Εφορία: Στο μικροσκόπιο της ΑΑΔΕ χιλιάδες Γονικές Παροχές

Ο ελεγκτικός μηχανισμός της ΑΑΔΕ έχει εντοπίσει χιλιάδες περιπτώσεις γονικών παροχών και χρηματικών δωρεών στις οποίες παραβιάστηκαν οι όροι της ευνοϊκής νομοθεσίας, με αποτέλεσμα την επιβολή φόρων και προστίμων. Οι περισσότερες από αυτές αφορούν διαδοχικές γονικές παροχές (π.χ. από αδελφό σε γονέα και από γονέα σε αδελφή) εντός εξαμήνου, δωρεές χρημάτων που δεν πέρασαν μέσω τραπεζικού συστήματος, καθώς και περιπτώσεις όπου δεν υποβλήθηκαν τα απαιτούμενα δικαιολογητικά.

Λόγω των υψηλών αφορολόγητων ποσών που ισχύουν για τις γονικές παροχές, η ΑΑΔΕ εξέδωσε οδηγό για να αποσαφηνίσει το ισχύον πλαίσιο σχετικά με τις δωρεές χρημάτων και ακινήτων. Επιπλέον, το 2024 οι γονικές παροχές υπερέβησαν τις 100.000.

1. Σε ποια περιουσιακά στοιχεία επιβάλλεται φόρος δωρεάς – γονικής παροχής;

Φόρος δωρεάς – γονικής παροχής επιβάλλεται:

α) Στα περιουσιακά στοιχεία κάθε μορφής που βρίσκονται στην Ελλάδα και δωρίζονται.

β) Στα κάθε είδους κινητά περιουσιακά στοιχεία που βρίσκονται στο εξωτερικό και ανήκουν σε Έλληνα (εκτός εάν απαλλάσσονται).

γ) Στα κάθε είδους κινητά περιουσιακά στοιχεία που βρίσκονται στο εξωτερικό και δωρίζονται σε ημεδαπό ή σε αλλοδαπό που έχει την κατοικία του στην Ελλάδα.

2. Ποια αξία λαμβάνεται υπόψη για την επιβολή του φόρου επί ακινήτων που δεν εντάσσονται στο αντικειμενικό σύστημα προσδιορισμού αξίας ακινήτων και πώς προσδιορίζεται αυτή;

Για ακίνητα τα οποία δεν εντάσσονται στο αντικειμενικό σύστημα προσδιορισμού αξίας διενεργείται προεκτίμηση. Μέσα σε προθεσμία πέντε εργάσιμων ημερών από την υποβολή της δήλωσης φόρου δωρεάς ή γονικής παροχής ενεργείται προσωρινός προσδιορισμός της αγοραίας αξίας τους από την αρμόδια υπηρεσία της Φορολογικής Διοίκησης που παραλαμβάνει τη δήλωση, ενώ, εάν το ακίνητο βρίσκεται στη χωρική αρμοδιότητα άλλης ΔΟΥ ή του ΚΕΦΟΚ, η δήλωση διαβιβάζεται στη ΔΟΥ του ακινήτου/ΚΕΦΟΚ, ο προϊστάμενος της/(του) οποίας/(οποίου) προσδιορίζει την αξία και επιστρέφει τη δήλωση.

3. Ποιες είναι οι κυριότερες απαλλαγές από τον φόρο δωρεάς / γονικής παροχής;

α) Από τον φόρο δωρεάς απαλλάσσονται:

αα) Τα βοηθήματα ή αποζημιώσεις που καταβάλλονται από ασφαλιστικά ταμεία ή ασφαλιστικούς οργανισμούς, λόγω θανάτου του ασφαλισμένου, στη χήρα, στα τέκνα, στους γονείς και στις άγαμες αδελφές αυτού.

αβ) Οι χωρίς αντάλλαγμα παραχωρήσεις κινητών ή ακινήτων του Δημοσίου, δήμων ή κοινοτήτων και νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου.

αγ) Χρηματικά ποσά μέχρι 80.000 ευρώ που καταβάλλονται σε σύζυγο και ανήλικα τέκνα στρατιωτικού που απεβίωσε κατά την εκτέλεση υπηρεσίας.

