Ηλ. Μόσιαλος: “Τα εμβόλια θα είναι μάλλον αποτελεσματικά για όλες τις μέχρι τώρα μεταλλάξεις”

Τα δεδομένα δεν είναι τόσο άσχημα, όσο συχνά αναφέρεται, σχετικά με τις νέες παραλλαγές του κορονοϊού και, συλλογικά, τα έως τώρα στοιχεία υποδηλώνουν ότι τα εμβόλια θα είναι μάλλον αποτελεσματικά για όλες τις μέχρι τώρα γνωστές παραλλαγές. Αυτό αναφέρει σε ανάρτησή του στο Facebook ο καθηγητής Πολιτικής της Υγείας Ηλίας Μόσιαλος της Σχολής Οικονομικών και Πολιτικών Επιστημών του Λονδίνου (LSE).

Οι ερευνητές επί του παρόντος επικεντρώνονται στην παραλλαγή που πρωτοεμφανίστηκε στο Ηνωμένο Βασίλειο (γνωστή ως B.1.1.7), στην παραλλαγή της Νότιας Αφρικής/ΝΑ (B.1.351) και στην παραλλαγή από τη Βραζιλία (P1). Όπως και με το αρχικό στέλεχος, αναφέρει ο κ. Μόσιαλος, ο κίνδυνος από τις νέες παραλλαγές είναι υψηλότερος για τους ηλικιωμένους ή τα άτομα με σημαντικά υποκείμενα νοσήματα, ενώ δεν υπάρχουν ακόμα αποδείξεις ότι αυτές προκαλούν πιο σοβαρή ασθένεια.

Μια συγκεκριμένη αλλαγή στο γονιδίωμα (η μετάλλαξη Ν501Υ) που έχουν η βρετανική, η νοτιοαφρικανική και η βραζιλιάνικη παραλλαγή, μπορεί να επιτρέπει την ταχύτερη μετάδοση του ιού. Επίσης, η μετάλλαξη Ε484Κ μπορεί να επηρεάζει την απόκριση των αντισωμάτων, δηλαδή πρακτικά μπορεί να αυξάνει την πιθανότητα επαναμόλυνσης και ίσως επηρεάζει την αποτελεσματικότητα των εμβολίων.

Δεν υπάρχει τεκμηρίωση ότι οι παραλλαγές της Βραζιλίας και της Νότιας Αφρικής είναι πιο θανατηφόρες, αλλά υπάρχει μια αδημοσίευτη μελέτη για τη διασπορά της βραζιλιάνικης παραλλαγής και μια δημοσιευμένη για τη νοτιοαφρικάνικη, που παραθέτουν στοιχεία για μεγαλύτερη μεταδοτικότητα.

Για την αγγλική παραλλαγή, όπως επισημαίνει, γνωρίζουμε ότι διασπείρεται πολύ πιο εύκολα από την έως τώρα επικρατούσα. Τρεις αρχικές μελέτες έδειξαν ότι είναι κατά 30% πιο θανατηφόρα, αλλά τα αποτελέσματα αμφισβητήθηκαν, γιατί υπήρχαν μεθοδολογικά προβλήματα στη συλλογή των στοιχείων. Μια πρόσφατη μελέτη έδειξε ότι δεν υπάρχει διαφορά στη θνητότητα για τους κάτω των 65 ετών και ότι η επιπρόσθετη θνητότητα εξαιτίας του νέου στελέχους είναι μικρή. Αλλά, και αυτή η μελέτη έχει μεθοδολογικά προβλήματα, όσον αφορά στη συλλογή των στοιχείων. Επομένως, τονίζει, η απάντηση είναι ‘δεν ξέρουμε πραγματικά αν το νέος στέλεχος είναι πιο θανατηφόρο’.

Υπογραμμίζει ότι, ενώ διάφορες μελέτες εξετάζουν την πιθανότητα διαφυγής εξουδετέρωσης των παραλλαγών του ιού και ταυτόχρονα τα εμβόλια επανασχεδιάζονται, δεν έχουμε ακόμα δεδομένα για το πως επηρεάζεται η αποτελεσματικότητα όλων των εμβολίων Coovid-19. Με βάση τα έως τώρα δεδομένα, το εμβόλιο της Johnson & Johnson που αναμένεται να εγκριθεί σύντομα και στην Ευρώπη, φαίνεται να προσφέρει σημαντική προστασία από σοβαρή νόσο λόγω λοίμωξης από τον κορονοϊό. Τα αποτελέσματα 28 ημέρες μετά τον εμβολιασμό ήταν πολύ ενθαρρυντικά και για όσους συμμετείχαν και εκτέθηκαν στον ιό στη Νότιο Αφρική (όπου το εμβόλιο μείωσε την πιθανότητα για σοβαρή ή κρίσιμη λοίμωξη από Covid-19 κατά 81,7% και ήταν κατά 64% αποτελεσματικό στην πρόληψη κατά της νόσου με μέτριας έντασης συμπτώματα). Επίσης, είναι πολύ σημαντικό ότι 28 ημέρες από τη χορήγηση του εμβολίου δεν πέθανε κανείς από αυτούς που κόλλησαν τον ιό, ούτε νοσηλεύθηκε. Αυτό ισχύει και για όσους είχαν κολλήσει την παραλλαγή της Νότιας Αφρικής. Επίσης, η εταιρεία ανέφερε ότι η αποτελεσματικότητα του εμβολίου δεν επηρεάστηκε από τον υψηλό επιπολασμό της βραζιλιάνικης παραλλαγής.

