Μήνυση των Δημάρχων Γλυφάδας και Αλίμου για τη θαλάσσια ρύπανση

Ο Δήμαρχος Γλυφάδας, Γιώργος Παπανικολάου και ο Δήμαρχος Αλίμου, Ανδρέας Κονδύλης κατέθεσαν σήμερα από κοινού ενώπιον του Εισαγγελέα Πλημμελειοδικών Αθηνών μηνυτήρια αναφορά κατά παντός υπευθύνου σχετικά με τη θαλάσσια ρύπανση και όλες τις προεκτάσεις της.

[Επισυνάπτονται φωτογραφίες από την επιχείρηση καθαρισμού των ακτών της Γλυφάδας με τη συνδρομή της δημοτικής αρχής]

Το πλήρες κείμενο της μηνυτήριας αναφοράς είναι το ακόλουθο:

Αξιότιμε κε Εισαγγελεύ,

Όπως ενημερωθήκαμε από τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, στις 2:45 τα ξημερώματα της Κυριακής, 10.09.2017, βυθίστηκε, ενώ ήταν αγκυροβολημένο, νοτιοδυτικά της νησίδας Αταλάντης, στον Σαρωνικό Κόλπο, το δεξαμενόπλοιο «ΑΓ.ΖΩΝΗ ΙΙ», κατασκευής έτους 1972, με χωρητικότητα 3.205 τόνων, ολικό μήκος 92,3 μέτρα και πλάτος 13,7 μέτρα. Κατά το χρόνο της βύθισης το δεξαμενόπλοιο ήταν φορτωμένο με μεγάλη ποσότητα πετρελαίου, το οποίο αμέσως μετά τη βύθιση απελευθερώθηκε στη θάλασσα.
Τα αίτια του ναυαγίου δεν έχουν γίνει γνωστά, ενώ, όπως μάθαμε, το Λιμενικό Σώμα ενημερώθηκε για το συμβάν από παραπλέον φορτηγό πλοίο, το οποίο ανέφερε ότι το «Αγία Ζώνη ΙΙ» είχε πάρει επικίνδυνη κλίση.
Από την πρώτη στιγμή παρατηρήθηκε η εμφάνιση πετρελαιοκηλίδων στο σημείο όπου βυθίστηκε το δεξαμενόπλοιο, ενώ, όπως έγινε γνωστό, το Κεντρικό Λιμεναρχείο Πειραιά ζήτησε άμεσα από την πλοιοκτήτρια εταιρεία του πλοίου να γνωστοποιήσει την ποσότητα καυσίμων που μετέφερε το πλοίο στις δεξαμενές του και να αναθέσει σε εταιρεία αντιρρύπανσης τη διαχείριση του συμβάντος. Παράλληλα, πλωτό σκάφος του λιμενικού που βρέθηκε στην περιοχή πόντισε γύρω από το σημείο του ναυαγίου για προληπτικούς λόγους φράγμα αντιρρύπανσης.
Δυστυχώς, όμως, η διαρροή πετρελαίου στη θάλασσα δεν κατέστη εφικτό -άγνωστο σε εμάς για ποιο λόγο- να περιοριστεί τοπικά στην περιοχή του ναυαγίου, αλλά αντίθετα έχει εξαπλωθεί σε τόσο μεγάλο βαθμό, έχοντας φτάσει μέχρι τις παραλίες της Γλυφάδας, ώστε να είμαστε σήμερα, πέντε (5) ημέρες μετά το ναυάγιο, στη δυσάρεστη θέση να μιλάμε, για μία ανυπολόγιστη περιβαλλοντική ζημιά. Ειδικότερα, τα πετρελαιοειδή που διέρρευσαν τα ξημερώματα της Κυριακής, 10.09.2017, στην ευρύτερη περιοχή της Σαλαμίνας εξαπλώθηκαν εκτός του θαλάσσιου χώρου Σαλαμίνας. Το απόγευμα της Τρίτης, 12.09.2017, η πετρελαιοκηλίδα έφτασε στη Φρεαττύδα και την Πειραϊκή, ενώ το μεσημέρι της Τετάρτης, 13.09.2017, πετρελαιοκηλίδα