Ρεπορτάζ: Νέο τοπίο στην αγορά εργασίας – Μεγάλες ανατροπές στο επίδομα ανεργίας

Νέα δεδομένα στην αγορά εργασίας επιχειρεί να δημιουργήσει η κυβέρνηση, με στόχο να βοηθηθούν όσοι έχουν πολλά χρόνια επαγγελματικού βίου και χάνουν τη δουλειά τους.

Το γεγονός ότι η ανεργία έχει “κολλήσει” πάνω από το ψυχολογικό όριο του 10%, προκαλεί όπως είναι λογικό έντονο προβληματισμό, καθώς σε μεγάλο βαθμό αφορά όλους όσοι έχουν κάνει οικογένεια.

Κοινό μυστικό είναι άλλωστε πως άλλες οικονομικές απαιτήσεις υπάρχουν για έναν 25άρη ή και έναν 30άρη που έχει λίγα χρόνια ασφάλισης και άλλες για έναν 45άρη που έχει ήδη φτιάξει τη ζωή του.

Το πρόβλημα έχει σχέση με το γεγονός ότι οι 40άρηδες ή και οι 50άρηδες είναι πολύ πιο δύσκολο να βρουν δουλειά με τους μισθούς που έχουν σήμερα, σε σχέση με όσους είναι πριν από τα 30 και έχουν λίγα χρόνια προϋπηρεσίας.

Το ερώτημα που τίθεται είναι τι θα συμβεί στην περίπτωση κατά την οποία χάσουν τη δουλειά τους λόγω ανεργίας και θα πρέπει να ψάξουν για ένα διάστημα ώστε να βρουν εργασία που να ικανοποιεί τις οικονομικές τους ανάγκες.

Το θέμα λαμβάνει μεγάλες διαστάσεις εάν σκεφτεί κανείς ότι:

– η ανεργία σε αυτές τις ηλικίες κυμαίνεται στα επίπεδα περίπου του 9%,

-τη δυσκολία ενός νέου ξεκινήματος για όσους είναι σε μεγαλύτερη ηλικία,

-τα ψυχολογικά προβλήματα, λόγω του ότι δεν μπορούν να προσφέρουν αυτά που θέλουν στις οικογένειές τους.

Όπως γίνεται αντιληπτό, οι 45άρηδες και οι 50άρηδες δεν είναι εύκολο να βρουν άμεσα εργασία που να ανταποκρίνεται στα “θέλω” τους και αυτό πρακτικά σημαίνει ότι χρειάζονται περισσότερο χρόνο.

Πιλοτική εφαρμογή

Το επίδομα των 479 ευρώ δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να καλύψει τις ανάγκες όσων έχουν οικογένεια, κάτι που σημαίνει ότι είναι κάτι παραπάνω από αναγκαίο να γίνουν αναπροσαρμογές.

Οι αλλαγές στο επίδομα ανεργίας βρίσκεται ψηλά στην ατζέντα της νέας υπουργού Εργασίας, Νίκης Κεραμέως και σε πρώτη φάση τουλάχιστον, η εφαρμογή τους θα έχει πιλοτικό χαρακτήρα.

Η πιλοτική εφαρμογή αναμένεται από το ερχόμενο φθινόπωρο και θα αποτελέσει την αφετηρία των μεγάλων αλλαγών, που θα αλλάξει τα πάντα στον τρόπο καταβολής των επιδομάτων ανεργίας.

Οι αλλαγές που σχεδιάζονται έχουν συμπεριληφθεί και στο Ταμείο Ανάκαμψης, κάτι που σημαίνει ότι θα υπάρχουν και πόροι προκειμένου να υπάρξει χρηματοδότηση του νέου συστήματος.

Κατά το πρώτο διάστημα, θα περιορισθεί σε συγκεκριμένες γεωγραφικές περιοχές -πιθανότατα στην Αττική-, ώστε να αξιολογηθεί το νέο μέτρο, πριν επεκταθεί σε ολόκληρη τη χώρα.

Όσον αφορά στην πλήρη εφαρμογή του, ο αρχικός σχεδιασμός θέλει την εφαρμογή του νέου μέτρου προς το τέλος της χρονιάς ή στις αρχές του 2025, προκειμένου να γίνει και η σχετική αξιολόγηση.

Νέα αρχιτεκτονική

Όπως γίνεται αντιληπτό, πρόκειται για νέο επανασχεδιασμένο επίδομα ανεργίας, με αυξημένο ποσό αναλογικά με τις καταβαλλόμενες εισφορές, το οποίο θα έχει μεγαλύτερη χρονική διάρκεια.

Το νέο επίδομα ανεργίας, θα συνδεθεί άμεσα με τον μισθό, αλλά και με τον εργασιακό και ασφαλιστικό βίο του άνεργου και δεν αποκλείεται να φτάσει έως και το 70% του μέσου όρου των μηνιαίων αποδοχών της τελευταίας τριετίας.

