Οι κόκκινες γραμμές στο κρίσιμο τετ α τετ Γεραπετρίτη – Φιντάν

Στο κρίσιμο ραντεβού του υπουργού Εξωτερικών Γιώργου Γεραπετρίτη, με τον Τούρκο ομόλογό του Χακάν Φιντάν που θα γίνει στην Αθήνα την Παρασκευή 8 Νοεμβρίου, στρέφει το βλέμμα της η ελληνική διπλωματία.

Κυβερνητικά στελέχη, επισημαίνουν ότι “οι εθνικές θέσεις είναι αδιαπραγμάτευτες” και ότι “υπάρχουν κόκκινες γραμμές” και εξηγούν ότι το τετ α τετ, θα δείξει εάν υπάρχουν περιθώρια για να επικεντρωθεί ο διάλογος σε πιο “βαριά” ατζέντα.
Κοινό μυστικό είναι άλλωστε ότι οι έως τώρα συζητήσεις αφορούσαν σε θέματα τα οποία δεν προκαλούσαν εντάσεις και προστριβές, με αποτέλεσμα να έχουν βελτιωθεί σε μεγάλο βαθμό οι σχέσεις των δύο χωρών.
Το τετ α τετ των δύο υπουργών αποτελεί σημαντικό βήμα στον διάλογο που έχει ανοίξει και αποτελεί τη συνέχεια της συνάντησης που είχαν ο πρωθυπουργός με τον ΤαγίπΕρντογάν στο περιθώριο της πρόσφατης Γενικής Συνέλευσης στον ΟΗΕ.
Η εκτίμηση που κυριαρχεί από ελληνικής πλευράς είναι ότι παρά τις διαφορές που υπάρχουν μεταξύ Αθήνας και Άγκυρας, η συνάντηση της 8ης Νοεμβρίου, λειτουργεί προς την κατεύθυνση των ήρεμων νερών στο Αιγαίο.
Η Τουρκία άλλωστε με βάση τις τελευταίες εξελίξεις δείχνει να έχει περιορίσει σε μεγάλο βαθμό την ακραία ρητορική που αποτυπωνόταν στη φράση “θα έρθουμε μια νύχτα ξαφνικά”.

Χαμηλές προσδοκίες
Η Αθηνά κρατά χαμηλά τον πήχη των προσδοκιών από τη στιγμή που άπαντες γνωρίζουν ότι παρά την καλή διάθεση που επιδεικνύει η Άγκυρα, είναι δύσκολο να εγκαταλείψει το αναθεωρητικό της αφήγημα.
Κυβερνητικά στελέχη τονίζουν ότι με την ανάδειξη των “κόκκινων γραμμών” θα μπει τέλος και στις ανησυχίες περί εγκατάλειψης πάγιων εθνικών θέσεων, που έχουν εκφράσει ο Κώστας Καραμανλής και ο Αντώνης Σαμαράς.
Στην παρούσα φάση όπως εξηγούν, το ερώτημα είναι, εάν μπορεί να προχωρήσει ο διάλογος σε μια πιο “βαριά” ατζέντα, σημειώνοντας ότι ο δρόμος είναι μακρύς και η Άγκυρα θα πρέπει να δώσει απτά δείγματα γραφής.
Σε κάθε περίπτωση η συνάντηση θα ανοίξει τον δρόμο για τη σύγκληση του Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας, τον Ιανουάριο του 2025, σύμφωνα και με τις σχετικές αποφάσεις Μητσοτάκη- Ερντογάν.

Εθνικές θέσεις
Η τουρκική πλευρά δείχνει να επιδιώκει το τελευταίο διάστημα ότι επιθυμεί να ανοίξει τη βεντάλια των θεμάτων που θέλει να μπουν στον διάλογο, κάτι όμως που δεν γίνεται αποδεκτό από την Αθήνα.
Τόσο ο πρωθυπουργός όσο και ο Γιώργος Γεραπετρίτης έχουν ξεκαθάρισε σε όλους τους τόνους, ότι οι εθνικές θέσεις είναι αδιαπραγμάτευτες και ότι “τα ζητήματα της κυριαρχίας δεν περιλαμβάνονται ούτε θα περιληφθούν στον διάλογο”.
Στο πλαίσιο αυτό, έχουν καταστήσει σαφές ότι η επέκτασης των χωρικών υδάτων, είναι θέμα που αφορά αποκλειστικά και μόνο την ελληνική πολιτεία και “θα ασκηθεί με τον προσήκοντα τρόπο”.