εμφανίστηκε στον Άγιο Κοσμά. Την ίδια περίπου ώρα μεγάλης έκτασης πετρελαιοκηλίδες έφτασαν και στους Δήμους μας, δημιουργώντας ένα μεγάλης έντασης και σοβαρότητας πρόβλημα εκτεταμένης ρύπανσης και έντονης οσμής σε όλο το παραλιακό μέτωπο των πόλεών μας. Οι Δήμοι μας σε συνεργασία με το Λιμεναρχείο Σαρωνικού ήταν από το πρωί της Τετάρτης, 13.09.2017, και είναι διαρκώς έως και σήμερα σε επαγρύπνηση, ενώ παράλληλα προσπαθούμε υπό τις υποδείξεις και οδηγίες του Λιμενικού Σώματος να συνδράμουμε με όποια μέσα διαθέτουμε στο έργο των αρμόδιων φορέων.
Παρά τις προσπάθειές μας, όμως, το μέγεθος της ζημιάς είναι ανυπολόγιστο δεδομένου ότι οι παραλίες από τη Σαλαμίνα και την Πειραϊκή έως τον Άγιο Κοσμά και τη Γλυφάδα έχουν γίνει κατάμαυρες, με αποτέλεσμα να έχει επηρεαστεί ανεπανόρθωτα η οικονομική και εμπορική δραστηριότητα (καταστήματα, ξενοδοχεία, αλιείς) και να έχουν αποκλειστεί από τις παραλίες οι λουόμενοι και οι επισκέπτες. Στην Γλυφάδα, ειδικά κατά τη φετινή περίοδο τις παραλίες επισκέφτηκαν εκατοντάδες χιλιάδες κόσμου, καθότι φέτος για πρώτη φορά μία παραλία της πόλης βραβεύτηκε για την εξαιρετική ποιότητα των υδάτων της με τη γαλάζια σημαία, διάκριση η οποία όμως πλέον έχει καταστεί άνευ σημασίας. Επίσης, σημαντικά έχουν πληγεί οι δραστηριότητες των παράκτιων αλιέων της πόλης, οι οποίοι πρέπει να αναζητήσουν προσωρινά άλλες περιοχές για την ανάπτυξη της δραστηριότητάς τους. Εξάλλου, η δραστηριότητα παράκτιων Καταστημάτων Υγειονομικού Ενδιαφέροντος και ξενοδοχείων παρουσιάζει πρωτόγνωρη κάμψη. Σημαντική επιβάρυνση έχουν επιπλέον υποστεί οι εγκαταστάσεις του Αθλητικού Ναυτικού Ομίλου Γλυφάδας (ΑΝΟΓ), ο οποίος φιλοξενεί στις αθλητικές του εγκαταστάσεις ένα μεγάλο αριθμό αθλουμένων, αλλά και οι εγκαταστάσεις για την προστασία της θαλάσσιας χελώνας που βρίσκονται στην 3η μαρίνα της Γλυφάδας. Ζημιά έχουν υποστεί και άλλες δημόσιες και δημοτικές υποδομές που βρίσκονται στην παραλία, όπως επί παραδείγματι, η ειδική υποδομή που έχει τοποθετήσει ο Δήμος Γλυφάδας στην παραλία που διευκολύνει στην είσοδο στη θάλασσα ατόμων με αναπηρία (sea-track). Στον Άλιμο, ενδεικτικά, αναφέρουμε ότι το πετρέλαιο έχει καλύψει ακόμη και τις αθλητικές εγκαταστάσεις του Αθλητικού Συλλόγου Ε.Ν.Ο.Α., όπου προπονούνται πολλές δεκάδες παιδιών και αθλητών, καθώς και Ολυμπιονίκες του ναυταθλητισμού. Την ίδια στιγμή, τόσο οι Δήμοι μας όσο και το Λιμενικό Σώμα καλούμε τους πολίτες να μην πλησιάζουν στις παραλίες, διότι υπάρχει κίνδυνος μολύνσεων ή έκτακτων περιστατικών υγείας λόγω των οσμών και των αναθυμιάσεων, οι οποίες γίνονται αισθητές ακόμα και σε απόσταση ενός χιλιομέτρου από τις ακτές.