Τα δεδομένα από την ομάδα εμβολίων της Οξφόρδης-AstraZeneca δείχνουν ότι προστατεύει εξίσου από τη βρετανική παραλλαγή. Επίσης, θεωρήθηκε πως προσφέρει λιγότερη προστασία έναντι της παραλλαγής της Νότιας Αφρικής, ενώ επί του παρόντος δοκιμάζεται σε 100.000 υγειονομικούς στη Νότια Αφρική για να δουν αν αποτρέπει τη σοβαρή νόσο. Επιπλέον, προκαταρκτικές μελέτες δείχνουν ότι προστατεύει από την βραζιλιάνικη παραλλαγής.

Σε δυο νέες εργαστηριακές μελέτες που δημοσιεύθηκαν, υπάρχουν αποτελέσματα για τα εμβόλια των Pfizer και Moderna. Στην πρώτη που χρησιμοποιήθηκαν 20 δείγματα ορού από εμβολιασθέντες με το εμβόλιο της Pfizer, έγινε σύγκριση στην εξουδετέρωση του αρχικού στελέχους σε σχέση με τη βρετανική και την βραζιλιάνικη παραλλαγή και ήταν περίπου ισοδύναμες. Στην περίπτωση της νοτιοαφρικανικής παραλλαγής η εξουδετέρωση του ιού ήταν επίσης ισχυρή αλλά χαμηλότερη.

Στη δεύτερη εργαστηριακή μελέτη-δημοσίευση αναφέρεται πως μετά την ανάλυση ορού εμβολιασθέντων, η βρετανική παραλλαγή του ιού εξουδετερώνεται μετά τον εμβολιασμό με τα εμβόλια των Pfizer και Moderna. Τα ευρήματα αναφέρουν πως η νοτιοαφρικανική παραλλαγή είναι πιο ανθεκτική στην εξουδετέρωση και εστιάζουν το πρόβλημα στην μετάλλαξη Ε484Κ.

Επιπρόσθετα, σε άλλη εργαστηριακή μελέτη όπου αναλύθηκε το αίμα από πρώην ασθενείς που είχαν νοσήσει με το αρχικό στέλεχος του ιού και από εμβολιασθέντες με τα εμβόλια Pfizer και Moderna, φαίνεται πως οι αποκρίσεις των (CD4 + και CD8 +) Τ λεμφοκυττάρων δεν επηρεάζονται από τις μεταλλάξεις στη βρετανική, νοτιοαφρικανική και βραζιλιάνικη παραλλαγή. Αυτό σημαίνει πως η κυτταρική ανοσία, μετά τη λοίμωξη, θα μπορούσε να στοχεύσει τις παραλλαγές.

Σε μια μελέτη της απόκρισης των αντισωμάτων στη νοτιοαφρικανική παραλλαγή, αυτή εξετάστηκε σε μια ομάδα ασθενών που νοσηλεύτηκαν με Covid-19 στις αρχές του 2021, όταν πάνω από το 90% των λοιμώξεων αποδίδονταν στη νοτιοαφρικανική παραλλαγή. Σε αντίθεση με μια προηγούμενη μελέτη, όπου οροί από άτομα που είχαν μολυνθεί με την αρχική παραλλαγή έδειξαν δραματικά μειωμένη ισχύ έναντι της νοτιοαφρικανικής παραλλαγής, το αίμα από ασθενείς μετά από λοίμωξη με τη νοτιοαφρικανική παραλλαγή έδειξε υψηλά επίπεδα διασταυρούμενης ανοσοπροστασίας για την αρχική παραλλαγή, από το πρώτο κύμα. Επιπλέον, το αίμα από ασθενείς μετά από λοίμωξη με τη νοτιοαφρικανική παραλλαγή εξουδετέρωσε επίσης την βραζιλιάνικη παραλλαγή.

«Συλλογικά δηλαδή», σύμφωνα με τον κ.Μόσιαλο, «τα στοιχεία υποδηλώνουν ότι τα εμβόλια θα είναι μάλλον αποτελεσματικά για όλες τις μέχρι τώρα γνωστές παραλλαγές. Τα καλά νέα είναι πως οι εμβολιασμοί συνεχίζονται συστηματικά και πως oι εταιρείες ανανεώνουν τα εμβόλια, έτσι ώστε να έχουμε εμβόλια που να αντιμετωπίζουν τις παραλλαγές, εάν βέβαια χρειαστούν. Η Moderna έχει ήδη ετοιμάσει το νέο εμβόλιο, η AstraZeneca θα το έχει έτοιμο τον Οκτώβριο, ενώ η Pfizer θα χορηγήσει τρίτη δόση του υπάρχοντος εμβολίου σε εθελοντές, για να δούμε εάν έτσι ανταποκρίνονται καλύτερα, εάν κολλήσουν μία από τις νέες παραλλαγές του ιού».