αδ) Οι δωρεές ή γονικές παροχές κινητών περιουσιακών στοιχείων της αλλοδαπής Ελλήνων υπηκόων κατοίκων αλλοδαπής.

β) Από τον φόρο δωρεάς και από την υποχρέωση υποβολής δήλωσης απαλλάσσονται:

βα) Το Δημόσιο.

ββ) Οι δωρεές που διοργανώνονται σε πανελλαδικό επίπεδο για σκοπούς αποδεδειγμένα φιλανθρωπικούς.

βγ) Οι δωρεές μεταξύ εκκλησιαστικών προσώπων.

βδ) Οι δωρεές που πραγματοποιούνται για την ανακούφιση πληγέντων από σεισμό, πυρκαγιά ή πλημμύρα.

γ) Από τον φόρο γονικής παροχής απαλλάσσεται η απόκτηση πρώτης κατοικίας από τα ενήλικα τέκνα του παρέχοντος γονέα με τους ισχύοντες όρους και προϋποθέσεις.

4. Ποιες είναι οι ισχύουσες φορολογικές κλίμακες στη φορολογία δωρεών κινητών και ακινήτων;

Οι κλίμακες με τις οποίες υπολογίζεται ο φόρος δωρεάς σε κινητά και ακίνητα περιουσιακά στοιχεία, για πρόσωπα δικαιούχους της Β’ και Γ κατηγορίας της φορολογικής κλίμακας, είναι οι ίδιες με αυτές που ισχύουν για τη φορολόγηση των κληρονομιών.

Για δωρεές κινητών ή ακινήτων προς πρόσωπα δικαιούχους της Α’ κατηγορίας της φορολογικής κλίμακας (σύζυγο, μέρος συμφώνου συμβίωσης, τέκνα, εγγόνια και γονείς) ισχύει, από 1η/10/2021, αφορολόγητο όριο 800.000 ευρώ. Για την υπερβάλλουσα των 800.000 ευρώ αξία, επιβάλλεται, μετά την αφαίρεση αυτού του αφορολόγητου ποσού, φόρος με αυτοτελή συντελεστή 10%. Για δωρεές που πραγματοποιήθηκαν πριν από την 1η/10/2021 εφαρμόζεται η κλίμακα της Α’ κατηγορίας της φορολογικής κλίμακας του άρθρου 29 με αφορολόγητο ποσό 150.000 ευρώ.

5. Πώς φορολογείται η δωρεά ή γονική παροχή χρηματικών ποσών;

Η δωρεά ή γονική παροχή χρηματικών ποσών (πλην αυτών που μεταφέρονται μέσω χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων μεταξύ προσώπων της Αζ κατηγορίας, για τα οποία ισχύει αφορολόγητο 800.000 ευρώ) φορολογείται αυτοτελώς με συντελεστή δέκα τοις εκατό (10%) για δωρεοδόχους που υπάγονται στην Αζ κατηγορία, είκοσι τοις εκατό (20%) για δωρεοδόχους που υπάγονται στη Βζ κατηγορία και σαράντα τοις εκατό (40%) για δωρεοδόχους που υπάγονται στη Γ κατηγορία της φορολογικής κλίμακας.

6. Εμπίπτει στο αφορολόγητο των 800.000 ευρώ η αποπληρωμή πιστωτικής κάρτας συνδεδεμένης με τραπεζικό λογαριασμό του τέκνου, η οποία διενεργείται με μεταφορά χρημάτων από λογαριασμό που διατηρεί σε πιστωτικό ίδρυμα ο πατέρας;

Ναι, η περίπτωση αυτή εμπίπτει στις διατάξεις του άρθρου 44 του Ν. 2961/2001 και στην Ε.2077/22.

7. Εμπίπτει στο αφορολόγητο των 800.000 ευρώ η μεταφορά του πλειστηριάσματος από τον λογαριασμό του γονέα απευθείας στον λογαριασμό του συμβολαιογράφου που διενεργεί τον πλειστηριασμό, για να αγοράσει το τέκνο ακίνητο μέσω πλειστηριασμού;

Ναι, η περίπτωση αυτή εμπίπτει στις διατάξεις του άρθρου 44 του Ν. 2961/2001 και στην Ε.2077/22.