Σε κάθε περίπτωση πρέπει να σημειωθεί ότι ο χειρισμός της συγκεκριμένης κρίσης εγείρει επιπλέον ερωτήματα αναφορικά με πράξεις ή παραλείψεις στελεχών της κρατικής μηχανής ή και ιδιωτών οι οποίοι εκλήθησαν να διαχειριστούν την κατάσταση και να πετύχουν την αποτροπή της επέκτασης της ρύπανσης των υδάτων, πράξεις και παραλείψεις οι οποίες πρέπει να διερευνηθούν, δεδομένου του ότι η επέκταση της ρύπανσης σε μία τεράστια γεωγραφικά περιοχή καταδεικνύει ότι δεν ελήφθησαν τα αναγκαία μέτρα για την αποτροπή -ή έστω τον περιορισμό- της ρύπανσης. Χαρακτηριστικά αναφέρουμε ότι μολονότι είχαν δημιουργηθεί πετρελαιοκηλίδες εξαιτίας της βύθισης του πλοίου «Αγία Ζώνη ΙΙ» ήδη από την Κυριακή, και παρά το γεγονός ότι οι πετρελαιοκηλίδες αυτές κατευθύνονταν προς τα νότια παράλια της Αττικής λόγω των ανέμων και των θαλασσίων ρευμάτων, οι Δήμοι μας ενημερώθηκαν για την ανάγκη λήψης μέτρων και συνδρομής στην προσπάθεια περιορισμού της ρύπανσης μόλις το πρωί της Τετάρτης 13.07.2017, δηλαδή τέσσερις ολόκληρες ημέρες μετά την βύθιση του δεξαμενόπλοιου.
Αποτέλεσμα των ανωτέρω αναφερόμενων πράξεων και παραλείψεων είναι η ανυπολόγιστη περιβαλλοντική ζημιά που υπέστη ολόκληρος ο Σαρωνικός, από τη Σαλαμίνα μέχρι τα νότια παράλια της Αττικής, εξαιτίας της διαρροής πετρελαίου στο σημείο της βύθισης και της μεταφοράς του σε μία τεράστια γεωγραφική περιοχή. Ειδικότερα και το παραλιακό μέτωπο των πόλεών μας έχει υποστεί ανυπολόγιστη ζημιά, καθώς σήμερα, έξι μέρες μετά τη βύθιση του δεξαμενόπλοιου κοντά στη Σαλαμίνα, υπάρχουν ακόμα στις παραλίες μας μεγάλες ποσότητες πετρελαίου, τις οποίες αντλούμε από τη θάλασσα και καθαρίζουμε από την ακτή. Περαιτέρω έχει πληγεί καίρια η εμπορική και εν γένει οικονομική δραστηριότητα (π.χ. παραλιακά καταστήματα, αλιείς κλπ), ενώ στην ουσία έχει καταστεί απαγορευτική η επίσκεψη των κατοίκων και των επισκεπτών των πόλεών μας στη θάλασσα ή στα παραθαλάσσια καταστήματα και ξενοδοχεία, ο περίπατος στην παραλία, όπως και το μπάνιο των λουομένων. Η ζημιά δε που έχουν υποστεί οι παραλίες μας, δυστυχώς, είναι πολύ δύσκολο να αποκατασταθεί σε σύντομο χρονικό διάστημα, όπως δύσκολο είναι να αποκατασταθεί και ο ψυχολογικός φόρτος, όλων όσων κατοικούν στις πόλεις μας και οι οποίοι έχουν γίνει μάρτυρες της άνευ προηγουμένου περιβαλλοντικής ρύπανσης.

