Ασφάλεια στο διαδίκτυο: Τι πρέπει να προσέχουν γονείς και παιδιά – Συμβουλές από τον Μ. Σφακιανάκη

Τον κώδωνα του κινδύνου για τη δράση των παιδόφιλων και παιδεραστών στο διαδίκτυο κρούει με συνέντευξή του στον «Χ-τύπο», ο ιδρυτής του διεθνούς Ινστιτούτου για την Κυβερνοασφάλεια.

Ο Μανώλης Σφακιανάκης μιλάει ανοικτά για το πώς προσεγγίζουν μικρά παιδιά για να εκμεταλλευτούν την αθωότητα τους και δίνει συμβουλές στους γονείς.

Τι εννοούμε όταν αναφερόμαστε σε υποθέσεις σεξουαλικής κακοποίησης ανήλικου;
“Σεξουαλική κακοποίηση ανήλικου είναι ο οποιοσδήποτε τύπος επαφής ενός ενήλικου με ένα παιδί που έχει στόχο την σεξουαλική ικανοποίηση του ίδιου του ενήλικα, ο οποίος έχει πάντα την αποκλειστική ευθύνη αυτής της πράξης.”

Τι πρέπει να μας προβληματίσει στη συμπεριφορά ενός παιδιού για να υποστηρίξουμε ότι κάτι συμβαίνει;
“Αρχικό και πολύ σημαντικό, η απότομη αλλαγή στάσης και συμπεριφοράς του παιδιού, δηλαδή να φοβάται πρόσωπα και μέρη που πιο πριν όχι μόνο δεν φοβόταν αλλά χαιρόταν να βλέπει και να πηγαίνει, αντίστοιχα. Επίσης, να ζωγραφίζει θέματα που να εμπεριέχουν σεξουαλικό και ακατάλληλο περιεχόμενο, να προσπαθεί να πει κάτι αλλά να σταματάει με το που εμφανίζεται κάποιος ενήλικος ή ακόμα και να μιλάει πολύ συχνά για κάποιον ενήλικα που στο παρελθόν δεν μιλούσε. Επίσης προσοχή στα σκισμένα ή λερωμένα ρούχα καθώς είναι δείκτης επικινδυνότητας, όπως και το να έχει χρήματα ή καινούρια αντικείμενα (π.χ ρούχα, παπούτσια) που δεν μπορεί να δικαιολογήσει πως τα βρήκε. Τέλος, στις περισσότερες περιπτώσεις το παιδί που έχει δεχτεί σεξουαλική κακοποίηση εμφανίζει, ξαφνικά και πολύ έντονα, προβλήματα στον ύπνο με την εμφάνιση των εφιαλτών.”

«Οι γονείς να συζητούν καθημερινά με τα παιδιά τους, να τα ενημερώνουν και να τα καθοδηγούν με ασφάλεια»

Πώς μπορεί ένα παιδί να ξεχωρίσει το δώρο από τη δωροδοκία;
“Το παιδί είναι σημαντικό να ξεχωρίσει τη διαφορά του «δώρου» και της «δωροδοκίας» καθώς εκεί υπάρχει η λεγόμενη ‘‘κόκκινη γραμμή’’. Αρχικά, το δώρο στο κάνει κάποιος όταν σε αγαπάει και σε νοιάζεται πραγματικά. Σε αντίθεση με την δωροδοκία όπου κάποιος σου δίνει κάτι ή σε αφήνει να κάνεις κάτι ζητώντας όμως αντάλλαγμα γι’ αυτό. Επίσης, όταν ένας ενήλικας κάνει συνεχώς δώρα σε ένα παιδί τα οποία πολλές φορές τα δίνει και κρυφά από τους γονείς, το παιδί οφείλει να κρατάει μία επιφύλαξη και να κρατάει μια απόσταση καθώς δεν γνωρίζει τις ακριβείς προθέσεις του ενήλικα. Ο ενήλικας αυτός αποσκοπεί στην εμπιστοσύνη του παιδιού μέσα από την προσφορά των δώρων και στο να «υποχρεώσει» το παιδί με τα τόσα δώρα. Εάν κάθε φορά που ο ενήλικας αυτός μετά από κάθε δώρο ζητάει στο παιδί να κάνει και κάτι, τότε αυτό θα πρέπει να του κινήσει τις υποψίες και να το αναφέρει άμεσα στους γονείς του. Επομένως, το παιδί θα πρέπει να δέχεται μόνο τα «αληθινά» δώρα, εκείνα που δεν κρύβουν κάτι άλλο από πίσω.”