Η κεντρική ιδέα είναι το νέο επίδομα να βασίζεται στην ανταποδοτικότητα, κάτι που σημαίνει ότι όσα περισσότερα χρήματα έχει δώσει στο ασφαλιστικό σύστημα ένας εργαζόμενος τόσα περισσότερα θα παίρνει..

Σε κάθε περίπτωση, το επίδομα θα ξεκινάει από ένα υψηλότερο ύψος και όσο περνάει ο χρόνος θα αρχίζει να μειώνεται προκειμένου ο άνεργος να μην επαναπαύεται και να βρίσκει δουλειά όσο το δυνατόν πιο σύντομα.

“Κλειδωμένες” οι αλλαγές

Στελέχη του υπουργείου Εργασίας υπογραμμίζουν ότι οι αλλαγές έχουν “κλειδώσει” και οι βασικοί παράγοντες που θα καθορίζουν το ύψος του επιδόματος θα είναι ο μισθός και η προϋπηρεσία του κάθε εργαζόμενου.

Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι το σχέδιο προβλέπει την αποσύνδεση του επιδόματος από τον κατώτατο μισθό, κάτι που οδηγεί στο συμπέρασμα ότι τα χρήματα που θα δίνονται σε πρώτο στάδιο θα είναι περισσότερα από τα σημερινά.

Με την εφαρμογή του νέου συστήματος, το επίδομα ανεργίας θα συνδέεται με τον τελευταίο μισθό που λαμβάνει κάθε εργαζόμενος κατά τη διάρκεια της τελευταίας τριετίας και θα είναι κλιμακωτό.

Οι προϋποθέσεις

Η χορήγηση του επιδόματος δεν θα έχει καμία σχέση με τον τρόπο που καταβάλλεται σήμερα, καθώς αλλάζουν εντελώς οι όροι και οι προϋποθέσεις, προκειμένου να πληρωθεί ένας άνεργος.

Στόχος της κίνησης αυτής είναι να βγει το συντομότερο στην αναζήτηση εργασίας, καθώς το υψηλό επίδομα είναι για λίγους μήνες, κάτι που σημαίνει ότι δεν πρέπει να “καθίσει” πάνω σ’ αυτό.

Δύο είναι οι βασικές προϋποθέσεις για να πληρωθεί ο άνεργος:

Α. Να αναζητά ενεργά εργασία

Β. Να συμμετέχει σε προγράμματα κατάρτισης.

Στελέχη του υπουργείου Εργασίας τονίζουν ότι η υποχρέωση των επιδοτούμενων ανέργων να ενταχθούν σε πρόγραμμα κατάρτισης, έχει σχέση με το να αποκτήσουν την εξειδίκευση που χρειάζονται για να τοποθετηθούν σε θέση εργασίας.

Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι κατά τη διάρκεια της παρακολούθησης της κατάρτισης, ο άνεργος θα λαμβάνει το επίδομα κατάρτισης και όχι το επίδομα ανεργίας.

Κλιμακωτό επίδομα

Η αρχική σκέψη είναι το επίδομα να κυμαίνεται από το 55% έως το 70% του μισθού του πρώην εργαζόμενου, ποσό που θεωρείται αρκετά ικανοποιητικό για κάποιον που έχει χάσει τη δουλειά του και ενδεχομένως είχε υψηλές αποδοχές.

Στο πλαίσιο αυτό, τους πρώτους μήνες θα δίνεται το 70% του μισθού, ώστε ο νέος άνεργος να μπορεί να αντιμετωπίσει τις συνθήκες της νέας πραγματικότητας από την απόλυσή του και σταδιακά το ποσό να αρχίσει να μειώνεται

Στη συνέχεια – ανά τέσσερις μήνες-, το επίδομα θα αρχίσει να μειώνεται στο 65%, στο 60% και στο 55% προκειμένου να υπάρχει σημαντικό κίνητρο για έναν άνεργο που θέλει να επανενταχθεί πιο γρήγορα στην αγορά εργασίας.

Διάρκεια επιδόματος

Ένα νέο στοιχείο που πρέπει να ληφθεί υπόψη, είναι ότι επιμηκύνεται η χρονική διάρκεια του επιδόματος, το οποίο μπορεί να φθάνει έως τους 24 μήνες.

Σήμερα το επίδομα ανεργίας χορηγείται για 5 έως 12 μήνες, ανάλογα με τις ημέρες εργασίας που έχουν πραγματοποιήσει οι δικαιούχοι.

Όσον αφορά στη διάρκεια του επιδόματος θα εξαρτάται τόσο από τον εργασιακό όσο και από τον ασφαλιστικό βίο του ασφαλισμένου.

Πλαφόν στο επίδομα

Με δεδομένο ότι υπάρχουν πολλοί 40άρηδες και 50άρηδες που ως εργαζόμενοι έχουν υψηλές αμοιβές, το ερώτημα που τίθεται είναι εάν θα μπορούν να λαμβάνουν ως επίδομα το 70% του μισθού τους.

