Ο απόλυτος κυρίαρχος: 7 στοιχήματα για Μητσοτάκη μετά τις 25 Ιουνίου

Με το βλέμμα στραμμένο στην επόμενη ημέρα είναι ο Κυριάκος Μητσοτάκης μετά τον ανεπανάληπτο εκλογικό του θρίαμβο, που τον καθιστά απόλυτο κυρίαρχο της πολιτικής ζωής της χώρας.

Οι διερευνητικές εντολές ήταν μια τυπική διαδικασία, καθώς ο πρωθυπουργός στις δεύτερες εκλογές της 25ης Ιουνίου, θα διεκδικήσει ποσοστό μεγαλύτερο και από το 40,8% για να σχηματίσει αυτοδύναμη κυβέρνηση.

Τα χέρια του κ. Μητσοτάκη είναι λυμένα, προκειμένου να διαχειριστεί πολλά και “καυτά” μέτωπα στην οικονομία, που είναι κάτι παραπάνω από βέβαιο ότι θα επηρεάσουν τη ζωή των περισσοτέρων από εμάς.

Κοινό μυστικό είναι άλλωστε ότι η “χαλάρωση” τελειώνει και η επαναφορά στους σκληρούς δημοσιονομικούς κανόνες από τα τέλη του έτους ή από τις αρχές του 2024, θα προσγειώσει τους πάντες στην πραγματικότητα.

Τα δεδομένα θα είναι σίγουρα διαφορετικά και η νέα κυβέρνηση είναι βέβαιο ότι θα πρέπει να ισορροπήσει σε ένα τεντωμένο σχοινί που από τη μια θα έχει τις ανάγκες της κοινωνίας και από την άλλη τη δημοσιονομική πειθαρχία. Υπ’ αυτή την έννοια τίποτα δεν πρόκειται να είναι το ίδιο και το ερώτημα είναι εάν και κατά πόσο μπορούν να υλοποιηθούν πολιτικές που θα δίνουν ανάσες σε μια πολύ δύσκολη από εδώ και στο εξής οικονομική συγκυρία.

Ας δούμε αναλυτικά τα επτά μεγάλα στοιχήματα με τα οποία βρίσκεται αντιμέτωπος ο πρωθυπουργός.

1.Ακρίβεια και πληθωρισμός

Τα νοικοκυριά ζουν έναν εφιάλτη όταν πλησιάζουν στο σούπερ μάρκετ και οι μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις δεν μπορούν να ανταπεξέλθουν στις υποχρεώσεις τους, καθώς το κόστος έχει εκτοξευτεί στα ύψη.

Η ακρίβεια θερίζει παρά το γεγονός ότι ο πληθωρισμός έχει υποχωρήσει και το ερώτημα που τίθεται είναι εάν θα σταματήσουν οι ανατιμήσεις σε βασικά αγαθά που βρίσκονται σε άνοδο για 22 μήνες.

Οι αυξήσεις στα προϊόντα ροκανίζουν το εισόδημα των πολιτών και οι έρευνες δείχνουν ότι η μεγάλη πλειονότητα αδυνατεί να ανταπεξέλθει στις υποχρεώσεις της μετά το πρώτο δεκαπενθήμερο του μήνα. Σύμφωνα με το Μεσοπρόθεσμο που κατέθεσε η κυβέρνηση, 0 πληθωρισμός αναμένεται να διαμορφωθεί σε 4,5% το έτος 2023 και να αποκλιμακωθεί σε 2,4% το έτος 2024 και 2% τα έτη 2025 και 2026.

Ανεξάρτητα από το εάν ο στόχος είναι υλοποιήσιμος, το μεγάλο ερώτημα είναι εάν θα βρεθούν τρόποι που θα βάλουν φρένο στις αυξήσεις των προϊόντων, με στόχο να προστατευτεί το οικογενειακό εισόδημα.

2. Φυσικό αέριο

Κρίσιμης σημασίας ζήτημα είναι η πορεία των τιμών του φυσικού αερίου. Οι “διαρροές” του υπουργείου Οικονομικών μετά την αποκλιμάκωση των τιμών του φυσικού αερίου στα 32 ευρώ ανά μεγαβατώρα, κάνουν λόγο για συνθήκες οι οποίες θα επιτρέψουν στο ελληνικό ΑΕΠ να αυξηθεί κατά 3% φέτος.

