Απλή αναλογική τέλος: Πώς θα εκλέγονται δήμαρχοι και σύμβουλοι στην αυτοδιοίκηση

Νέο τοπίο στην αυτοδιοίκηση επιχειρεί να διαμορφώσει η κυβέρνηση, σε μια προσπάθεια να βάλει τέλος στην ακυβερνησία που υπάρχει σε πολλούς δήμους της χώρας.

Κυβερνητικά στελέχη τονίζουν ότι η απλή αναλογική με την οποία έγιναν οι εκλογές τον Μάιο του 2019 προκάλεσαν πολλά και σοβαρά προβλήματα και ήρθε η ώρα να μπει ένα τέλος.
«Το σύστημα δοκιμάστηκε και απέτυχε», έλεγε στον «Χτύπο» δήμαρχος δήμου της Αττικής και σημείωσε με νόημα ότι είναι άμεση ανάγκη για ένα πιο λειτουργικό σύστημα.
Η κατάργηση της απλής αναλογικής θεωρείται πλέον δεδομένη και το ερώτημα που τίθεται είναι με τι θα αντικατασταθεί προκειμένου και προβλήματα να μην υπάρχουν και να εκφράζεται η λαϊκή βούληση.
Το πλαίσιο είναι σχεδόν έτοιμο και θα πρέπει να θεωρείται βέβαιο ότι τα δεδομένα θα είναι τελείως διαφορετικά στις δημοτικές και περιφερειακές εκλογές που θα γίνουν το 2023.
Σύμφωνα με  πληροφορίες, η κυβέρνηση κατεβάζει τον πήχη της εκλογής από το 50% +1 που είναι σήμερα, ενώ θα υπάρξουν μεγάλες αλλαγές και στον τρόπο διοίκησής τους.
Στο πλαίσιο αυτό, οι Δήμαρχοι και οι Περιφερειάρχες θα μπορούν να εκλέγονται με ένα ποσοστό πέριξ του 40%, με το σκεπτικό ότι αποτυπώνει τη βούληση της τοπικής κοινωνίας.

Ειδικότερα:

• Δήμαρχοι και Περιφερειάρχες θα μπορούν να εκλέγονται από την πρώτη Κυριακή, εάν συγκεντρώσουν ποσοστό της τάξης του 40%.
• Δήμαρχοι και Περιφερειάρχες θα χρειάζονται 42% στην περίπτωση που η διαφορά ανάμεσα στον πρώτο και τον δεύτερο της κάλπης δεν είναι τουλάχιστον 5 ποσοστιαίες μονάδες.

Με δεδομένο ότι βασικό κριτήριο είναι η κυβερνησιμότητα των δήμων, μείζον θέμα είναι εάν ο δήμαρχος θα λαμβάνει και την πλειοψηφία εάν πιάσει το όριο του 40% ή 42%.
Το κυρίαρχο σενάριο στην παρούσα φάση είναι ότι ο δήμαρχος και ο περιφερειάρχης που εκλέγεται είτε στον πρώτο είτε στον δεύτερο γύρο, θα εκλέγει και την πλειοψηφία των συμβούλων.

 Όριο εισόδου
Με βάση το νόμο με τον οποίο έγιναν οι εκλογές του 2019, δεν υπήρχε κάποιο όριο εισόδου (ποσοστό) προκειμένου ένας συνδυασμός να μπει στο δημοτικό ή περιφερειακό συμβούλιο.
Η εκλογή δηλαδή ήταν άμεση συνυφασμένη με τον αριθμό των σταυρών που έπαιρνε ένας συνδυασμός, αφού το εκλογικό σύστημα ήταν αυτό της απλής και ανόθευτης αναλογικής.
Τα δεδομένα όμως τώρα αλλάζουν, καθώς θα τεθεί όριο (πχ. 2%, 3% ή 5%) προκειμένου  ένας συνδυασμός να κερδίσει έδρα και να μπει στο δημοτικό ή το περιφερειακό συμβούλιο.

Μείωση συμβούλων
Με βάση τις αλλαγές που προωθεί η κυβέρνηση αναμένονται μεγάλες και σημαντικές αλλαγές που έχουν σχέση με την εκλογή των δημοτικών και περιφερειακών συμβουλίων.
Σύμφωνα με πληροφορίες, θα υπάρξει αισθητή μείωση του αριθμού των εκλεγμένων συμβούλων, με στόχο να γίνει πιο λειτουργικό το δημοτικό και περιφερειακό Συμβούλιο.
Η τελική επιλογή δεν έχει γίνει ακόμη, εξετάζεται όμως το ενδεχόμενο, ο αριθμός των εκλεγμένων συμβούλων να περιοριστεί έως και 30% σε σχέση με αυτούς που εκλέχθηκαν στις αυτοδιοικητικές εκλογές του 2019.
Δεν θα πρέπει επίσης να αποκλείεται το ενδεχόμενο, η εκλογή τους να είναι άμεση συνυφασμένη και με το ποσοστό που λαμβάνει ο κάθε συνδυασμός και να αυξάνεται κλιμακωτά.
Το όριο εισόδου, όπως και η μείωση του αριθμού των συμβούλων που θα εκλέγονται εκτιμάται ότι θα βάλει φρένο στους δεκάδες συνδυασμούς που κατεβαίνουν στις αυτοδιοικητικές εκλογές.
Η εκτίμηση που κυριαρχεί είναι ότι θα υπάρξει εξορθολογισμός και στη «μάχη» θα ρίχνονται συνδυασμοί, που έχουν ενεργό και όχι περιθωριακό ρόλο στις τοπικές κοινωνίες.
Άλλωστε δεν είναι λίγα τα παραδείγματα που συνδυασμοί κατάφεραν να εκλέξουν δημοτικό ή περιφερειακό σύμβουλο με μόλις λίγες ψήφους, ενώ ήταν ανύπαρκτοι στα αυτοδιοικητικά πράγματα.

Διαχωρισμός αρμοδιοτήτων
Ένα άλλο θέμα που θα απασχολήσει το δημόσιο διάλογο σχετίζεται με το σαφή διαχωρισμό μεταξύ των αρμοδιοτήτων που έχει το κράτος, οι αποκεντρωμένες διοικήσεις των Περιφερειών και οι Δήμοι της χώρας.
Πρόκειται για σημαντική μεταρρύθμιση  και η εφαρμογή της κρίνεται ως επιτακτική προκειμένου τα δημοτικά και περιφερειακά συμβούλια να επιτελούν απρόσκοπτα τα καθήκοντά τους.

Βουλή-αντιδράσεις
Το νέο νομοσχέδιο του υπουργείου Εσωτερικών τίθεται άμεσα σε δημόσια διαβούλευση, προκειμένου στη συνέχεια να πάρει το δρόμο για την αρμόδια επιτροπή και την Ολομέλεια της Βουλής.
Είναι όμως προφανές ότι θα πυροδοτήσει νέες εντάσεις καθώς θα βρει απέναντί του τον ΣΥΡΙΖΑ, το ΚΚΕ και το ΜέΡΑ 25 που τάσσονται υπέρ της απλής αναλογικής.
Η συζήτηση του νομοσχεδίου αποκτά τεράστιο ενδιαφέρον, καθώς οι επόμενες εθνικές εκλογές θα γίνουν με σύστημα απλής αναλογικής και είναι πολύ πιθανό να διαμορφώσει νέες συμμαχίες και συσχετισμούς.