Ε π ε ι δ ή κατά το άρθρο 13 του κωδικοποιημένου νόμου 743/1977 «Περί προστασίας του θαλασσίου περιβάλλοντος και ρυθμίσεως συναφών θεμάτων», που εξακολουθεί να ισχύει, ως ειδικός, κατά το άρθρο 32 παρ. 1 του Ν. 1650/1986 (ΑΠ 247/2000), οι παραβάτες του παρόντος Νόμου αυτού, της «Διεθνούς Σύμβασης του 1973 για την πρόληψη ρύπανσης της θάλασσας» και των Προεδρικών Διαταγμάτων και Υπουργικών Αποφάσεων που εκδίδονται σε εκτέλεση αυτών τιμωρούνται ποινικά: (i) Αυτοί που με πρόθεση προκαλούν σοβαρή ρύπανση με φυλάκιση τουλάχιστον τριών (3) μηνών. Αν από την πράξη μπορεί να προκύψει κίνδυνος ζημίας ή βλάβης σε πρόσωπα ή πράγματα, τιμωρούνται με φυλάκιση τουλάχιστον ενός (1) έτους, (ii) Αυτοί που από αμέλεια γίνονται υπαίτιοι των παραπάνω πράξεων τιμωρούνται με φυλάκιση. Αυτοί μπορούν να απαλλάσσονται από κάθε ποινή, αν με δική τους πρωτοβουλία εξουδετερώσουν τη ρύπανση ή αποτρέψουν κάθε βλάβη ή ζημία που μπορεί να επέλθει ή αν με γρήγορη αναγγελία προς τις Αρχές συντελέσουν στην εξουδετέρωση της ρύπανσης, καταβάλλοντας ταυτόχρονα και τις συναφείς δαπάνες.
Ε π ε ι δ ή, εξάλλου, στο άρθρο 11 του ως άνω νόμου ορίζονται τα εξής: «1. Σε περίπτωση ρύπανσης ή πιθανού κινδύνου πρόκλησης αυτής, ο πλοίαρχος και ο εκπρόσωπος του πλοίου, ο προϊστάμενος ή διευθυντής της εγκατάστασης, καθώς και οι τυχόν εντεταλμένοι υποχρεούνται να αναφέρουν αμέσως το περιστατικό στην αρμόδια Λιμενική Αρχή ή στο Υπουργείο και να λάβουν άμεσα κάθε πρόσφορο μέτρο για την αποτροπή, περιορισμό και αντιμετώπιση της ρύπανσης, ενεργώντας σύμφωνα με τα υφιστάμενα σχέδια αντιμετώπισης της ρύπανσης. Σε περίπτωση που για οποιοδήποτε λόγο αυτός που προκάλεσε τη ρύπανση, οι συνυπεύθυνοι και οι τυχόν εντεταλμένοι αδυνατούν να λάβουν τα αναγκαία μέτρα στην έκταση που απαιτείται, υποχρεούνται να αναθέτουν αμέσως τις εργασίες αυτές σε αναγνωρισμένες επιχειρήσεις αντιμετώπισης της ρύπανσης, ευθυνόμενοι επιπρόσθετα για τις συνέπειες κάθε καθυστέρησης….».
Ε π ε ι δ ή στο άρθρο 12 του ίδιου νόμου ορίζεται ότι «1. Για την αποκατάσταση ζημιών που έχουν προκληθεί από ρύπανση, καθώς και για τις δαπάνες που έχουν γίνει για την αποτροπή ή την εξουδετέρωση αυτής, υπεύθυνος είναι αυτός που προκάλεσε υπαίτια τη ρύπανση και μαζί με αυτόν ευθύνονται σε ολόκληρο και οι παρακάτω: (α) Για πλοία και δεξαμενόπλοια, ο πλοίαρχος, ο πλοιοκτήτης, ο εφοπλιστής, ο διαχειριστής του πλοίου στην Ελλάδα και για πλοία και δεξαμενόπλοια που ανήκουν σε Ανώνυμες Εταιρείες και ο Πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου καθώς και ο Διευθύνων Σύμβουλος αυτής….».