Παρά το γεγονός ότι Κομισιόν επισημαίνει ότι η απειλή ενεργειακής κατάρρευσης με απόλυτη έλλειψη φυσικού αερίου έχει μειωθεί σημαντικά, η εξέλιξη των τιμών αποτελεί κρίσιμος παράγοντας για την πορεία της οικονομίας. Εάν για παράδειγμα η μέση τιμή του φυσικού αερίου διαμορφωνόταν φέτος στα 35 ευρώ ανά μεγαβατώρα, ο ρυθμός ανάπτυξης θα κέρδιζε σχεδόν δύο επιπλέον ποσοστιαίες μονάδες,

3. Οι μισθοί

Η τουριστική κίνηση του καλοκαιριού είναι βέβαιο ότι θα αυξήσει τα εισοδήματα και τον πλούτο στην Ελλάδα, ζητούμενο όμως είναι κατά πόσο θα υπάρξει πραγματική αύξηση των μισθών στη χώρα.

Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση του ΟΟΣΑ, ο μέσος ονομαστικός μεικτός μισθός το 2022 αυξήθηκε κατά 1,5% αλλά ο μέσος πραγματικός μισθός μειώθηκε κατά 7,4% λόγω του πληθωρισμού 9,7%.

Ειδικότερα:
-οι εργαζόμενοι στην Ελλάδα υπέστησαν την τέταρτη μεγαλύτερη μείωση των πραγματικών μισθών τους την περασμένη χρονιά στο σύνολο των χωρών του ΟΟΣΑ,
-την τριετία 2019-2022 η Ελλάδα ήταν η μία από τις δύο μόνο χώρες του ΟΟΣΑ στις οποίες ο ονομαστικός μισθός μειώθηκε.

4. Δημόσιο χρέος

Το δημόσιο χρέος της Ελλάδας ήταν η βασική αιτία που η Ελλάδα “τιμωρήθηκε” με τα μνημόνια, που ήταν ένας πραγματικός εφιάλτης για τα εισοδήματα της μεγάλης πλειονότητας των πολιτών.

Το θετικό είναι ότι μειώθηκε το 2022 ως ποσοστού του ΑΕΠ από 193,3% σε 171,3% και η εκτίμηση που κυριαρχεί είναι ότι η πτωτική του πορεία θα συνεχίσει και θα φτάσει στο 154,4% το 2024.

Το πρόβλημα όμως σ’ αυτή την περίπτωση είναι ότι συνολικός όγκος του χρέους που το Ελληνικό Δημόσιο πρέπει να αποπληρώσει και για το οποίο πρέπει να πληρώνει τόκους αυξήθηκε φτάνοντας τα 392,3 δισ. ευρώ.

5. Ιδιωτικό χρέος – πλειστηριασμοί

Η Ελλάδα εκτός από ένα υπέρογκο δημόσιο χρέος, αντιμετωπίζει και πρόβλημα με το λεγόμενο ιδιωτικό χρέος που απειλεί να τινάξει στον αέρα σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία ακόμη και τα ασφαλιστικά της ταμεία.

Το ιδιωτικό ληξιπρόθεσμο χρέος έχει εκτοξευτεί σχεδόν στα 260 δισ. ευρώ και μόνο τυχαίο δεν είναι το γεγονός ότι σχεδόν 4 εκατομμύρια πολίτες έχουν οφειλές στην εφορία.

Ο εφιάλτης των πλειστηριασμών έχει αρχίσει και το πρόβλημα αναμένεται να λάβει εκρηκτικές διαστάσεις, εάν σκεφτεί κανείς ότι:
-περίπου 2 εκατομμύρια κινδυνεύουν με αναγκαστικά μέτρα είσπραξης, δηλαδή κατασχέσεις και πλειστηριασμούς,
-τέσσερις στις δέκα μικρομεσαίες επιχειρήσεις έχουν ληξιπρόθεσμες οφειλές.

6. Ενοίκια και στέγαση

Τα ενοίκια κάθε ημέρα που περνάει εκτοξεύονται όλο και πιο ψηλά με αποτέλεσμα τα νοικοκυριά να μην μπορούν να αντεπεξέλθουν και οι νέοι να αδυνατούν να φύγουν από το πατρικό τους.

Η άνοδος των τιμών θα συνεχιστεί με βάση τις εκτιμήσεις παραγόντων της αγοράς, με ότι αυτό συνεπάγεται για το εισόδημα των νοικοκυριών και ιδίως των πλέον ευάλωτων συμπολιτών μας.

7. Επενδυτική βαθμίδα

Η ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας – που χάθηκε πριν από 13 χρόνια- αποτελεί πλέον το μεγάλο στοίχημα για τη χώρα, προκειμένου να μπορεί να δανείζεται με πολύ καλύτερους όρους.

Η Ελλάδα αναμένεται προχωρήσει την απόκτηση της επενδυτικής βαθμίδας σύντομα, κάτι όμως που απαιτεί και πολιτική σταθερότητα, η οποία είναι άγνωστο εάν και κατά πόσο μπορεί να γίνει πράξη.