Κάλπες στην αυτοδιοίκηση: Οδηγός για εκλογές σε δήμους, περιφέρειες – 10 κρίσιμες ερωτήσεις – απαντήσεις

Έντονες είναι οι διεργασίες στις τοπικές κοινωνίες, ενόψει των επικείμενων εκλογών στους δήμους και τις περιφέρειες που είναι προγραμματισμένες για τις 8 Οκτωβρίου του 2023.

Νυν και υποψήφιοι δήμαρχοι και περιφερειάρχες προετοιμάζονται πυρετωδώς προκειμένου να είναι πανέτοιμοι για τη μάχη, καθώς απομένει πλέον  λιγότερος από ένας χρόνος έως τις κάλπες.

Ο «Χτύπος» παρουσιάσει σήμερα έναν χρηστικό οδηγό για το πώς θα γίνουν οι εκλογές, καθώς με τον νόμο 4804/2021 που δημοσιεύθηκε στο ΦΕΚ ισχύουν νέα δεδομένα για την ανάδειξη των τοπικών αρχόντων.

Ειδικότερα:

1.     Ποιο είναι το ποσοστό για να υπάρξει πλειοψηφία;

Οι προηγούμενες αυτοδιοικητικές εκλογές έγιναν με απλή αναλογική, με αποτέλεσμα να υπάρχουν σοβαρά προβλήματα στη διοίκηση δήμων και περιφερειών. Με βάση το νέο σύστημα, το ποσοστό πλειοψηφίας ορίζεται εφεξής στο 43% συν μία ψήφο του συνόλου των έγκυρων ψηφοδελτίων, αντί για 50% συν μία ψήφο. Εάν ο πρώτος συνδυασμός λάβει ποσοστό έως και 60%, εκλέγει τα 3/5 των εδρών του δημοτικού ή περιφερειακού συμβουλίου, ενώ για άνω του 60%, οι έδρες κάθε συνδυασμού κατανέμονται αναλογικά.

2.     Πότε γίνονται επαναληπτικές εκλογές;

Εάν κανένας συνδυασμός δεν πληροί τις προϋποθέσεις η ψηφοφορία επαναλαμβάνεται την επόμενη Κυριακή –δηλαδή στις 15 Οκτωβρίου-μεταξύ των υποψήφιων δημάρχων των δύο  συνδυασμών που έλαβαν τις περισσότερες ψήφους. Δήμαρχος εκλέγεται ο υποψήφιος δήμαρχος, επικεφαλής του συνδυασμού που συγκέντρωσε στην επαναληπτική ψηφοφορία την απόλυτη πλειοψηφία του συνόλου των έγκυρων ψηφοδελτίων.

3.     Τι ισχύει με τη θητεία δημάρχων και περιφερειαρχών;

Με το νέο νόμο επανέρχεται η 5ετής θητεία, από 4 που ισχύει σήμερα. Οι δήμαρχοι και οι περιφερειάρχες που θα αναδειχθούν από τις εκλογές της 8ης Οκτωβρίου 2023, θα έχουν πλήρη πενταετή θητεία, η οποία θα ξεκινήσει την 1η Ιανουαρίου 2024.

4.     Ποιο είναι το εκλογικό όριο για τους συνδυασμούς;

Από εδώ και στο εξής τίθεται όριο 3% για το δικαίωμα εκλογής δημοτικού ή περιφερειακού συμβούλου, το οποίο είναι ανεξάρτητο από τον αριθμό των μελών του οικείου συμβουλίου και ευθυγραμμισμένο με το ισχύον όριο στις εθνικές εκλογές. Με το νέο νόμο, εξασφαλίζεται η εκλογή των 3/5 των μελών του συμβουλίου στον νικητή των εκλογών.

5.     Τι αλλάζει στις υποψηφιότητες;

Όσοι επιθυμούν να κατέβουν στις εκλογές θα πρέπει να ξέρουν ότι η υποβολή των υποψηφιοτήτων γίνεται μόνο μέσω συνδυασμών και με δήλωση που υποβάλλεται στην ηλεκτρονική πύλη gov.gr, κατ’ επιλογή του υποψηφίου με το πατρώνυμο ή το μητρώνυμό του.