Ε π ε ι δ ή κατά το άρθρο 1 εδάφιο ι’ «Πετρέλαιο» είναι κάθε τύπος πετρελαίου που περιλαμβάνει αργό πετρέλαιο, πετρέλαιο εξωτερικής καύσης, στερεά πετρελαιοειδή κατάλοιπα, πετρελαιοειδή απορρίμματα και προϊόντα απόσταξης, καθώς και κάθε άλλος τύπος που, άσχετα από τη σύνθεση του, χαρακτηρίζεται ειδικά από τη Σύμβαση ως πετρέλαιο, κατά το εδάφιο ια’ «Πετρελαιοειδές μίγμα» είναι κάθε μίγμα που περιέχει πετρέλαιο όπως αυτό προσδιορίζεται από τον παρόντα και τη Σύμβαση και κατά το εδάφιο ιδ’ «Ρύπανση» είναι η παρουσία στη θάλασσα κάθε ουσίας, η οποία αλλοιώνει τη φυσική κατάσταση του θαλασσινού νερού ή το καθιστά επιβλαβές στην υγεία του ανθρώπου ή στην πανίδα και χλωρίδα των βυθών και γενικά ακατάλληλο για τις προβλεπόμενες κατά περίπτωση χρήσεις του.
Ε π ε ι δ ή το πότε η ρύπανση είναι σοβαρή εξαρτάται από τις ιδιαίτερες συνθήκες της συγκεκριμένης περιπτώσεως και οπωσδήποτε είναι σοβαρή όταν απ’ αυτή μπορεί να προκύψει κίνδυνος ζημίας ή βλάβης σε πρόσωπα ή πράγματα (ΑΠ 515/2016).
Ε π ε ι δ ή εν προκειμένω από τη βύθιση του δεξαμενόπλοιου «Αγία Ζώνη ΙΙ» προέκυψε σοβαρή θαλάσσια ρύπανση από πετρελαιοειδή που διέρρευσαν από το δεξαμενόπλοιο που βυθίστηκε, σύμφωνα με τις ανωτέρω αναφερθείσες ποινικές διατάξεις. Η σοβαρότητα της ρύπανσης, κατά την έννοια των διατάξεων, είναι αυταπόδεικτη, καθόσον μετά το συμβάν της βύθισης έχουν εμφανιστεί πετρελαιοκηλίδες σε έναν εξαιρετικά εκτεταμένο θαλάσσιο χώρο, μεταξύ της νήσου Σαλαμίνας και της Γλυφάδας, οι ακτές των περιοχών στις οποίες έχουν εμφανιστεί οι πετρελαιοκηλίδες έχουν γίνει κατάμαυρες, η οσμή και οι αναθυμιάσεις των πετρελαιοειδών έχουν καταστήσει αφόρητη και την απλή παρουσία κοντά στις ακτές, ενώ ήδη σήμερα ένας μεγάλος αριθμός ανθρώπων εργάζονται για τον καθαρισμό των ακτών.
Ε π ε ι δ ή εξ όσων έχουν γίνει γνωστά δεν είναι σαφές αν οι υπαίτιοι της πρόκλησης της ρύπανσης προέβησαν αμέσως στις κατά Νόμο απαιτούμενες ενέργειες ενημέρωσης των Αρχών και αντιμετώπισής της, είτε διά ιδίων μέσων είτε με άμεση ανάθεση του αποκλεισμού της διαρροής σε ειδικό πιστοποιημένο φορέα διαθέτοντα κατάλληλη τεχνολογία και τεχνογνωσία για την αντιμετώπιση της ρύπανσης.
