Οι προκλήσεις και το μεγάλο στοίχημα στον χώρο της ψυχικής υγείας και των εξαρτήσεων, της Ζωής Ράπτη

Ένας από τους λόγους που δείχνουν γιατί αποδοκιμάστηκε η κυβέρνηση του κ. Τσίπρα το 2019 είναι οι πολλές και βαθιές μεταβολές που πρέπει να γίνουν άμεσα στην κρατική λειτουργία. Εάν τα πράγματα πήγαιναν καλά, ελάχιστα θέματα θα ήταν αντικείμενο συζήτησης και ακόμα πιο λίγες θα ήταν οι ανάγκες για μεταρρυθμίσεις.

Στις επιτυχημένες κυβερνητικές θητείες γίνονται επικαιροποιήσεις των πολιτικών. Και είναι προφανές, ότι ο αριθμός των παρεμβάσεων που χρειάζεται να γίνουν στον πολύπαθο τομέα της υγείας και μάλιστα της ψυχικής, καθώς και των εξαρτήσεων, δεν μπορεί να χωρέσει σε ένα άρθρο.

Στην ψυχική υγεία, τον τομέα ευθύνης μου, το κυρίαρχο ζήτημα είναι η υποχρηματοδότηση και η έλλειψη πόρων. Η ηλεκτρονική διασύνδεση δομών και υπηρεσιών είναι ένα ακόμη μεγάλο ζήτημα. Γι’ αυτό η ψηφιοποίηση των ψυχιατρικών δομών και των δομών ψυχοκοινωνικής αποκατάστασης αποτελεί προϋπόθεση για την εφαρμογή αποτελεσματικής πολιτικής.

Ένα ακόμη κυρίαρχο ζήτημα που καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε είναι οι ακούσιες νοσηλείες, οι οποίες στην Ελλάδα είναι πολύ περισσότερες σε σχέση με τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τη μέγιστη επιβάρυνση των δημοσίων νοσοκομείων και κλινικών με ασθενείς σε ράντζα.

Η υπάρχουσα κατάσταση είναι εξαιρετικά δύσκολη μιας και έχει σημειωθεί αύξηση των ψυχιατρικών περιστατικών – απόρροια της οικονομικής κρίσης και της πανδημίας.

Στις γενικές ελλείψεις του συστήματος εντάσσεται και αυτή των ψυχοκοινωνικών δομών στην κοινότητα, δομών που θα επιτρέπουν την ολοκληρωμένη φροντίδα των ψυχικά ασθενών και στη συνέχεια τη θεραπεία.

Μια ολοκληρωμένη πολιτική για την αντιμετώπιση του «στίγματος» για τους ψυχικά ασθενείς είναι στις προτεραιότητες του Υπουργείου μας. Βέβαια, μια τέτοια πολιτική χρειάζεται ως σύμμαχό της την ίδια την κοινωνία. Δεν αρκούν μόνο οι πόροι ή και οι νόμοι για την εξάλειψη του στίγματος.

Μια πολύ ουσιαστική μεταρρύθμιση αποτελεί και η δημιουργία ηλεκτρονικού φακέλου των ασθενών με ψυχιατρικές ασθένειες ώστε να γίνεται ολοκληρωμένη θεραπευτική αντιμετώπιση των ψυχικώς πασχόντων.

Σήμερα, η ψυχική υγεία είναι αποσυνδεδεμένη από την έννοια της σωματικής υγείας και κατ΄ επέκταση της ολιστικής αντίληψης για την υγεία. Γι’ αυτό άλλωστε εστιάζουμε, ως Υπουργείο και σε ολιστικές παρεμβάσεις για την ψυχική υγεία και ευεξία του γενικού πληθυσμού.

Επιδιώκουμε επίσης, να αντιμετωπίσουμε τις ελλείψεις σε προγράμματα πρόληψης και ευαισθητοποίησης για την ψυχική υγεία των διαφορετικών ομάδων του πληθυσμού (παιδιά, έφηβοι, γονείς, ηλικιωμένοι ), καθώς και τις σημαντικές καθυστερήσεις στην πρόσβαση σε υπηρεσίες ψυχικής υγείας και ψυχοκοινωνικής υποστήριξης στην κοινότητα.

Την ίδια ώρα, οι πάσης φύσεως εξαρτήσεις, αυξάνονται και εντείνονται. Τώρα πλέον παρατηρούνται νέες μορφές εξάρτησης και μικρότερος μέσος όρος ηλικίας των εξαρτημένων και εμφανίζονται πιο φθηνά και επικίνδυνα ναρκωτικά, ενώ, ταυτόχρονα, μειώνεται το κίνητρο για θεραπεία.

Αν κάποιος κάνει το άλμα της απεξάρτησης τότε θα αντιμετωπίσει μεγάλες δυσκολίες κοινωνικής και εργασιακής ένταξης.

Γι΄αυτό και οι βασικές προτεραιότητες μας εστιάζουν στον περιορισμό των νόμιμων εξαρτήσεων, την προσαρμοσμένη εφαρμογή πρόληψης στις ανάγκες των νέων και των ευάλωτων πληθυσμιακών ομάδων, την έγκαιρη διάγνωση και παρέμβαση στους νέους, τη διασφάλιση θεραπείας για όλους τους εξαρτημένους, στις σύγχρονες μορφές εξαρτήσεων (αλκοόλ, διαδίκτυο) την υλοποίηση των κοινωνικών δράσεων, με στόχο την ενθάρρυνση και την άμεση συμμετοχή των πολιτών, το αποτελεσματικότερο συντονισμό μεταξύ των οργανισμών με στόχο την βελτιστοποίηση των δράσεων, την εξοικονόμηση πόρων και την υιοθέτηση ψηφιακών συστημάτων διοίκησης.

Οι προκλήσεις που έχουμε να αντιμετωπίσουμε στον κλάδο της ψυχικής υγείας και των εξαρτήσεων, καθώς και της υγείας γενικότερα είναι πολλές και ποικίλες. Την ίδια ώρα η Κυβέρνηση και ο Πρωθυπουργός αντιμετωπίζουν με αποφασιστικότητα σωρεία κρίσεων και προκλήσεων. Είμαστε βέβαιοι ότι θα τα καταφέρουμε, μαζί με τους Έλληνες, για τους Έλληνες.

*Η Ζωή Ράπτη είναι Υφυπουργός Υγείας, Βουλευτής Β1 Βορείου Τομέα Αθηνών