6.     Τι ισχύει για τον αριθμό και το φύλο των υποψήφιων; 

Ο ελάχιστος αριθμός υποψηφίων που πρέπει να περιλαμβάνει ένας συνδυασμός είναι: α) Για τους υποψήφιους δημοτικούς συμβούλους, ίσος τουλάχιστον με τον αριθμό των εδρών κάθε εκλογικής περιφέρειας, με δυνατότητα προσαύξησης έως και εκατόν πενήντα τοις εκατό (150%).β) Για τους υποψήφιους προέδρους και συμβούλους κάθε δημοτικής κοινότητας, ίσος τουλάχιστον με τον αριθμό των εδρών κάθε δημοτικής κοινότητας, με δυνατότητα προσαύξησης έως και εκατόν πενήντα τοις εκατό (150%).γ) Από κάθε φύλο, ποσοστό σαράντα τοις εκατό (40%) τουλάχιστον του συνολικού αριθμού των υποψηφίων του οικείου συνδυασμού, συμπεριλαμβανομένου του υποψηφίου δημάρχου και των συμβούλων δημοτικής κοινότητας.

7.     Ποια είναι η καταληκτική ημερομηνία; 

Για την κατάρτιση και δήλωση των συνδυασμών τίθεται καταληκτική ημερομηνία η 31η Αυγούστου του έτους των εκλογών, και η 10η Σεπτεμβρίου για την ανακήρυξη αυτών από το αρμόδιο δικαστήριο. Με τον τρόπο αυτό εκτιμάται ότι θα υπάρχει πλήρης έλεγχος των εκλογικών δαπανών και οι υποψήφιοι θα είναι εγκαίρως γνωστοί στο εκλογικό σώμα.

8.     Πόσους σταυρούς βάζουμε; 

Για την εκλογή δημοτικών συμβούλων, ο εκλογέας μπορεί να εκφράσει την προτίμησή του υπέρ ενός, δύο  ή τριών  υποψηφίων. Αν ο αριθμός των μελών του δημοτικού συμβουλίου είναι μεγαλύτερος ή ίσος του 25, ο εκλογέας μπορεί να εκφράσει την προτίμησή του υπέρ τεσσάρων 4 υποψηφίων κατά ανώτατο όριο.

9.     Τι αλλάζει στον αριθμό μελών σε δημοτικά, περιφερειακά συμβούλια; 

Ο αριθμός τους καθορίζεται με βάση συγκεκριμένες πληθυσμιακές κλίμακες. Στο πλαίσιο αυτό, δήμος που αποτελείται από περισσότερες από έξι (6) δημοτικές ενότητες και έχει πληθυσμό από 10.001 έως 50.000 κατοίκους, δικαιούται αυξημένου αριθμού μελών δημοτικού συμβουλίου. Ειδικότερα, το δημοτικό συμβούλιο αποτελείται από:

α) 13 μέλη, σε δήμους με πληθυσμό έως 2.000 κατοίκους, β) 15 μέλη, σε δήμους με πληθυσμό από 2.001 – 5.000 κατοίκους, γ) 19 μέλη, σε δήμους με πληθυσμό από 5.001 – 10.000 κατοίκους, δ) 25 μέλη, σε δήμους με πληθυσμό από 10.001 – 30.000 κατοίκους, ε) 29 μέλη, σε δήμους με πληθυσμό από 30.001 – 50.000 κατοίκους, στ) 35 μέλη, σε δήμους με πληθυσμό από 50.001 – 100.000 κατοίκους, ζ) 39) μέλη, σε δήμους με πληθυσμό από 100.001 – 150.000 κατοίκους και η) 43 μέλη, σε δήμους με πληθυσμό από 150.001 και άνω κατοίκους.

10.   Τι ισχύει για τον εκλεγμένο περιφερειάρχη;

Σύμφωνα με τα μέχρι σήμερα ισχύοντα, ο εκλεγμένος περιφερειάρχης, κατά τη διάρκεια της θητείας του, τελεί σε αναστολή της επαγγελματικής του δραστηριότητας.