Οι πληροφορίες λένε ότι τίθεται ανώτατο πλαφόν στο επίδομα που θα είναι κοντά στα 1.200 ευρώ, ενώ ταυτόχρονα δεν θα μπορεί να πέσει κάτω από τα 479 ευρώ, ποσό στο οποίο βρίσκεται σήμερα.

Παράδειγμα

Το παράδειγμα που ακολουθεί είναι ενδεικτικό για το ύψος του επιδόματος που θα λαμβάνει ένας εργαζόμενος ο οποίος θα χάσει τη δουλειά του και θα αναγκαστεί να μπει στο ταμείο ανεργίας.

Αν υποθέσουμε ότι λαμβάνει μέσο όρο μισθό τριετίας 1.200 ευρώ, αυτό σημαίνει ότι το επίδομα αεργίας θα κινείται περίπου στα 900 ευρώ.

Τα χρήματα αυτά, ο δικαιούχος άνεργος θα τα λαμβάνει έως τέσσερις μήνες και από τους επόμενους θα μειώνεται σταδιακά και ποσοστιαία στο 65%-55% μέχρι το ύψος του σημερινού επιδόματος.

Στόχος του υπουργείου Εργασίας είναι, το αυξημένο επίδομα θα συνδυαστεί με την κατάρτιση των ανέργων, προκειμένου να επανενταχθούν το συντομότερο δυνατό στην αγορά εργασίας.

Το ποσό της επιδότησης είναι σταθερό για όλους και συναρτάται με τον κατώτατο μισθό. Θα πρέπει να σημειωθεί Το επίδομα λαμβάνει μόνο μια μικρή μερίδα ανέργων, που φθάνει μόλις το 10% των εγγεγραμμένων ανέργων.

Συγχώνευση επιδομάτων

Σημαντική είναι και η αλλαγή που έρχεται και στα κριτήρια που αφορούν όσους είναι εποχικά εργαζόμενοι, αυτούς δηλαδή που δεν δουλεύουν σταθερά, όπως είναι για παράδειγμα οι εργαζόμενοι στον τουρισμό.

Πρόσφατα ο επικεφαλής του Οικονομικού Γραφείου του Πρωθυπουργού είχε υποστηρίξει ότι το εποχικό επίδομα λειτουργεί ως αντικίνητρο και ότι πρέπει να γίνουν αλλαγές.

Στα σενάρια που εξετάζει το Υπουργείο Εργασίας χωρίς βέβαια ακόμα να έχουν ληφθεί οι αποφάσεις, είναι και σε αυτή τη περίπτωση το επίδομα να είναι εμπροσθοβαρές.

Σήμερα η επιδότηση στην κατηγορία των εποχικών διαρκεί 80 ημέρες δηλαδή για 3 μήνες και το ποσό του επιδόματος είναι ίδιο με την τακτική ανεργίας, δηλαδή 479 ευρώ το μήνα.

Αλλαγές εξετάζονται και στο επίδομα που λαμβάνουν οι μακροχρόνια άνεργοι το οποίο είναι ύψους 200 ευρώ και αποτελεί ένα πολύ σημαντικό βοήθημα για όσους αδυνατούν να μπουν ξανά στην αγορά εργασίας.

Η εισήγηση που υπάρχει είναι να ενσωματωθεί στο επίδομα ανεργίας και να λειτουργήσει ανταποδοτικά, κυρίως σε ανέργους που εργάζονταν για πολλά χρόνια και έχουν καταβάλει υψηλές εισφορές.

Οι αλλαγές, που έχουν “κλειδώσει” περιλαμβάνουν τη μείωση του επιδόματος ανάλογα με την αμοιβή στο ημερήσιο επίδομα ανεργίας, το οποίο δεν θα κόβεται για τις συμβάσεις ορισμένου χρόνου και τους εργαζόμενους με μερική απασχόληση.

Για παράδειγμα, άνεργος που έχει μερική απασχόληση με μισθό κάτω από 418 ευρώ, λαμβάνει επίδομα ανεργίας 359,25 ευρώ.

Στην περίπτωση που έχει σύζυγο και τρία τέκνα (4 προστατευόμενα μέλη δηλαδή), δικαιούται προσαύξηση 40% και το επίδομα θα είναι 503 ευρώ.

Άνεργος με εκ περιτροπής εργασία (δύο – τρεις φορές την εβδομάδα) με μισθό κάτω από 209 ευρώ θα λαμβάνει επίδομα ανεργίας 239,50 ευρώ. Η επιδότηση στην κατηγορία των εποχικών διαρκεί 80 ημέρες.

Στην περίπτωση που δεν επιλέξουν την επιδότηση των 80 ημερών η διάρκεια της επιδότησης ακολουθεί αυτή των κοινών ανέργων.