύγων τῶν πέριξ χωρίων, μόνον 4.500 ἀνευρέθησαν. Οἱ λοιποί ἐσφάγησαν κατά τόν ἀγριώτερον τρόπον, ἐκάησαν ἤ ἀπήχθησαν ὡς ὅμηροι εἰς τό ἐσωτερικόν. Μεταξύ τῶν σφαγέντων περιελαμβάνοντο και οι νέοι οἱ ἀποτελοῦντες τό Σῶμα τῶν Ἑλλήνων προσκόπων οἱ ὁποῖοι ἐσφάγησαν διότι δέν ἠθέλησαν να ἀπαρνηθῶσι την Ἑλληνικήν Πατρίδα.

Εἰς διάφορα σημεῖα εὑρέθη σημαντικός ἀριθμός ἠκρωτηριασμένων πτωμάτων ἀνδρῶν καί γυναικοπαίδων. Τήν ἑπομένην ἐτάφησαν μερίμνῃ τοῦ φρουραρχείου, 125 ἄνδρες, 92 γυναῖκες καί 54 παιδία.

Ο παραλογισμός του πολέμου…………

Την ίδια ημέρα, φάλαγγα του ελληνικού στρατού με επικεφαλής τον Γεώργ. Κονδύλη, προέβη σε εκκαθάριση των περιοχών γύρω από το Αϊδίνι, διασπώντας τις Ιταλικές γραμμές πίσω από τις οποίες οι Τούρκοι είχαν καταφύγει.