Μια και μόνο διαφορά
Η Αθήνα αναγνωρίζει ότι υπάρχουν διαφορές με την Τουρκία και ότι είναι δύσκολο να υπάρξει συμφωνία σε όλα τα θέματα, σημειώνει όμως, ότι ο διάλογος είναι ένα βασικό στοιχείο άσκησης διπλωματίας.
Στην πράξη αυτό σημαίνει, ότι υπάρχει μια εντελώς διαφορετική αφετηρία με την Τουρκία, με την οποία όπως έχει κάνει σαφές η ελληνική διπλωματία, υπάρχει μια και μόνη διαφορά.
Η βασική “κόκκινη γραμμή” για την Αθήνα αποτυπώνεται στα εξής:
-“είναι αυτονόητο ότι η οποιαδήποτε συζήτηση, θα αφορά στην οριοθέτηση Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης και υφαλοκρηπίδας”,
-“η συζήτηση αυτή θα γίνει μόνον υπό την απόλυτη προϋπόθεση ότι υπάρχει πλήρης σεβασμός του διεθνούς δικαίου και ότι αυτό συνιστά τη μία και μόνη διαφορά, η οποία θα τεθεί στο τραπέζι”.

Η τουρκική Navtex
Κάποιες από τις κινήσεις της Άγκυρας πάντως δεν αποκλείεται να είναι δηλωτικές της ευρύτερης στρατηγικής της, όπως για παράδειγμα, η Navtex που εξέδωσε το προηγούμενο διάστημα.
Ο ισχυρισμός μάλιστα που διατύπωσε ότι οι έρευνες του ελληνικού σκάφους Αegeo που πήραν παράταση και για την περιοχή μεταξύ Χίου και Σάμου αφορούν περιοχές που ανήκουν σε τουρκική υφαλοκρηπίδα, προκάλεσε έντονες αντιδράσεις.
Διπλωματικές πηγές διευκρίνιζαν ότι ο ισχυρισμός περί τουρκικής υφαλοκρηπίδας απορρίπτεται, σημειώνοντας ότι η σχετική τουρκική Navtex είναι “προδήλως αντίθετη με το Διεθνές Δίκαιο”.

Θετική ατζέντα
Το ερώτημα που θέτουν οι περισσότεροι είναι τι θα γίνει στην περίπτωση κατά την οποία στη συνάντηση των δύο υπουργών εξωτερικών, επιβεβαιωθεί ότι δεν υπάρχει περιθώριο για μια τέτοια συζήτηση.
Κυβερνητικά στελέχη λένε με νόημα ότι σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο, δεν θα πρέπει να γίνουν βήματα πίσω, κάτι που σημαίνει ότι θα πρέπει να συνεχιστούν οι συζητήσεις πάνω στην θετική ατζέντα.
Στο πλαίσιο αυτό, έμφαση θα δοθεί σε ζητήματα που ενώνουν τις δύο χώρες, όπως για παράδειγμα η στενότερη συνεργασία στον οικονομικό τομέα, το περιβάλλον και το μεταναστευτικό.

Οι… υπερπατριώτες
Η συνάντηση Γεραπετρίτη-Φιντάν, είναι βέβαιο ότι θα αναδείξει τις “κόκκινες” γραμμές και θα αποτελέσει και μια πρώτης τάξεως ευκαιρία για να σταλεί μήνυμα σε κόμματα που κινούνται στα δεξιά της Ν.Δ.
Ο πρωθυπουργός άλλωστε από τις Βρυξέλλες είχε χρησιμοποιήσει σκληρή γλώσσα για τους υπερπατριώτες “της φακής”, λέγοντας ότι “θα ήταν οι πρώτοι που σε μία πραγματική κρίση θα έβαζαν την ουρά στα σκέλια”.