Μεγάλο αφιέρωμα στη Μικρά Ασία από το Λ. Χριστοδούλου: Ύπατη Αρμοστεία Σμύρνης

Η συνέχεια του μεγάλου αφιερώματος στη Μικρά Ασία που μπορείτε να βρείτε κάθε εβδομάδα με τον Χ-τύπο από τον Πρόεδρο του ΚΕ.ΜΙ.ΠΟ. Νέας Ιωνίας και της Ένωσης Σπάρτης Μικράς Ασίας, Λουκά Χριστοδούλου

Τον ύπατο Αρμοστή Αριστ. Στεργιάδη ερχόμενο στη Σμύρνη στις 2 Μαΐου 1919, συνοδεύουν υπάλληλοι διαφόρων υπηρεσιών των υπουργείων, προκειμένου να στελεχώσουν τις Γραμματείες, που περιλάμβαναν σε πρώτη φάση:

– Γενική Γραμματεία:
α) το Γραφείο του Ύπατου Αρμοστή, β) το Πολιτικό Τμήμα, γ) το Τμήμα Εξωτερικών Υποθέσεων, δ) το Γραφείο Τύπου, ε) το Γραφείο Διεκπεραίωσης Καταχώρησης Αρχείου, στ) το Γραφείο του Γενικού Διοικητικού Επιθεωρητή.

– Διεύθυνση Δικαιοσύνης:
α) το Τμήμα Προσωπικού, β) την Υπηρεσία Διοίκησης Φυλακών Μ. Ασίας, γ) το Μεταφραστικό Γραφείο, δ) το Γραφείο Διεκπεραίωσης Αρχείου.

– Διεύθυνση Εσωτερικών:
α) το Διοικητικό Τμήμα, β) το Τμήμα Τοπικής Διοίκησης, γ) το Τμήμα Δημόσιας Ασφάλειας, δ) το Τμήμα Θρησκευμάτων, ε) το Γραφείο Διεκπεραίωσης Αρχείου, στ) την Υπηρεσία Επιθεώρησης.

– Διεύθυνση Δημόσιας Εκπαίδευσης:
α) το Τμήμα Ανώτατης, Μέσης και Δημοτικής Εκπαίδευσης, β) το Τμήμα Αρχαιοτήτων
γ) το Τμήμα Σχολικής Υγιεινής, δ) το Γραφείο Γενικής Επιθεώρησης, ε) το Γραφείο Διεκπεραίωσης Αρχείου.

– Διεύθυνση Οικονομικών:
α) το Διοικητικό Τμήμα, β) το Τμήμα Έμμεσων Φόρων, γ) το Τμήμα Άμεσων Φόρων, δ) το Τμήμα Δημοσίων Κτημάτων, ε) το τμήμα Διεκπεραίωσης Αρχείου και Εντύπων,
στ) το Τμήμα Γενικού Λογιστηρίου, με ανάλογα τμήματα.

– Διεύθυνση Εθνικής Οικονομίας. Υποδιαιρείτο στην Υποδιεύθυνση Εμπορίου και Βιομηχανίας και στην Υποδιεύθυνση Γεωργίας.
α) Την πρώτη αποτελούσαν τα τμήματα: Εμπορίου, Βιομηχανίας, Εργασίας και Στατιστικής, το Γραφείο Επισιτισμού και το Γραφείο Μεταλλείων.
β) Τη δεύτερη αποτελούσαν τα τμήματα: Γεωργίας, Γεωργικής Οικονομίας, Κτηνιατρικό, Δασών και Τμήμα Διεκπεραίωσης Αρχείου.

– Διεύθυνση Δημοσίων Έργων:
α) το Διοικητικό Τμήμα, β) το Τμήμα Οδοποιίας, Υδραυλικών και Λιμενικών Έργων,
γ) το Αρχιτεκτονικό Τμήμα, δ) Ηλεκτρομηχανολογικό Τμήμα, ε) το Γραφείο Διεκπεραίωσης Αρχείου.

– Διεύθυνση Τ.Τ.Τ.:
α) το Ταχυδρομικό Τμήμα, β) το Τηλεγραφικό και Τηλεφωνικό Τμήμα, γ) το Γραφείο Διεκπεραίωσης Αρχείου.

– Διεύθυνση Δημόσιας Υγείας και Αντιλήψεως:
α) το Τμήμα Δημόσιας Υγείας, β) το Τμήμα Παλιννόστησης Προσφύγων, γ) το Τμήμα Περίθαλψης Επιστράτων, δ) το Τμήμα Φιλανθρωπικών Ιδρυμάτων, Υγιεινής και Αντιλήψεως, ε) το Γραφείο Διεκπεραίωσης Αρχείου.