Τι πρέπει να κάνουμε για να είναι τα παιδιά μας ασφαλή όταν βρίσκονται στο διαδίκτυο;
“Τα παιδιά πρέπει να κάνουν σωστή και ασφαλή χρήση του Διαδικτύου καθώς οι κίνδυνοι που ενέχει είναι πολλοί και διάφοροι. Αρχικά, το πιο βασικό και σημαντικό, για την προστασία των παιδιών, είναι οι γονείς να ενημερώνουν και να καθοδηγούν το παιδί μέσα από καθημερινές συζητήσεις διασφαλίζοντας έτσι και την εμπιστοσύνη που θα πρέπει να υπάρχει μεταξύ τους. Ύστερα, καλό θα ήταν να γίνει εγκατάσταση ενός λογισμικού με καθημερινή αυτόματη ενημέρωση για την ασφαλή πλοήγηση του Διαδικτύου αλλά και για την προστασία από ιούς. Επιπρόσθετα, σημαντικό είναι να γίνεται έλεγχος πρόσβασης σε σελίδες του Διαδικτύου μέσω parental control, ενός ειδικού λογισμικού που οι γονείς θα μπορούν να ελέγχουν με τρόπο τα παιδιά τους και επίσης, θα πρέπει να υπάρχει αυστηρός περιορισμός του χρόνου που το παιδί θα αφιερώνει μπροστά στην οθόνη του υπολογιστή.”

Ποιες είναι οι συμβουλές που θα δίνατε σε γονείς και παιδιά;
“Οι συμβουλές που θα έδινα στους γονείς είναι:
Αρχικά, να επικοινωνούν καθημερινά με τα παιδιά τους και να τα καθοδηγούν αναλόγως, για το τι να προσέχουν στο Διαδίκτυο και τι να αποφεύγουν τα παιδιά. Επίσης, οι γονείς οφείλουν να τα ελέγχουν με τρόπο πάντα, καθώς μπορεί πολύ εύκολα να ξεφύγει η κατάσταση.
Οι συμβουλές προς τα παιδιά είναι:
Να εμπιστεύονται τους γονείς τους σε καθετί που τους προβληματίζει, να μην δέχονται αιτήματα φιλίας από άγνωστα προφίλ και να μην συνομιλούν με ανθρώπους που δεν γνωρίζουν. Ποτέ να μην μοιράζονται προσωπικά δεδομένα και να μην ανεβάζουν προσωπικές φωτογραφίες στο Διαδίκτυο. Ακόμη, μεγάλη προσοχή στα Διαδικτυακά παιχνίδια καθώς μέσα από αυτά αρκετοί επιτήδειοι προσεγγίζουν τα παιδιά με στόχο διάφορες δοκιμασίες, υποκινώντας τα στην αυτοκτονία.”

Που μπορεί να απευθυνθεί ένας γονιός όταν νιώθει ή διαπιστώνει ότι το παιδί του αντιμετωπίζει πρόβλημα;
“Αρχικά, είναι σημαντικό οι γονείς να συζητούν καθημερινά με τα παιδιά τους, να τα ενημερώνουν και να τα καθοδηγούν με ασφάλεια. Το παιδί πρέπει να εμπιστεύεται τον γονέα για το οτιδήποτε του συμβαίνει και να νιώθει ότι έχει κάποιον για στήριγμα. Εάν όμως, ο γονιός διαπιστώσει ότι το παιδί του αντιμετωπίζει κάποιο πρόβλημα, δεν μπορεί να το διαχειριστεί και θεωρεί ότι χρειάζεται κάποιου είδους βοήθεια καλό θα ήταν να απευθυνθεί σε κάποιον ειδικό για βοήθεια και στήριξη. Δεν χρειάζεται να επικρατήσει πανικός, άγχος και φόβος παρά μόνο ηρεμία και ψυχραιμία, ώστε ο γονέας να προβεί στις σωστές ενέργειες και προπάντων να μην πανικοβάλει το παιδί.”