Ε π ε ι δ ή η προκληθείσα ρύπανση οφείλεται, αν όχι σε δόλο, σε κάθε περίπτωση σε εγκληματική αμέλεια των κατά Νόμο υπευθύνων προσώπων (πλοίαρχος, πλοιοκτήτης, εφοπλιστής, διαχειριστής του πλοίου στην Ελλάδα, Πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου ιδιοκτήτριας Ανώνυμης Εταιρείας ή/και ο Διευθύνων Σύμβουλος αυτής).
Ε π ε ι δ ή περαιτέρω ευθύνες θα πρέπει να αναζητηθούν σε όσα εντεταλμένα για τον περιορισμό της ρύπανσης πρόσωπα επιλήφθηκαν του συμβάντος (ενδεικτικά κρατικοί υπάλληλοι επιφορτισμένοι με το έργο του περιορισμού της ρύπανσης, πρόσωπα προστηθέντα από ιδιωτικές εταιρείες που ανέλαβαν τη διαχείριση της κατάστασης κλπ), προκειμένου να διαπιστωθεί αν έπραξαν κάθε τι πρόσφορο και αναγκαίο για τον περιορισμό της εξάπλωσης της ρύπανσης σε τόσο μεγάλη χωρικά έκταση, και ειδικότερα αν έλαβαν άμεσα κάθε πρόσφορο μέτρο για την αποτροπή, περιορισμό και αντιμετώπιση της ρύπανσης, ενεργώντας σύμφωνα με τα υφιστάμενα σχέδια αντιμετώπισής της και αν εν γένει έλαβαν όλα τα αναγκαία μέτρα στην έκταση που απαιτείται ή αν υπαίτια παρέλειψαν να προβούν σε ενέργειες, οι οποίες θα μπορούσαν να είχαν αποτρέψει ή έστω περιορίσει την οικολογική καταστροφή.
Ε π ε ι δ ή ενόψει των ανωτέρω προκύπτουν σαφέστατες ενδείξεις τέλεσης από πλευράς προσώπων, των οποίων την ταυτότητα δεν είμαι σε θέση να καταδείξω, η οποία όμως θα προκύψει από την προανακριτική έρευνα που θα διεξαχθεί, σοβαρότατων αδικημάτων, τα οποία στρέφονται κατά του περιβάλλοντος, της ζωής και της υγείας των πολιτών, της περιουσίας του Ελληνικού Δημοσίου, αλλά και ιδιωτικής περιουσίας πολιτών.

ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ

Και με ρητή επιφύλαξη παντός νόμιμου δικαιώματός μας.

ΖΗΤΑΜΕ την άσκηση της νόμιμης ποινικής δίωξης και την παραδειγματική τιμωρία οποιουδήποτε υπεύθυνου για την τέλεση των αναφερόμενων ανωτέρω ή άλλων ποινικών αδικημάτων, των οποίων η τέλεση θα προκύψει από την ανακριτική ή την εισαγγελική έρευνα.
Προς απόδειξη των ισχυρισμών μου προσάγουμε και επικαλούμαστε, επιφυλασσόμενοι να προσκομίσουμε και να καταθέσουμε και κάθε άλλο έγγραφο που τυχόν μας ζητηθεί, τα κάτωθι:

Ε π ε ι δ ή προσάγω και επικαλούμαι:
1.Φωτογραφίες της θαλάσσιας ρύπανσης των παραλιών της Γλυφάδας,
2.Το από 13.09.2017 σήμα του Λιμεναρχείου Σαρωνικού προς τον Δήμο Γλυφάδας.

Αθήνα, 15 Σεπτεμβρίου 2017
Οι αναφερόμενοι