– Διεύθυνση Μουσουλμανικών Υπηρεσιών:
α) το Τμήμα Ιδρυμάτων, β) το Τμήμα Δικαστικών Υποθέσεων, γ) το Τμήμα Μουσουλμανικής Εκπαίδευσης, δ) το Γραφείο Διεκπεραίωσης.
Στον ζήλο και στην ικανότητα αυτών των ανθρώπων που στελεχώνουν τις εν λόγω γραμματείες, οφείλεται κατά μεγάλο μέρος η λύση των πολυποίκιλων και δυσεπίλυπτων προβλημάτων που αντιμετώπιζε η Ελληνική Διοίκηση Σμύρνης στην άσκηση της διοικητικής εξουσίας.

Όπως σημειώνει ο καθηγητής Κων. Φωτάδης: «..Δεν υπήρχαν μόνο δύσκολα προβλήματα που αφορούσαν στην εμπέδωση της τάξης και της ασφάλειας μέσα σε τέτοιες συνθήκες πολέμου, υπήρχαν και οξύτατατα οικονομικά προβλήματα που έπρεπε να αντιμετωπιστούν: η θέση του ελληνικού νομίσματος στις συναλλαγές και η γενική μελέτη και ο υπολογισμός της μη υπάρχουσας οικονομικής δραστηριότητας της χώρας, βιομηχανικής, εμπορικής, αγροτικής, η μελέτη του εισαγωγικού και εξαγωγικού εμπορίου, το προσφυγικό πρόβλημα, το πρόβλημα των αποζημιώσεων όσων επλήγησαν στα γεγονότα της 2ης Μαΐου 1919 κ.α.».

Οι αποζημιώσεις μάλιστα στους παθόντες της 2ης Μαΐου, έφτασε το ποσόν των 2.000.000 τουρκικών λιρών που κατέβαλε η Αρμοστεία κατόπιν αιτήσεων των παθόντων και αξιολόγησης των αιτήσεων που εξέτασε διεθνής Επιτροπή αποτελούμενη από Έλληνες, Άγγλους, Γάλλο, Ιταλό και Τούρκο.

Μέσα στο ασαφές πλέγμα αρμοδιοτήτων, οι πρόξενοι των «συμμάχων μας» έστειλαν υπόμνημα στους Ύπατους Αρμοστές της Κωνσταντινούπολης, ενδιαφερόμενοι για ασήμαντα πράγματα στο οποίο απάντησε εμπεριστατωμένα με υπόμνημα ο Αριστ. Στεργιάδης και τα κύρια σημεία ήταν:
«…Είναι ακριβές ότι η Υπάτη Αρμοστεία ηναγκάσθη να περιορίση προσωρινώς και δια την μεταβατικήν ταύτην περίοδον την αρμοδιότητά της εν τη ημετέρα περιοχή τουρκικής χωροφυλακής, υποχρεωθείσα να πράξη τούτο χάριν της ασφαλείας του στρατού της κατοχής και της ειρηνικής συμβιώσεως του ελληνικού και μουσουλμανικού στοιχείου, διότι τα πλείστα των οργάνων του Σώματος τούτου αφοσιωμένα εις το νεοτουρκικόν καθεστώς, προσεπάθησαν όπως, αφ’ ενός μεν να αντιδράσωσιν εις την συνδιαλλαγήν του χριστιανικού και μουσουλμανικού στοιχείου, αφ΄ ετέρου δε φιλικώτατα διακείμενοι προς τα εναντίον ημών δρώσας κομιτατικάς οργανώσειις προσεπάθησαν να παράσχωσιν εις αυτάς πάσαν δυνατήν συνδρομήν και να συνεργασθώσιν μετ’ αυτών..

…Παραλείπω την συστηματικώς γενομένη διάδοσιν ψευδών ειδήσεων υπό των οργάνων της τουρκικής χωροφυλακής εναντίον της ημετέρας κατοχής και ήτις δεν είναι δυνατόν παρά να προκαλούν επικίνδυνον ερεθισμόν των πνευμάτων…

…Όσον αφορά εις την άσκησιν της ποινικής δικαιοσύνης υπό των ελληνικών στρατοδικείων, αύτη δικαιολογείται πλήρως εκ του σκοπού της ελληνικής κατοχής και του τόπου, όπου αύτη εκλήθη να δράση. Κυρία αιτία της ελληνικής κατοχής δεν ήτο, ως συνήθως πολεμική τις επιχείρησις επί εχθρικού εδάφους, ούτε εξ άλλου επρόκειτο να δράση η ημετέρα κατοχή εις περιοχήν Κράτους, εις την δικαιοσύνην του οποίου δύναταί τις να έχη απόλυτον εμπιστοσύνην…

Και ο ύπατος Αρμοστής στο ίδιο υπόμνημα, αναλύει τα ζητήματα των διομολογήσεων, της δημόσιας υγείας, των φυλακών, του λιμένα, του τελωνείου, των θεμάτων εξαγωγής, της λογοκρισίας.

Πολύ γρήγορα λοιπόν «οι σύμμαχοι μας» άρχισαν τις αμφισβητήσεις. Πάνω από όλα τα κέρδη των εταιρειών τους στην Ανατολία.